«ریه مشهد» و زخمی که عمیق تر نشد

مسعود حمیدی/ وقتی سال 76 پروژه کمربند جنوبی کلید خورد، ارتفاعات جنوبی مشهد بکر و دست‌نخورده بودند اما رفته‌رفته کوه خواری و ساخت‌وسازهای غیرمجاز خنجر به ریه تنفسی مشهد زدند تا این که با ورود و دستور صریح رهبر معظم انقلاب در سال 93 به رغم مقاومت‌های چندساله کمربند جنوبی مشهد به «کوه پارک» تبدیل شد تا جلوی عفونت ریه تنفسی مشهد گرفته شود. هرچند هنوز مقاومت‌هایی در گوشه و کنار برای دست اندازی به این تنفسگاه وجود دارد.«در مشهد - شهر ما - من رفتم دیدم طرف ارتفاعات جنوب شهر که درواقع مرکز تنفس شهر است، دارند افرادی آن بالا خانه می‌سازند، هتل می‌سازند، ساختمان‌های چندطبقه می‌سازند؛ این‌ها بد است، این‌ها غلط است؛ جرم بدانید این‌ها را. یکی از کارهای اساسی «جرم انگاری» در قانون است؛ این‌ها را باید جرم دانست در قانون و این کسانی که این کارها را می‌کنند تعقیب قضایی کرد. صرف این که بروند قلع بنا بکنند، کافی نیست؛ که آن را هم متأسفانه در مواردی نمی‌کنند، کوتاهی می‌کنند.» این بخشی از بیانات رهبر معظم انقلاب در اسفندماه 1393 است که بعد از بازدید از ارتفاعات جنوب مشهد ایراد فرمودند و حجت را بر همه تمام کردند و نظرشان را به صراحت درباره ساخت‌وساز در این محدوده اعلام کردند.کوه خواری پدیده تازه‌ای در مشهد نیست. ارتفاعات جنوبی مشهد محدوده‌ای را از منطقه طرق تا وکیل‌آباد دربرمی گیرد. این منطقه تا چند سال پیش یکی از بکرترین و پاک‌ترین مناطق شهر شناخته می‌شد و کارشناسان آن را ریه مشهد می‌نامیدند. اما از حدود نیمه دوم دهه80 به‌مرور ساخت‌وسازهای پراکنده‌ای در ارتفاعات با شیب ۴۵ درصد آغاز شد. در تصرف ارتفاعات جنوبی مشهد، علاوه بر زمین‌خواران سودجو، متأسفانه ردپای برخی نهادها نیز دیده می‌شود. (البته موضوع فعالیت های عمرانی در ارتفاعات جنوب از سال 76 مطرح شده بود، جایی که بنا شد به موازات کمربند شمالی در این ارتفاعات کمربند جنوبی احداث شود که در ادامه به سرنوشت این کمربند خواهیم پرداخت.)
ورود روزنامه خراسان از سال 87
به  پرونده  ارتفاعات جنوب

البته مسئولان قضایی و استانی به مسئله کوه خواری در ارتفاعات جنوب مشهد ورود کرده بودند و اقداماتی هم شده بود و سابقه گزارش‌های روزنامه خراسان درباره ارتفاعات جنوب به سال 1387 بازمی‌گردد که منجر به ورود دادستانی (قاضی صادقی) به این موضوع شده بود. وی به شهردار وقت مشهد دستور داد تا اراضی این منطقه را سامان دهی کند. راه و شهرسازی استان از تشکیل 58 پرونده تصرف غیرقانونی خبر داده بود اما ساخت‌وساز تا سال 93 همچنان ادامه داشت و گزارش‌های میدانی روزنامه خراسان این واقعیت را برملا کرده بود.  اما ساخت‌وساز و کوه خواری همچنان ادامه داشت و حتی صدای انفجارهای پیاپی در ارتفاعات هاشمیه مردم را نگران کرده بود.دی‌ 93 با دستور استاندار وقت و شورای قضایی استان، ساخت‌وساز در ارتفاعات جنوب مشهد ممنوع اعلام شد. بعد از بیانات صریح رهبر معظم انقلاب در اسفند93، در اردیبهشت‌94 سید ابراهیم رئیسی دادستان وقت کشور از شناسایی و برخورد با کوه خواری و تصرف‌ها در ارتفاعات جنوب مشهد خبر داده بود. حدود 13 هکتار از این اراضی در اختیار کارکنان استانداری خراسان رضوی قرارگرفته بود، برخی نهادها و دستگاه‌ها نیز بخشی از این اراضی را در اختیار داشتند، برخوردها شروع‌شده و استاندار وقت نیز اعلام کرده بود در برخورد با کوه خواری‌ها از هیچ‌کس ترسی نداریم.
