احتکار ۸ تن مواد اولیه آنتی‌بیوتیک  در انبار یک شرکت لبنیاتی 

با فروکش التهاب کمبود دارو‌ها و به خصوص آنتی‌بیوتیک‌ها ابعاد تازه‌تری از احتکار این دارو از سوی برخی شرکت‌ها آشکار شده‌است. به گونه‌ای که در بازرسی از انبار یک شرکت لبنیاتی، ۸ تن مواد اولیه دارو‌های آنتی‌بیوتیک کشف شد. به گفته نماینده سازمان غذا و دارو، این میزان مواد اولیه شربت کوآموکسی کلاو برای مصرف ۵/۲ ماه کافی است. این دارو‌ها سال ۱۳۹۹ وارد کشور شده‌است و اطلاعات آن بر خلاف رویه‌های موجود جایی ثبت نیست. این ماجرا بیانگر شکاف‌های عمیقی در ساختار‌های واردات و ثبت دارو و مواد اولیه است و شاید ریشه‌های بحران دارو را باید در این شکاف‌ها جست‌وجو و پیدا کرد.    با آغاز فصل سرما و طغیان آنفلوآنزا، دارو‌های ساده‌ای همچون آنتی‌بیوتیک‌ها یا شربت سرماخوردگی و استامینوفن کمیاب و حتی نایاب شد. بخشی از ماجرا سوء‌مدیریت اتفاق افتاده در وزارت بهداشت و ناتوانی سازمان غذا و دارو و وزارت بهداشت از پیش‌بینی میزان داروی مورد نیاز و تعامل با شرکت‌های داروسازی بود، اما بخش دیگر این بحران به احتکار شرکت‌های داروسازی و پخش و همچنین استنکاف داروساز‌ها از تولید دارو برای افزایش قیمت شکل گرفت. خروجی نهایی این ماجرا، اما سرگردانی مردم در داروخانه‌های سطح شهر و همچنین واردات دارو‌هایی بود که سال‌ها قبل در تولید آن‌ها به خودکفایی رسیده‌بودیم. گذشته از این‌ها بحران دارو تغییرات عمده‌ای در سازمان غذا و دارو ایجاد کرد و رئیس و معاون این سازمان را جابه‌جا کرد. حالا با آنکه مدیریت جدید این سازمان با کمک واردات و افزایش تولید توانسته تا حدود زیادی مدیریت بازار دارو را در دست بگیرد، ابعاد تازه‌تری از احتکار دارو و مواد اولیه رسانه‌ای شده‌است؛ احتکاری که البته مربوط به امسال نیست و دو سال پیش با همکاری یک شرکت لبنیاتی اتفاق افتاده‌است.   احتکار‌هایی که به کمبود کشید در بحبوحه بحران کمبود آنتی‌بیوتیک‌ها بود که سجاد اسماعیلی، مشاور رئیس سازمان غذا و دارو درباره پشت پرده کمبود آنتی‌بیوتیک‌ها گفته‌بود: «گزارش‌هایی درباره احتکار مواد اولیه دارو و دارو‌ها در شرکت‌های تأمین‌کننده و توزیع‌کننده رسیده که تیم‌های بازرسی با همکاری نهاد‌های مختلف تشکیل شده و برخورد‌های لازم با احتکارکنندگان صورت گرفته‌است.» اشکان میرمحمدی، بازرس کل امور تعاون، کار و رفاه اجتماعی سازمان بازرسی کل کشور هم با اشاره به بازدید خود از برخی شرکت‌های پخش دارو و شرکت‌های «مواد اولیه‌ساز» در پی بررسی کمبود اقلام دارویی گفته بود: «بررسی‌های میدانی حاکی از این است که ماده اولیه انواع آنتی‌بیوتیک در انبار شرکت‌های تأمین‌کننده به‌طور کامل فراهم است. به طور نمونه در بازدید از یکی از شرکت‌های دارویی مشخص شد حدود ۳۰تن ماده اولیه «آزیترومایسین» در انبار این شرکت موجود است و حدود ۳۰ تن دیگر از مواد اولیه این شرکت در گمرک وجود دارد که در مجموع این مقدار برای نیاز شش ماه کشور کافی خواهد بود.» کمبود‌های دارویی و به خصوص کمبود در آنتی‌بیوتیک‌ها موجب شد دولت تصمیم بگیرد برای مدیریت بازار دارویی کشور آنتی‌بیوتیک هندی وارد کند. بگذریم از اینکه یکی از آنتی‌بیوتیک‌های وارداتی هم در نهایت نتوانست استاندارد‌های دارویی کشورمان را پاس کند و از بازار مصرف جمع‌آوری شد. واردات آنتی‌بیوتیک‌هایی که سال‌ها بود در تولید آن به خودکفایی رسیده‌بودیم، اما به تعبیر حسینعلی شهریاری، رئیس کمیسیون بهداشت مجلس فاجعه‌ای مدیریتی بود که در کشور رخ داد، اما انگار در کنار سوء‌مدیریت شکل گرفته، این ماجرا پشت‌پرده‌هایی هم داشته که حالا ابعاد تازه‌تری از آن مشخص می‌شود.   