بورس، وسوسه‌انگیز اما خطرناک

آرمان امروز - مجتبي کاوه: تحليل بورس اين روزها کار ساده اي نيست چرا که نوسان هاي بازار تحت تاثير متغيرهاي ضد و نقيض فراوان قرار دارند. با اين وجود جهش هاي متوالي بازار برداشت هاي متفاوتي نسبت به آينده کوتاه مدت بورس ايجاد کرده است. بسياري از اهالي بازار سهام به دنبال پاسخ به اين پرسش هستند که آيا اتفاقاتي که از بهار 98 تا اواخر تابستان آن سال رخ داد و بورس به صورت غيرعادي رشد کرد در حال تکرار شدن است يا جهش هاي اخير بورس کوتاه و موقتي خواهد بود. کارشناسان معتقدند بورس با اتکا به رشد قيمت دلار جهش‌هاي اخير را به ثبت رسانده و سهام هاي دلاري بورس تا پايان سال جذابيت خود را حفظ خواهند کرد.
شاخص بورس در حالي طي هفته گذشته با روند صعودي به بازدهي 9 درصدي رسيد که روز گذشته - شنبه 6 اسفندماه - با ثبت رکورد جديد و بي سابقه جهش  بيش از 82 هزار واحدي معادل 4.9 درصد رشد کرد و پس از دو سال و پنج ماه مجددا - به کانال 1.7 ميليون واحدي بازگشت. اين جهش اميدها به تداوم اين وضعيت و جبران بخش اندکي از زيان 2.5 سال گذشته اکثر سهامداران را تقويت کرده است.
براساس  اين گزارش، افزايش دلار به ارقام بي‌سابقه 55 هزار توماني، امکان عرضه ارز صادراتي شرکت‌هاي پتروشيمي در سامانه مبادله طلا و ارز و ارزش گذاري بر اساس ميزان عرضه و تقاضا، عقب‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ماندگي بازار سهام نسبت به بازارهاي رقيب، انتشار گزارش ماهانه شرکت ها، انتظارات تورمي، ارزندگي و ارزاني بسياري سهام و... را مي توان از جمله دلايل رشد شاخص بورس و بازگشت به کانال 1.7 ميليون واحدي ذکر کرد.
جزييات معاملات نشان مي دهد دماسنج بازار سهام با گذشت 30 دقيقه از شروع معاملات با اثر مثبت 7 تا 2 هزار واحدي شرکت هايي چون فولاد مبارکه ، ملي مس، هلدينگ پتروشيمي خليج فارس، پالايشگاه اصفهان، هلدينگ ميدکو، پتروشيمي پرديس و پالايشگاه بندرعباس، وارد کانال 1.7 ميليون واحدي شد. آخرين حضور شاخص در اين کانال مربوط به اول شهريور سال99 بود.


سهام هاي وابسته به دلار؛ موتور محرک اصلي بورس
نويد رجايي تحليل‌گر ارشد بازارهاي مالي در گفتگو با «آرمان امروز» در تحليل افق پيش روي بورس تا پايان سال گفت: جهش هاي اخير بازار بيش از هر عامل ديگر تحت تاثير قيمت دلار بوده و سهام‌هاي متکي به نرخ دلار تا پايان سال از جذابيت برخوردارند البته به شرط آن که ريسک غيرسيستماتيکي به بازار نشود.
به گفته اين تحليل گر بازار، متغيرهايي که بر عرضه و تقاضاي معمول در بورس اثرگذار هستند به جز نرخ دلار جهش يا ريزش بزرگي را نشان نمي دهند. اين متغيرها عبارتند از تصميمات حاکميتي موثر بر گروه هاي محرک بازار، نرخ بهره و قيمت نفت. به عبارت ديگر به جز نرخ دلار، متغيرهاي ديگر نمي‌توانند تاثير جهشي يا کاهشي شديدي در بازار داشته باشند.
وي درباره تاثير خبرهايي مثل عرضه يا عدم خودرو در بورس بر جهش يا کاهش شاخص، مي گويد: جهش هاي شديد کنوني نتيجه اين اخبار نيست بلکه تحت تاثير هماهنگ شدن قيمت سهام با تورم است که نشانه و تابلوي اصلي رشد تورم هم نرخ دلار است.
