تکیه به ستون شرق

سیدحسین سجادی
رفتار امریکا بر مبنای اصول مندرج در هدف‌گذاری و منافع ملی شکل می‌گیرد و همواره در همه حوزه‌ها دولت‌ها بر اساس منافع خودشان با کشورهای دیگر رفتار می‌کنند. با این تعریف مشخص می‌شود که در بازه زمانی کنونی رفتار امریکا با ایران تغییری نکرده است و باید بگوییم آنها روابط‌شان را با ایران باز تعریف کرده‌اند. از سال 2015 که توافقنامه برجام به امضا رسید آمریکا تلاش کرد نقش جدیدی برای ایران تعریف کند تا بتواند هم فعالیت‌های هسته‌ای کشور را کنترل کند و هم بتواند فعالیت‌های منطقه‌ای ایران را زیر نظر داشته باشد. ولی هنگامی که رئیس جمهور ترامپ از برجام در سال 2018 خارج شد، نشان داد که رفتار آمریکا در قبال ایران دیگر در قالب گفت‌وگو و امضای توافق‌نامه فایده‌ای ندارد. هنگامی که انگلیس از اتحادیه اروپا خارج شد، اشتیاق بیشتری برای نزدیکی به آمریکا از خود نشان داد و در ادامه سایر کشورهای اروپایی هم به آمریکا و انگلیس ملحق شدند تا این حلقه را مستحکم‌تر کنند. توجه داشته باشید که روابط ایران و انگلیس همواره در شرایط خوبی دنبال می‌شد. حتی در زمانی که برخی دست به تخریب سفارت انگلیس زدند مقام معظم رهبری از آنها انتقاد کرد و بعد از چند روز روابط دو کشور به حالت عادی بازگشت. فراموش نکنید که انگلیس و آلمان همواره در ایجاد فضای گفت‌وگوهای سازنده در مورد ایران و غرب پیشگام بوده‌اند. حالا باید به چند نکته دیگر هم در این مورد اشاره کنیم، روسیه و انگلیس که دو قطب نزدیک به ایران محسوب می‌شوند حالا بر سر «جنگ اوکراین» اختلافات زیادی با هم دارند. باتوجه به اینکه ایران به روسیه در این جنگ نزدیک است به نظر انگلیس از روابط خود با ایران کمی عقب‌نشینی کرده است.  به این موضوع هم باید اشاره کنیم که مثلث «تهران»، «پکن» و «مسکو» یکی دیگر از عواملی است که باعث باز تعریفی در رفتار آمریکا در قبال ایران شده است. نوع رفتار دولت کنونی ایران و البته افزایش استحکاکی که بین ایران و همسایگان و قدرت‌های منطقه به وجود آمده در این تغییر رفتار بی‌تاثیر نیست. در مورد این سوال باید بگویم که چین و روسیه تنها به منافع ملی خود می‌اندیشند و اگر ایران نتواند خواسته‌های آنها را برآورده کند قطعا حمایتی در کار نخواهد بود. تکیه به ستون شرق نمی‌تواند برای ایران بهتر از تکیه به غرب باشد. چین چندین بار از سوی غربی‌ها به میدان جنگ کشیده شده است، مانند اختلافاتی که در زمینه تایوان به وجود آمد، ولی با این حال چینی‌ها هیچ اشتیاقی برای جنگیدن از خود نشان ندادند ولی در مورد روسیه باید بگوییم که در زمان کنونی چهره واقعی «پوتین» و روسیه برای جهانیان مشخص شده است. حالا که جنگ روسیه و اوکراین وارد نزدیک به یکمین سال شده مشاهده می‌کنیم که مقامات کرملین از بمب هسته‌ای و افزایش شدت حملات به اوکراین و دیگر کشورها خبر می‌دهند.
با این شرایط بعید است که روسیه و چین بخواهند در مورد ایران وارد جنگ با غرب شوند.