ارجاع پرونده به دفتر مقام معظم رهبری
تیرماه 94 وزارت راه و شهرسازی اعلام کرد پرونده ارتفاعات جنوب مشهد به دفتر رهبر معظم انقلاب ارجاع شده است. پیرو آن معاون وزیر و دبیر شورای عالی شهرسازی و معماری ایران در نامه‌ای به استاندار و رئیس شورای برنامه‌ریزی و توسعه استان خراسان رضوی، با ابلاغ مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری اعلام کرد: این شورا در پی مطالبه مقام معظم رهبری و پیرو تکلیف مصوبه مورخ 25 اسفند پارسال و پس از بررسی گزارش ساخت‌وسازهای صورت گرفته در ارتفاعات جنوب شهر مشهد، ضمن تقدیر از اقدامات اخیر مقامات استانی و شهرداری مشهد به‌منظور حفظ این محدوده، این موارد را مصوب کرد: 1 - ارجاع گزارش به دفتر رهبر معظم انقلاب اسلامی برای رسیدگی به متصرفات موجود در این محدوده و تثبیت کاربری فضای سبز. 2 - تهیه طرح یکپارچه احداث کمربند سبز در خارج از محدوده شهر مشهد حداکثر تا مدت سه ماه و ارائه به شورای عالی پس از طی مراحل استانی با تأکید بر ارتفاعات جنوب شهر، تایید مصوبات مورخ 20 اردیبهشت و سوم و دهم خرداد 94 کمیسیون ماده 5 مبنی بر تحدید و تعدیل سطوح ساخت‌وساز و توسعه و غلبه میزان فضاهای باز و سبز و تثبیت عناصر طبیعی و ارتفاعات، ارجاع پرونده‌های دارای تخلف به مراجع ذیصلاح (ماده 100و ...).

 
کمربند جنوبی موازی با کوه خواری و تصرفات غیرمجاز
اما ارتفاعات جنوبی مشهد تنها درگیری‌اش کوه خواری و تصرفات غیرمجاز نبود، اعلام نظر قطعی در این باره سخت است اما شاید طرح احداث کمربند جنوبی در سال 76 عاملی برای رواج کوه خواری در ارتفاعات جنوب مشهد بوده است. شهرداری مشهد برای برون‌رفت از بار ترافیکی جنوب مشهد در نظر داشت موازی با کنارگذر شمالی یا کمربند شمالی مشهد، در ارتفاعات جنوبی این شهر پروژه«کمربند جنوبی مشهد» را عملیاتی کند. احداث کمربند جنوبی مشهد که تسهیل در تردد و کاهش بار ترافیکی در محورهای جنوبی شهر ازجمله اهداف ایجاد آن بیان‌شده بود، در سال 1390 در دستور کار معاونت فنی- عمرانی شهرداری قرار گرفت و تملک اراضی واقع در این محور نیز به سازمان زمین و مسکن شهرداری واگذار شد.
