ریاض میزبان آشتی کنان خلیج فارس

آرمان امروز- سرويس ديپلماسي: شنيده ها در خصوص روند از سرگيري روابط ميان ايران و عربستان حاکي از اين است که چند روز پس از نشست رياض مقام ‌هاي چيني طرح ‌هايي جديد با ايران به اشتراک گذاشتند. ايران اعلام کرد اگر چين لحن استفاده شده در بيانيه را تلطيف کند، به سمت مذاکرات با رياض به وساطت پکن حرکت مي ‌کند.
يک روزنامه آمريکايي در همين خصوص و پس از آشتي کنان ايران و عربستان گزارش داد که چين قصد برگزاري نشستي با حضور ايران و کشورهاي عربي حاشيه خليج فارس را دارد.
زماني که سران عربي در نشست منطقه‌اي در دسامبر گذشته در رياض با شي جين پينگ رئيس جمهوري چين ديدار کردند، رهبر چين يک ايده بي سابقه را مطرح کرد. به گفته اين منابع آگاه، اين ايده يک گردهمايي سطح بالا با حضور مقام‌هاي ايراني و پادشاهي‌‌هاي خليج فارس در پکن در سال 2023 است.
اين افراد همچنين بيان کردند که نشست گسترده‌ تر بين ايران و شش کشور شوراي همکاري خليج فارس که پيشتر گزارش نشده بود، در مسير انجام براي اواخر امسال است.


منابع آگاه در اين خصوص گفتند، چند روز پس از نشست رياض مقام ‌هاي چيني طرح‌ هاي خود را با ايران به اشتراک گذاشتند. ايران اعلام کرد اگر چين لحن استفاده شده در بيانيه را تلطيف کند، به سمت مذاکرات با رياض به وساطت پکن حرکت مي‌ کند.
وال استريت ژورنال در بخش ديگري از گزارش خود با اشاره به سفر علي باقري معاون وزارت امور خارجه ايران به چين اشاره کرد، مقام ‌هاي کشورهاي حاشيه خليج فارس در مورد اين سفر گفتند که باقري درخواست کرده چين يک نقش بزرگ تر در مذاکرات هسته‌ اي تهران با قدرت‌ هاي جهاني ايفا کند، سرمايه گذاري‌ هاي بيشتر انجام دهد و از واحد پولي ايران حمايت کند.
اين روزنامه در مورد محتواي توافق بين ايران و عربستان اضافه کرد، وزيران خارجه ايران و سعودي قرار است براي تحکيم توافق ديدار کنند. به گفته منابع آگاه، نشست شوراي همکاري خليج فارس با ايران در چين چند وقت بعد از آن برگزار مي ‌شود.
به گفته مقامات تهران و رياض، عربستان سعودي پذيرفته است که ميزان پوشش انتقادي تحولات ايران توسط شبکه ايران اينترنشنال را کاهش دهد.
به گفته مقامات سعودي، ايراني و امريکايي، ايران پذيرفته است که تشويق و حمايت از حملات حوثي ها به عربستان را متوقف کند.
با اين وجود گفته مي شود که تاکنون چندين بار براي احياي روابط بين دو کشور تلاش شده اما اين بار، به گفته مقامات امريکايي و سعودي، ايران در پي بحران کاهش ارزش ريال انگيزه توافق را پيدا کرد.
ايران هيچ گونه پيش شرطي براي ورود به مذاکرات تعيين نکرده بود.
توافق ايجاد شده در روابط ايران و عربستان براي بازگشايي سفارت از اين جهت اهميت دارد که اين امر توانست بر اساس نقش سياسي و ميانجي‌گري چين سازمان‌دهي شود. اين نقش بر اساس فرآيندي انجام گرفت که در مرحله اول رئيس ‌جمهور چين در سفر به عربستان انجام داد.
 مواضع چين براي سياست عربستان اعتماد‌ساز تلقي شد. در مرحله دوم زمينه براي ديدار رئيس‌جمهور اسلامي ايران از چين فراهم شد. اين امر، زمينه شکل‌ گيري نشانه‌هايي از کنش همکاري‌جويانه ايران در فضاي منطقه‌اي را به‌ وجود آورد. سياست خارجي و اقتصادي چين به‌گونه‌اي سازمان‌دهي شده که براي ايفاي نقش در اقتصاد و سياست بين‌الملل نيازمند منطقه آرام و بدون تنش است. سياست اقتصادي چين به‌گونه اجتناب ‌ناپذيري بدون توجه به نقش اقتصادي و ژئوپليتيک ايران تحقق پيدا نخواهد کرد. راهبرد يک جاده و يک راه از اين جهت اهميت دارد که زمينه همکاري بازيگران منطقه‌اي و قدرت‌هاي بزرگ را به ‌وجود مي‌آورد. همواره نظريه‌ پردازان نئوليبرال بر ضرورت سازوکارهاي مبادله براي صلح و امنيت منطقه‌اي تاکيد داشته‌اند.
