روزنامه ابتکار
1396/04/24
ده دلیل در ضرورت ادامه رسالت ظریف
علی امینی- در دهکده جهانی امروز، ضرورت مبارزات دیپلماتیک حرفه‌ای از چنان اهمیتی برخودار است که گاهی دستگاه دیپلماسی کشوری، سرنوشت آن ملت و آن منطقه را تعیین می‌کند و بی‌تردید نقش وزیر امور خارجه ایران به عنوان نماینده رسمیِ بانفوذترین قدرت خاورمیانه در مجامع بین‌المللی، آن‌چنان حیاتی‌ست که برای انتخاب آن نمی‌توان خطر کرد. به عبارت دیگر، اوضاع وخیم‌تر و حساس‌تر از آن است که بخواهیم از روی احتمالات و با سعی و خطا مسئولی را در این حوزه متخصص کنیم. در این میان، عملکرد ظریف آن‌چنان متمایز و درخشان بوده است که می‌توان تعاملات ایران با جهان را به دوره قبل از ظریف و بعد از او تقسیم کرد. در ادامه ده دلیل در ضرورت ادامه این عملکرد می‌آید.یکم: وضعیت ناپایدار منطقه
اکنون خاورمیانه در حساس‌ترین وضعیت خودش است. بحران قطر، کودتای ناکام و تغییر شکل رژیم ترکیه، مساله سوریه، جنگ‌های نیابتی و تروریستی، عزل و حصر ولی‌عهد عربستان، نزدیکی نیروهای نظامی ایران و آمریکا در خلیج فارس، برنامه‌ریزی اسرائیل و برخی شیوخ نفتی برای منزوی‌سازی و حتی حمله به ایران و دیگر تحولاتی که منطقه آبستن آن است، ضرورت حضور یک وزیر کارکشته را دوچندان می‌کند. در این میان، هر موضع شتاب‌زده می‌تواند به اتفاقی ناگوار و بحرانی غیرقابل کنترل منجر شود. محتاج بیان نیست که ظریف برای چنین شرایطی، بهترین گزینه است.
دوم: اشراف ظریف به روابط و حقوق بین‌الملل
در میان دیپلمات‌ها و حتی اساتید موجود حقوق و روابط بین‌الملل، نیرویی که این‌چنین درکِ عمیقِ عملی از ظرافت‌های روابط بین‌الملل و ظرفیت‌های حقوق بین‌الملل داشته باشد، نداریم. یکی از میوه‌های تسلط او بر مسائل جزیی حقوقی این بود که توانست -علی‌رغم میل طرف مقابل- برنامه موشکی ایران را از زیر ضرب شورای امنیت خارج کند و فرصت کارشکنی و بهانه‌تراشی را از دشمنان قسم‌خورده ایران بگیرد. تجربه سال‌ها درس‌خواندن ظریف در دانشگاه‌هایِ تراز یک بین‌المللی، امروز در احقاق حقوق مردم ایران به کمک او آمده است و می‌آید.
سوم: استفاده هوشمندانه از سایبردیپلماسی
اگر سایبر دیپلماسی را استفاده از ابزارهای فناوری ِهزاره سوم برای تبیین، گسترش و ارتقای سطح اثرگذاری دستگاه دیپلماسی کشور دانست بی شک ظریف بهترینِ این حوزه نیز هست. یکی از ویژگی‌های منحصربه‌فرد ظریف، بهره‌بری از پتانسیل سایبر دیپلماسی بود. پیش از این، اکثر خبرگزاری‌های مشهور با رویکردی گزینشی بازتابی مخدوش از مردم و حاکمیت ایران ارائه می‌دادند. او توانست فراتر از سانسورهای رسانه‌ای مرسوم، تصویر جدیدی از ایران و اسلام برای جهانیان ترسیم کند. حرکت ظریف در ارتباط بی‌واسطه با مردم ایران در ایام مذاکرات هسته‌ای نیز استقبال هزاران ایرانی را در پی داشت.