کمربند جنوبی چیست و کجاست؟
این پروژه که از آن به‌عنوان یکی از حیاتی‌ترین شاهراه‌های ارتباطی   در جنوب مشهد نام‌برده می‌شود، از انتهای بولوار شهید برونسی تا بزرگراه باغچه و حدود ۲۷ کیلومتر است و راه دسترسی از طرقبه و شاندیز به سمت غرب و شرق مشهد را فراهم می‌کند. بر اساس طرح اولیه، قرار است ۱۰ تقاطع غیر  همسطح، پنج تقاطع هم‌سطح و هشت دستگاه دوربرگردان غیرهمسطح در این مسیر ایجاد شود تا هم تردد در مسیر جنوب شهر آسان‌تر شود و هم‌بار ترافیکی بیشتری  را کاهش دهد. این پروژه که اجرای آن از آذر سال 91 به بنیاد مسکن واگذار شد، در ادامه درگیر حاشیه‌های فراوانی شد. ماجرای انفجارهای متعدد که برای تسهیل در ایجاد مسیر انجام شد و اعتراضات گسترده مردمی را به دنبال داشت، احتمال ایجاد رانت و بیم ساخت‌وسازهای غیرمجاز در حاشیه این کمربندی با هدف ایجاد حاشیه سود چشمگیر برای سودجویان، کور شدن 6چشمه آب و امکان وقوع سیلاب به‌واسطه این رخداد، تخریب فضای ارتفاعات جنوبی، مشکلات زیست‌محیطی ناشی از اجرای پروژه که به گفته کارشناسان باعث ثبات ریزگردها و آلودگی در هوای شهر شد و رفع نشدن مشکل ترافیکی، از جمله دلایلی بود که مسئولان را به فکر بازنگری در ادامه فعالیت کمربند جنوبی مشهد انداخت، ضمن این‌که قرار بود این پروژه با اعتبار ۲۰۰ میلیارد تومان و با حمایت بخش خصوصی اجرا شود اما حضور نداشتن سرمایه‌گذار باعث شد شهرداری برای پیشبرد کار از بودجه خود به این پروژه تزریق کند. این پروژه نیز با دستور دادستانی در سال 94 متوقف و کار به شورای حفظ حقوق بیت‌المال سپرده شد و سپس در اتاق فکر دانشگاه فردوسی مشهد آب پاکی روی دست این پروژه ریخته شد و معاون وقت دادستانی اعلام کرد این پروژه باید متوقف شود  و ما کمربند جنوبی نخواهیم داشت. اعضای شورای شهر و شهردار از این پروژه دفاع و اعلام کردند که مجوزهای بالادستی برای این کمربند صادرشده است و رئیس شورا مدعی بود از شورای دوم تا چهارم برای اجرای این پروژه هزینه شده و چرا در 10 سال گذشته جلوی این پروژه گرفته نشده بود.