مرتضي مکي در اين خصوص مي گويد: الگوي توسعه چين نقش موثري در روند اقتصاد منطقه‌اي و جهاني داشته است. چين توانست قالب‌هاي ايدئولوژيک و انگيزش‌هاي راهبردي خود را با شکل‌ بندي‌هاي ساختاري اقتصاد جهاني پيوند دهد. چين در دو دوران تاريخي انگاره‌هاي متفاوتي براي نقش‌ يابي در سياست، اقتصاد و نظم جهاني ايفا کرد. در مرحله آغازين نشانه‌هايي از تلاش انقلابي معطوف به مقابله با نظم اقتصادجهاني به‌وجود آمده بود. در مرحله دوم کنش انقلابي ماهيت سازنده و اثرگذار در اقتصاد جهاني و منطقه‌اي داشته است. الگوي چين براي بسياري از کشورهاي انقلابي از اين جهت اهميت دارد که قالب‌هاي نقش‌يابي منطقه‌اي بر اساس الگوي کنش سازنده و همکاري‌جويانه را منعکس مي‌سازد.
ميانجي‌گري چين در بازسازي روابط ايران و عربستان بر اساس‌ سازوکارهاي اقتصاد و سياست جهاني شکل گرفته است. به همين دليل مي‌توان ميزان اثربخشي آن بر اقتصاد سياست و امنيت منطقه‌اي را نسبتا پايدار و تعيين‌کننده دانست. چنين فرآيندي، شکل جديدي از ديپلماسي و سياست خارجي در کنش تعاملي ايران با قدرت‌هاي بزرگ و بازيگران منطقه‌اي را فراهم مي‌سازد. توافق ايران و آژانس بين‌المللي انرژي اتمي مي‌تواند زمينه اعاده ديپلماسي هسته‌اي و مذاکرات وين را در سال1402 شکل دهد. چنين فرآيندي به گونه اجتناب‌ناپذيري تاثير خود را بر اقتصاد و سياست منطقه‌اي ايران به وجود خواهد آورد؛ همان‌گونه که خبر توافق انجام‌شده شوک خود را به بازار اقتصادي ايران وارد آورد، چنين فرآيندي در آينده نزديک الگوي کنش منطقه‌اي ايران و شکل‌بندي اقتصادي آن را تحت تاثير قرار خواهد داد.
نقش چين در روند بازيابي ‌سازوکارهاي کنش همکاري‌ جويانه ايران و عربستان بسيار تعيين ‌کننده بوده است. چين در شرايطي توانست نقش ميانجي در اقتصاد و سياست منطقه‌ اي را ايفا کند که توليد ناخالص داخلي خود را به ميزان قابل توجهي ارتقا دهد و به ‌عنوان يک بازيگر جهاني با جهت‌ گيري امنيت منطقه‌ اي در آسياي جنوب غربي ايفاي نقش کند.
هر بازيگري که از قدرت سياسي، اقتصادي و ساختاري برخوردار شود، طبعا قادر خواهد بود زمينه لازم براي اثربخشي در محيط منطقه ‌اي را فراهم سازد. بازسازي روابط ايران و عربستان در اين شرايط، در قالب و فضاي ساختاري معنا پيدا مي‌ کند. نقش چين به‌عنوان بازيگر ميانجي به اين دليل اهميت دارد که موقعيت کنش اقتصادي چين در آينده جنوب غربي آسيا تعيين ‌کننده و اثربخش خواهد بود. الگوي رفتاري چين ماهيت اقتصادي و تکنولوژيک دارد. طبعا قراردادهاي اقتصادي چين با ايران و عربستان نقش بسزايي در شکل ‌گيري فضاي ارتباطي جديد ايفا کرده است. بازيگر ميانجي ‌بايد از نقش سازنده، حمايتي و کنترلي در الگوي کنش بازيگران رقيب برخوردار باشد.
دقيقا در همين راستا است که عنوان مي شود ايران مهمان ويژه نشست کشورهاي عربي حوزه خليج فارس خواهد بود و گويا در همين نشست قرار است آشتي کنان با ساير کشورهاي عربي نيز صورت گيرد.