چهارم: شخصیت بین‌المللی ظریف
عقبه عملکرد حرفه‌ای، مصلحانه و معتدل ظریف، او را تبدیل به شخصیتی فراجغرافیایی و جهانی کرده است. اکثر سیاست‌مداران امروز جهان، تصویر درخشانی از ظریف در حافظه کاری خود دارند. او دارای نفوذ و ارتباطات گسترده‌ای با سران کشورهای غربی است. از کنفرانس بُن (در مورد سرنوشت افغانستان پساطالبان) تا برجام، او غالباً کلید حل بن‌بست‌هایی بوده است که بی‌حضور شخص او و پیشنهادهای ِمصلحانه راه‌گشایش قابل حل نبوده‌اند، نامزدی جایزه نوبل صلح را نیز را در راستای همین شخصیت بین‌المللی‌اش می‌توان ارزیابی کرد.
پنجم: میهن‌پرستی و روحیه ملّی
در روند مذاکرات، مردم ایران احساس می‌کردند که قهرمان ملی‌شان را به مبارزاتی سخت فرستاده‌اند و با دعاها و واکنش‌هایشان در صفحه فیسبوک ظریف، شوق و حمایت‌شان را ابراز می‌کردند. در حقیقت، ایران به یاد ندارد که بدنه جامعه تا این حد آگاه و درگیر مساله‌ای فرامرزی شود. از آن‌‍جایی که ظریف –به دور از تزویر و ظاهرسازی- عمیقاً ایران را دوست دارد، عشق او به وطن موجد آن میشود که طیف‌های متفاوت مردم -حتی کسانی که خودشان را در چهارچوب نظام نمی‌دانند- از او حمایت کنند. در حقیقت -بعد از تجارب تلخ گذشته- ایرانیان افتخار می‌کنند که انسان فرهیخته‌ای نماینده آن‌هاست و مقایسه او با شخصیت‌های ملی از تراز امیرکبیر و مصدق، گواهی بر این مدعاست.
ششم: وفاداری به نظام
ظریف از معدود سیاست‌مدارانی است که برای پاسداری از ارزش‌های نظام و منافع ملی ایران، بیش از سی سال در سطح بین‌المللی مبارزه کرده است و همواره مقیّد به ماندن در چهارچوب منویات رهبری و نظام بوده است و هیچ پرونده‌ای مبنی بر خیانت یا عبور او از خط قرمزها گزارش نشده است؛ تا جایی که رهبری وی را «امین، متدین، غیور و شجاع» خوانده‌اند و در جایی «فرزند انقلاب» خطابش کرده‌اند.
هفتم: شناخت از گفتمان‌های نوین
امروز روابط بین‌الملل در دوره‌ای از یک گذار تعیین‌کننده قرار گرفته است و در این دوره، نظریه‌پردازی نقشی کلیدی در ساختن واقعیت دارد. ظریف از جنس نخبگانی است که به مولفه‌های این دوران گذار، آگاهی عمیق دارد و حتی می‌تواند در بستر پست مدرنیسم «نظریه‌پردازی» کند. او در کنفرانس مونیخ از «جهان پساغربی» سخن گفت و کتاب ارزشمند «دوران گذار روابط بین‌الملل در جهان پساغربی» را تالیف نمود. او از پیشگامانی است که در این اثر، از «چرخش معنایی و نظری و جابه‌جایی قدرت در نظام بین‌الملل» سخن گفته است.
هشتم: پشتکار شبانه‌روزی
از نوشتن کتاب در پرواز به ونزوئلا تا طولانی‌ترین مذاکره تاریخ از 1919 تا کنون، همه نشان خستگی‌ناپذیری او هستند. کسی که آمادگی این را داشته باشد که 9 ساعت پیوسته با تسلط بر زبان بین‌المللی بر سر جزئیات حقوقی چانه‌زنی کند و موفق شود، یا حتی با صندلی چرخدار مذاکرات را ادامه دهد، می‌تواند سکان‌بان مناسبی برای آینده پرفراز و فرود دستگاه دیپلماسی کشور باشد.