توقف پروژه به دلیل نداشتن پیوست زیست‌محیطی
غلامعلی صادقی دادستان وقت مرکز استان، سال 95 در گفت و گو با خراسان اعلام کرد: «اجرای طرح کمربند جنوبی شهر مشهد بدون پیوست زیست‌محیطی آغازشده و تاکنون برای این طرح پیوست زیست‌ محیطی ارائه نشده است.» صادقی با انتقاد از عملکرد برخی دستگاه‌ها گفته بود: «باوجود اظهار نگرانی و پیگیری‌های مکرر سازمان‌های مردم‌نهاد، کارشناسان محیط‌زیست و دیده‌بانان پیشگیری از وقوع جرم مبنی بر این‌که این طرح یکی از زیست‌بوم‌های حساس شهر مشهد را تخریب خواهد کرد، متأسفانه دستگاه‌های مسئول از جمله محیط‌زیست، منابع طبیعی و جهاد کشاورزی در راستای وظایف و تکالیف قانونی خود به‌درستی عمل‌نکرده‌اند. کمربند جنوبی شهر مشهد در محدوده طرح کمربند سبز شهر واقع‌شده است و دستگاه‌های جهاد کشاورزی، راه و شهرسازی و شهرداری موظف به حفظ کمربند سبز شهر هستند. »صادقی تصریح کرد: بر اساس نظر کارشناسان و استادان حوزه محیط‌زیست، اگر کمربند جنوبی مشهد اجرا شود آلودگی هوای شهر چند برابر خواهد شد.حمیدرضا صالحی مدیرکل محیط‌زیست وقت استان نیز در گفت و گو با خراسان رضوی اعلام کرده بود این پروژه پیوست زیست‌محیطی ندارد و البته این را هم اضافه کرده بود که «این پروژه در شورای عالی شهرسازی و معماری ایران تصویب‌شده و قطعاً بدون مطالعه نبوده است، اگر ایرادی بود همان زمان سازمان‌های مردم‌نهاد و افرادی که پیگیری می‌کردند، باید موضوعات را منعکس می‌کردند، اکنون با صرف چند ده میلیارد هزینه، تقاضای توقف بیان می‌شود...»
توقف کمربند جنوبی در اسفند 96
بعد از این که تابستان 95 دادستان دستور توقف این پروژه را داد، در آذرماه 96 اعلام کرد: «بر این اساس پیشنهاد و اصرارما این است که منطقه کمربند جنوبی مشهد به منطقه گردشگری و سیاحتی تبدیل شود.»پس از کش‌وقوس‌های فراوان اسفندماه 96 دادستانی مرکز استان به طور رسمی دستور توقف کمربند جنوبی مشهد را صادر کرد. دبیر شورای حفظ حقوق بیت‌المال استان خراسان رضوی گفت: در آخرین جلسه این شورا در سال 96 تصمیم هایی ازجمله توقف پروژه کمربند جنوبی مشهد دریافت و به صورت مصوبه به دستگاه‌های مربوط ابلاغ شد.
هرجا راه زده شود، ساخت و ساز غیرمجاز هم خواهد شد
از ابتدای سال 97 ارتفاعات جنوب و کمربند جنوبی حواشی زیادی داشت، از یک‌سو دادستانی و شورای حفظ حقوق بیت‌المال، توقف این پروژه را اعلام کرده بودند و از سوی  دیگر سمن‌های محیط‌زیست معتقد بودند این پروژه بدون توجه به دستور قضایی در حال ادامه کار است و مدیران شهری نیز با استناد به اسناد بالادستی معتقد به اصلاح و دریافت مجوزهای زیست‌محیطی برای پروژه بودند و خواستار ورود استاندار به این مسئله شدند. خردادماه 97 رئیس کمیسیون شهرسازی شورای پنجم از ورود دادستانی کل کشور به موضوع کمربند جنوبی خبر داده بود اما دادستان مرکز استان در مردادماه مجدد بر استفاده از ارتفاعات جنوب برای تفرجگاه شهروندان بنا بر مصوبه شورای حفظ حقوق بیت‌المال تأکید کرد و معتقد بود هر جا راه زده می‌شود ساخت‌وساز غیرمجاز هم ایجاد می‌شود. دادستان عمومی و انقلاب مرکز استان به تخلفات پروژه آبادگران در ارتفاعات جنوبی مشهد اشاره کرده و معتقد بود کمربند جنوبی زمینه‌ساز ساخت‌وسازهای غیرمجاز خواهد شد اما مقدوری معاون عمرانی استانداری خراسان رضوی شهریورماه 97  اعلام کرد: این پروژه (کمربند جنوبی) هیچ مشکل زیست‌محیطی ندارد و توضیحات لازم به دادستانی کل کشور ارسال‌ شده است.