اتفاقات سال 98 امسال تکرار نمي شود
داود زاهدي کارشناس بازار سرمايه نيز درباره جهش‌هاي اخير بورس به «آرمان امروز» مي گويد: بورس طي روزهاي اخير به صورت هيجاني به محرک دلار پاسخ داده است. تصميماتي که اخيرا در اقتصاد کشور اتخاذ شده به طور کلي سيگنال هاي مثبتي به بازار نمي دهد. به عنوان مثال اخباري که از افزايش سهم ماليات در بودجه سال 1402 به گوش مي رسد به افزايش هزينه هاي شرکت ها اشاره دارد و هزينه هاي توليد نيز با توجه به تورمي که در نرخ مواد اوليه و دستمزد شاهد خواهيم بود، سيگنال مثبتي براي شرکت ها ندارد. مساله مهم ديگر کاهش فروش شرکت هاي کوچک بازار است که از رکود بازار و کاهش تقاضا دچار مشکل مي شوند و دولت نيز در بودجه سال آينده بر اساس آنچه رسانه ها گزارش کرده اند تمهيدي براي جبران کسري بودجه نداشته  است. با تمام اين اوصاف شاخص بورس در روزهاي اخير رشد داشته که اگر سود شرکت ها را بررسي کنيم رابطه‌اي بين افزايش سود و جهش مذکور مشاهده نمي شود و اين جهش علتي جز قرار گرفتن بورس تحت تاثير عبور دلار از مرز 50 هزار تومان ندارد.
وي در پاسخ به اين پرسش که آيا با شرايطي مشابه سال 98 مواجه مي شويم يا خير مي گويد: در سال 98 گروه هاي ناآشنا با شرايط بورس وارد بازار شدند و موج‌هاي سهمگين تقاضا در بازار شکل گرفت اما اکنون چنين شرايطي وجود ندارد و درصد قابل توجهي از زيان ديدگان بورس ديگر به اين بازار وارد نخواهند شد چرا که ديگر سرمايه و پس اندازي ندارند که وارد اين بازار کنند. شخصا معتقدم بورس جهش هاي کنوني را نمي تواند به صور مستمر و ادامه دار چيزي شبيه سال 98 داشته باشد و اين مقطع گذرا خواهد بود. تصور مي کنم بورس در برخي هفته ها به رشد و جهش ادامه مي دهد اما افت‌هاي ناگهاني هم در اين بازار کاملا قابل تصور است.
شايان ذکر است؛ بر اساس گزارش وضعيت بازار شاخص هم‌وزن نيز روز گذشته با 22 هزار و 460 واحد افزايش به 525 هزار و 663 واحد و شاخص قيمت با 18 هزار و 600 واحد رشد به 393 هزار و 508 واحد رسيد. در معاملات روز گذشته بورس تهران، بيش از 16 ميليارد و 999 ميليون سهم، حق‌تقدم و اوراق بهادار به ارزش 105 هزار و 530 ميليارد ريال معامله شد.
همچنين فولاد مبارکه اصفهان (فولاد) با 7 هزار و 494 واحد، ملي صنايع مس ايران (فملي) 6 هزار و 853 واحد، صنايع پتروشيمي خليج فارس (فارس) با 6 هزار و 256 واحد، سرمايه گذاري غدير(وغدير) با 2 هزار و 682 واحد، پالايش نفت اصفهان (شپنا) با 2 هزار و 635 واحد، گستري نفت و گاز پارسيان (پارسان) با 2 هزار و 467 واحد و گروه مديريت سرمايه گذاري اميد (واميد) با 2 هزار و 373 واحد تاثير مثبت بر شاخص بورس داشتند.
بر پايه اين گزارش، امروز نماد شرکت ايران خودرو (خودرو)، سرمايه‌گذاري تامين اجتماعي (شستا)، گسترش سرمايه‌گذاري ايران خودرو (خگستر)، گروه سرمايه گذاري سايپا (خساپا)، گروه بهمن (خبهمن)، بانک ملت (وبملت) و صنايع آذرآب (فاذر) در نمادهاي پُرتراکنش قرار داشتند. گروه خودرو هم در معاملات امروز صدرنشين برترين گروه‌هاي صنعت شد و در اين گروه 2ميليارد و 423 ميليون برگه سهم به ارزش 10هزار و 695 ميليارد ريال دادوستد شد.
فرابورس هم رشد 862 واحدي ثبت کرد
شاخص فرابورس نيز بيش از 862 واحد افزايش داشت و به 22 هزار و 208 واحد رسيد. در اين بازار بيش از شش ميليارد و 383 ميليون برگه سهم و اوراق مالي دادوستد شد و تعداد دفعات معاملات امروز فرابورس بيش از 485 هزار و 625 نوبت بود. پليمرآريا ساسول (آريا)، بيمه پاسارگاد (بپاس)، سنگ آهن گهرزمين (کگهر)، فولاد هرمزگان جنوب (هرمز)، پتروشيمي زاگرس (زاگرس) و پتروشيمي مارون (مارون) با تاثير مثبت بر اين شخص همراه بودند.