نهم: صبوری در برابر تخریب‌ها
کیست که نداند ظریف در این چهار سال مورد ظلم بی‌پایان و تخریب‌های ناجوانمردانه عده‌ای قرار گرفت که حتی گاهی املاء و تلفظ مفاهیمی که او تدریس می‌کرد را نمی‌دانستند؟ اما ظریف با سعه صدری شگفت‌انگیز، سیل اهانت‌ها را تحمل می‌کرد تا نه فضای داخلی مشوش شود و نه دست‌آویزی برای بیگانگان ایجاد گردد. این صبوری برای کسی که گفتارش مواضع رسمی وزارت امور خارجه محسوب میشود؛ بسیار ضروری‌ست.
دهم: تخصص در بی‌اثر نمودن پروژه ایران‌هراسی
لابی‌های صهیونیستی و افراطیانی که اکنون در کنگره و دولت آمریکا هستند، سال‌هاست که در کنار عربستان بر روی پروژه ایران‌هراسی با تمامی امکانات سرمایه‌گذاری کرده‌اند. این پروژه، پیش از دولت تدبیر و امید به اوج موفقیت خود رسیده بود؛ تا جایی که برخی از بزرگان نظام، از احتمال حمله نظامی به ایران خبر دادند. ایران منزوی شده بود و فشارهای خارجی، اقتصاد کشور را در آستانه فروپاشی قرار داده بود. در این هیاهو، ظریف نه تنها توانست باعث بازتعریف درست ایران در اذهان بین‌المللی شود و برای اولین بار در تاریخ جهان بدون جنگ یا تسلیم شدن، قطعنامه‌های فصل هفتم شورای امنیت علیه ما را بی‌ثمر کند؛ بلکه تواسنت باعث افشای چهره واقعی آل سعود و صهیونیسم، دروغین بودن مظلوم‌نمایی آنان و انزوای‌شان گردد. تاجایی که مارک دووبیتز-تحلیلگر ضدایرانی ومدیربنیادFDD- با عصبانیت او را حرفه ای ترین! مُبلغ نسل ما خطاب کرد. از تبریک عید به روش هاشانا به یهودیان جهان در توییتر، تا نوشتن مقاله علیه وهابیت در نیویورک تایمز و اتخاذ مواضع سنجیده مکرر در مجامع بین‌المللی، تلاش‌هایی بود که باعث خنثی شدن میلیون‌ها دلار سرمایه‌گذاری دیرینه دشمنان ایران شد.
لبخند همیشگی ظریف و محبوبیت او در رای معنادارِ مردم در 29 اردیبهشت به دولتی که ارزنده‌ترین دستاوردش حل مذاکرات هسته‌ای بود، تاثیری به‌سزا داشت و بی‌شک ایران آگاه‌تر از آن است که سرباز وفادارش را دوباره خانه‌نشین کند. همین بس که جوانان این مملکت در مواجهه با شنیدن شایعه عدم ابقای او، در فضای مجازی طوفانی برای «ابقای ظریف» راه می‌اندازند.
سایر اخبار این روزنامه
در نشست هم‌اندیشی شورای عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان با منتخبین شوراهای کشور تاکید شد
زنان چه نقشی در حفاظت و تخریب محیط زیست دارند؟
مادران زمین
« ابتکار» وضعیت توافق هسته ای را در دومین سالگرد آن بررسی می کند
دو سال برجام
محمدعلی وکیلی
امید، چشمان نظاره گر مردم است
وقتی کپی کردن بلای جان ترجمه می شود
ما «کاپی» نمی خواهیم!
«ابتکار» آسیبهای ناشی از خشم مردم نسبت به خانواده متهم به قتل «آتنا اصلانی» را بررسی می‌کند
«ابتکار» از آخرین گمانه زنی های احتمالی کابینه دولت دوازدهم گزارش می‌دهد
گزینه‌های روی میز رئیس‌جمهوری
چند نکته درباره ماجرای غمبار «آتنا»
نگاهی دوباره به برجام
ده دلیل در ضرورت ادامه رسالت ظریف