سبز سازی کمربند جنوبی
فروردین‌ 98 کلایی شهردار مشهد بر صیانت از ارتفاعات جنوبی مشهد تأکید و اعلام کرد مردم باید این منطقه را به تفرجگاه تبدیل کنند. کلایی به خراسان رضوی گفته بود: «مسیر کمربندی جنوبی هم در طرح اولیه به‌صورت مسیری که با شهر اتصالات متعددی دارد، طراحی‌شده بود که به نظرم دغدغه‌هایی از سمت دوستداران طبیعت و محیط‌زیست در این زمینه مطرح شد که درست هم بود. بنا بر این شد که مسیر کمربندی جنوبی را به‌عنوان یک مسیر سریع طراحی کنیم یعنی از ابتدای کار در فاز اول که شهرک طالقانی است، ما یک مسیر سریع از شهرک طالقانی به پل شهید برونسی، طراحی کنیم به این معنا که دیگر این مسیر به انتهای بولوارهای مختلف شمالی و جنوبی که به ارتفاعات جنوب ختم می‌شود، متصل نشود، ضمن این‌که قرار شد در این مسیر با عرض زیاد، دو طرف را جنگل‌کاری کنیم. »رئیس شورای شهر مشهد نیز در اردیبهشت‌ماه اعلام کرد: «اگر دستگاه‌های مدیریت عالی استان، استاندار محترم و شوراهای ذی‌ربط اصرار دارند که پروژه کمربند جنوبی اجرا نشود، ما هم اصرار نداریم، آن‌هایی که شروع کردند پاسخ‌گو باشند.» دستگاه قضا نیز بر این که این ارتفاعات باید به‌عنوان تنفسگاه شهر حفظ شود، تأکید دارد.مهر 98 شهرداری مشهد به طور رسمی ایجاد فضای سبز در کمربند جنوبی را کلید زد و عملیات اجرایی احداث کمربند سبز جنوبی به مساحت 350 هکتار بااعتباری بیش از 19 میلیارد تومان آغاز شد.
ورود ستاد تدبیر و مردمی سازی کمربند جنوبی
با تغییر رویه شهرداری مشهد از نیمه دوم سال 98 و کاشت و توسعه فضای سبز کمربند جنوبی، دادستان عمومی و انقلاب مرکز استان، در اردیبهشت‌ 99 از برنامه‌ریزی برای بهره‌مندی آحاد مردم از فضای تفریحی ارتفاعات جنوب مشهد خبر داد و گفت: به‌منظور دسترسی بهتر مردم به ارتفاعات جنوب مشهد و بهره‌مندی از فضاهای سبز ایجادشده توسط دستگاه‌های مسئول به‌ویژه شهرداری مشهد، تمهیداتی در این زمینه در ستاد تدبیر استان به تصویب رسید.
قاضی صادقی خبر داد: «در جلسه اخیر ستاد تدبیر استان با حضور مسئولان استانی، مصوب شد که به‌منظور سهولت دسترسی مردم به فضای سبز گسترده ایجادشده در ارتفاعات جنوب و به‌ویژه در محدوده بوستان خورشید و قله زو، از زیرساخت‌های پروژه کمربند جنوبی مشهد حدفاصل صابر تا نخل بهره‌برداری شود». وی افزود: با توجه به این‌که درزمینه اجرای پروژه کمربند جنوبی مشهد، قسمت‌هایی از کوه‌های جنوب شهر به‌ویژه در محدوده پشت بوستان خورشید تخریب و زیرساخت‌هایی نیز ایجادشده بود و عملاً اعاده به وضع سابق امکان‌پذیر نبود و از سوی دیگر زیرساخت‌هایی در این محدوده ازجمله احداث پل و زیرسازی مسیرها انجام شده که تکمیل نشدن آن علاوه بر احتمال وقوع خسارت به منازل پایین‌دست این پروژه به دلیل وقوع سیلاب‌های احتمالی بهاری، بدون استفاده گذاشتن و بهره‌برداری نکردن از این زیرساخت‌ها نیز هدر رفت اموال عمومی را به دنبال داشت ، در جلسه ستاد تدبیر استان در بهمن‌ماه سال گذشته و در راستای مصوبه شورای حفظ حقوق بیت‌المال استان که در اسفندماه 96 در خصوص تغییر کاربری کمربند جنوبی تصمیم‌گیری شده بود، مقرر شد بخشی از این پروژه، به‌منظور ایجاد مسیری مناسب‌تر برای بهره‌مندی مردم از ارتفاعات جنوب مشهد استفاده شود.
