الزامات سرمایه‌گذاری چین در ایران

عبدالرضا فرجی‌راد دیپلمات سابق هر سفري که مقامات کشورها به کشوري ديگر انجام مي‌دهند، سفري براي بهبود روابط بين دو کشور است. در اين سفرها سياستمداران به سمت بهبود روابط و همکاري‌هاي گوناگون بيشترگام بر‌مي‌دارند. ايران و چين مدت‌هاست با يکديگر به تجارت مي‌پردازند. چين بزرگ‌ترين خريدار نفت ايران است و بزرگ‌ترين صادرکننده به ايران محسوب مي‌شود. چيني‌ها بعد از اينکه از به سرانجام رسيدن توافق وين نااميد شدند ديگر هيچ‌گونه سرمايه‌گذاري جديدي را در ايران به رغم وجود توافق 25 ساله نپذيرفتند. حتي در برخي از نقاط مانندپارس جنوبي، آزادگان و شاهراه تهران شمال ادامه مسير را لغو کردند. چيني‌ها با قرارداد خوبي هم از سوي ايران مواجه شدند و دولت پيشنهاد داد که چين 4 ميليون مسکن در ايران در برابر نفت بسازد اما چيني‌ها در اين مورد تصميمي نگرفتند. علت را هم بايد در آن دانست که در سرمايه‌گذاري‌هاي بزرگ بايد مبالغي از سوي کشورها به سيستم مالي کشور ديگر تزريق سرمايه صورت گيرد و چون امکان اينکه اين حجم از سرمايه از طريق سيستم بانکي در ايران سرمايه‌گذاري شود وجود ندارد، چيني‌ها در حال انتظار کشيدن هستند تا ببينند برجام چه مي‌شود. سفرآقاي رئيس‌جمهور سفرخوبي است و توافقاتي هم در اين سفر بين روساي جمهور ايجاد خواهد شد. توافق با قرارداد متفاوت است و توافق هيچ گونه الزام اجرايي ندارد اما اگر توافق به قرارداد تبديل شود هرطرف که زير قرارداد بزند بايد خسارت بپردازد. توافقات اين سفر هم بسيار خوب است اما طبق آمارهايي که دولت‌هاي قبل اعلام کرده‌اند بيش از 90 درصد توافقات ايران با ساير کشورها عملياتي نشده است اما صرف توافق نشان‌دهنده دوستي و تمايل طرفين به همکاري است. شنيده‌ها از آن خبر مي‌دهد که در اين سفر 20 توافق بين ايران و چين منعقد شده است. اين توافقات خوب است به شرط اينکه ايران مساله اف‌اي‌تي‌اف را حل کند و سيستم بانکي ايران به سيستم بانکي جهان وصل شود و پول‌هاي ايران در سيستم بانکي به گردش درآيد و دلار به راحتي بتواند وارد سيستم بانکي ايران شود تا خارجي‌ها بدون مانع بتوانند در ايران سرمايه‌گذاري کنند. در نتيجه اين توافقات ايران با چين خوب است اما به علت اينکه عملياتي نمي‌شود کم‌کم از نظرها پنهان خواهد شد. چين و ايران البته در زمينه‌هاي تجاري با هم کار مي‌کنند تجارت در حال انجام است اما سرمايه‌گذاري صورت نمي‌گيرد و اين مورد اجرا نخواهد شد مگر اينکه به‌راحتي بتوانند از طريق سيستم بانکي در ايران سرمايه‌گذاري کرده و شرکت‌هاي آنها نيز از سوي آمريکا به علت همکاري با ايران تحريم نشود. چيني‌ها ساخت گذرگاه شمال به جنوب در ايران در نظر دارند و اجراي آن بسته به آن دارد که ايران بتواند زمينه سرمايه‌گذاري در يکي از بنادر جنوبي را براي چين فراهم کند و ايران و چين مشترکا از اين مسير سود ببرند. اين مورد نياز به سرمايه‌گذاري دارد و تا زماني که تحريم لغو نشود و اقتصاد و ژئوپليتيک ايران باز نشود و روابط خارجي ايران گسترش نيابد، نمي‌توان انتظار داشت چيني‌ها در ايران به سرمايه‌گذاري بپردازند. غير از اين نمي‌توان انتظاري در مورد سرمايه‌گذاري چيني‌ها در ايران داشت و تنها بايد به تجارت با چين يعني خريد نفت توسط چين از ايران و در برابر تامين کالاهاي مورد نياز ايران از چين اکتفا کرد.