باز شدن پای یک شرکت لبنیاتی به احتکار آنتی‌بیوتیک روز گذشته خبری رسانه‌ای شد که نشان می‌دهد ماجرای کمبود‌های دارویی در کشور پشت پرده‌های پیچیده‌ای دارد. در گشت مشترک سازمان تعزیرات حکومتی و سازمان غذا و دارو یک انبار مواد اولیه شربت‌های آنتی‌بیوتیک در شرکت لبنیات شناسایی شد. سازمان تعزیرات درحالی از کشف ۸ تن ماده اولیه دارویی خبر می‌دهد که نماینده سازمان غذا و دارو نیز این تخلف را محرز اعلام کرده‌است، حجت‌الاسلام اژه‌ای، رئیس قوه قضائیه چندی پیش از سازمان بازرسی کشور خواسته بود به طور جدی به موضوع احتکار ورود کنند، به دلیل اینکه این افراد به دنبال ضربه‌زدن به کشور هستند، پس از این درخواست بازرسی‌ها تشدید شد تا در آخرین مورد بازرسان ۸ تن ماده اولیه دارویی را از انبار یک شرکت لبنیاتی کشف کنند!  احتکاری مربوط به دو سال پیش  رضا ابوالقاسمی، مدیر کل نظارت گشت‌های مشترک سازمان تعزیرات حکومتی درباره جزئیات ماجرا اینگونه توضیح می‌دهد: «در شرکت لبنیاتی چند سردخانه مشاهده شد و پس از باز شدن در سردخانه با مقادیر زیادی ماده اولیه دارو مواجه شدیم، و متوجه شدیم در یکی از چهار انبار شرکت لبنیاتی مواد اولیه داروی آموکسی‌کلاو احتکار شده‌بود. این دارو‌ها سال ۱۳۹۹ وارد کشور شده‌است و اطلاعات آن بر خلاف رویه‌های موجود جایی ثبت نیست.» به گفته شمسایی، نماینده سازمان غذا و دارو این ۸‌تن ماده اولیه دارو برای تولید ۵/۲ ماه شربت کوآموکسی‌کلاو کودکان کافی است. از نگاه وی قابل‌پذیرش نیست شرکتی دارویی را که دو سال قبل وارد کشور کرده‌است، دپو کند و شش ماه تولید نکند تا سود بیشتری به جیب بزند. نماینده سازمان غذا و دارو می‌دهد: «واردات این مواد اولیه سخت است، از طریق دریایی وارد کشور می‌شود و وارد شدن آن چند ماه تولید می‌کشد، بنابراین احتکار ماده اولیه دارو قابل قبول نیست، این مواد اولیه در صورت صلاحدید به شرکت دیگری واگذار خواهد شد.»  پیدا کنید پرتقال فروش را! مواد اولیه دارویی دارویی کشف شده مربوط به دو سال پیش است و شاید دیگر تاریخ انقضای مصرف آن گذشته باشد. با عنایت به اینکه دو سال پیش مشکلی در حوزه تأمین آنتی‌بیوتیک و قیمتگذاری آن نداشتیم، باز هم با احتکار ۸ تنی این دارو‌ها مواجهیم. حالا در نظر بگیرید در شرایط کنونی و با رشد قیمت‌ها و کمبود‌ها چقدر می‌تواند احتکار‌های بیشتری محتمل باشد. از سوی دیگر ثبت نشده بودن این میزان از مواد اولیه دارویی خط بطلانی بر کارایی سامانه‌هایی همچون تی‌تک می‌کشد و نشان می‌دهد می‌توان ۸ تن ماده اولیه دارویی را وارد و احتکار کرد، بدون آنکه ردپایی از خودت به جا بگذاری! پس احتمالاً در انبار‌های دیگر کشور هم بتوان مواد اولیه تازه‌تری را پیدا کرد؛ مواد اولیه یا دارو‌هایی که شاید به اندازه مصرف دارویی شش ماه آینده کشور باشد و در این میان بسیاری از نهاد‌ها و دستگاه‌ها باید خودشان را برای یک پاسخ قانع‌کننده آماده کنند.