 اما ماجرا به این جا ختم نشد و اعتراضات سمن‌های زیست‌محیطی درباره برخی فعالیت‌های عمرانی در این مسیر ادامه داشت تا این که خردادماه دادستانی مرکز استان در نشست با سمن‌ها مجدد تأکید کرد فعالیت‌های انجام‌شده در کمربند جنوبی منافاتی با مصوبات ستاد تدبیر استان ندارد. قاضی صادقی در آن نشست تصریح کرد: یکی از نمایندگان مشهد با رسانه‌های مختلف، مصاحبه‌هایی درباره تخلفات در این عرصه انجام داد ولی بنده شخصاً از این کمربندی بازدید کردم و آن چه این نماینده ادعا کرده بود که اقدامات کنونی با هدف تکمیل کمربند جنوبی است، بنده چنین چیزی ندیدم و طبق نظارت‌های ما و گزارش‌هایی که از مجری این عرصه دریافت می‌شود، تناقضی با مصوبات ستاد تدبیر وجود ندارد.
 
تولد کوه پارک در کمربند جنوبی

تیرماه 99 بود که «کوه پارک» متولد شد. کلایی شهردار وقت مشهد در یک مصاحبه رسانه‌ای اعلام کرد: «بنا داریم با تغییر کاربری، کمربندی جنوبی را به «کوه پارک» تبدیل کنیم.»  شهردار مشهد این را هم گفت که «تأکید ما بر پروژه کوه پارک به این دلیل است که معتقدم اگر پای مردم به این محل باز شود کار تمام است لذا کاری را که برای تبدیل کمربند جنوبی به کوه پارک سه سال زمان نیاز داشت، گفتم باید ظرف ۱۰۰ روز تا سوم تیرماه اجرا شود که این کار در حال انجام است و درمجموع معتقدم اگر مردم به کوه پارک بیایند شهردار بعدی هم جرئت اجرای کمربند جنوبی را نخواهد داشت.»اواخر بهمن‌ماه 99 مجدد خبری در فضای رسانه‌ای استان منتشر شد که وزارت   راه و شهرسازی ممنوعیت عملیات اجرایی در کمربند جنوبی را به راه و شهرسازی استان متذکر شده است اما معاون وقت شهرداری مشهد تأکید کرد: «هیچ‌گونه عملیات عمرانی در کمربند جنوبی انجام نمی‌شود و تا زمانی که نتیجه مطالعات زیست‌محیطی کمربند جنوبی اعلام‌نشده باشد، هیچ تصمیمی برای اجراشدن این پروژه نداریم و این موضع رسمی شهرداری است.»
خاتمه قرارداد کمربند جنوبی  و تصویب طرح تفصیلی
کش‌وقوس‌ها ادامه داشت تا این که در ‌صد و سی و ششمین جلسه علنی شورای مشهد در تیر سال گذشته (1400) لایحه اتمام قرارداد پروژه کمربند جنوبی شهر مشهد در دستور کار قرارگرفت و به تصویب رسید. شهریور سال گذشته، با ابلاغ طرح تفصیلی حوزه جنوب غربی مشهد، سرنوشت یکی از پرماجراترین پروژه‌های شهری مشهد مشخص و با تعیین کاربری تفرجگاهی، رسماً ساخت کمربند جنوبی مشهد منتفی شد. مدیرکل دفتر طرح‌ها و مطالعات شهری شهرداری مشهد نیز تأکید کرد: «طبق طرح تفصیلی، تمام محدوده کمربند جنوبی تفرجگاهی خواهد بود ولی این به آن معنا نیست که در تمام‌ مسیر در بستر طبیعی دخالت کنیم بلکه در برخی از مناطق باید منابع طبیعی، گونه‌های گیاهی و گونه‌های جانوری حفظ شود و دست‌نخورده باقی بماند.»
اصرار ادامه دار مدیران شهری برای احیای کمربند جنوبی
آذرماه سال گذشته ارجائی شهردار مشهد در یک برنامه تلویزیونی یک تغییر دیدگاه جدید را در شهرداری مشهد رونمایی کرد و مجدد طرح سال 91 کمربند جنوبی مشهد را از حاشیه به متن آورد و اعلام کرد: «کمربندی جنوبی را نباید موضوعی جدا از ترافیک مشهد و محیط‌ زیست شهری ببینیم. اگر فقط محیط‌ زیست باشد، من با این طرح مخالف هستم. اتصال برونسی به نماز می‌تواند مشکل را حل کند.» این در حالی است که ستاد تدبیر و مقامات قضایی استان بر تبدیل این کمربند به تفرجگاه مشهد تأکید داشتند و در اوایل بهمن‌ سال گذشته نیز استانداری بر اجرای کمربند جنوبی مشهد خط قرمز کشید و در ادامه قاضی فرزاد بهشتی توندری معاون دادستان مرکز استان اعلام کرد: کمربند جنوبی از طرح تفصیلی جنوب غرب مشهد حذف‌شده و دیگر چیزی به اسم کمربند جنوبی وجود ندارد، آن جا کوه پارک است و در نهایت استاندار خراسان رضوی اعلام رسمی کرد که اجرای پروژه کمربند جنوبی به صلاح نیست تا نقطه پایانی بر مناقشات باشد.اما اردیبهشت‌ماه امسال مجدد شهرداری و شورای شهر مشهد زمزمه اتصال بولوار برونسی به بولوار نماز را مطرح کردند تا این کشمکش همچنان ادامه داشته باشد. بااین‌حال معاون استانداری اعلام کرد هیچ تغییری درباره کارکرد کمربند جنوبی ایجاد نشده است. آخرین تحولات پروژه کمربند جنوبی در آبان ماه امسال رقم خورد و دادستانی مرکز استان به طور رسمی اعلام کرد کمربند جنوبی مشهد باید از طرح تفصیلی حذف شود. شورای ششم در نامه‌ای به استاندار، خواستار انجام مجدد مطالعات کمربند جنوبی شده است. حالا بعد از گذشت بیش از یک دهه، رئیس کمیسیون عمران، حمل‌ونقل و ترافیک شورای شهر مشهد در گفت‌وگو با ایسنا اعلام کرده که اجرای پروژه کمربند جنوبی از طرح تفصیلی مشهد حذف‌ شده است. به گفته فرهمندی، دادستانی در پاسخ به درخواست شورای شهر مبنی بر انجام مجدد مطالعات کمربند جنوبی اظهار کرده است که بر اساس مصوبه شورای حفظ حقوق بیت‌المال این پروژه  باید از طرح تفصیلی خارج شود و حتی به‌صورت موقت و ستاره‌دار نیز در طرح تفصیلی باقی نماند. اگرچه طی 10 سال گذشته با ورود صریح رهبر معظم انقلاب بسیاری از کوه خواری ها از ارتفاعات جنوب مشهد مرتفع شد و پروژه کمربند جنوبی که شاید بتوان آن را عامل این بلواها دانست، امروز به «کوه پارک» و تفرجگاه شهروندان مشهدی تبدیل شده است اما به نظر می رسد هنوز بخش هایی از ارتفاعات جنوب مشهد دارای مسئله است و بر اساس ادعای برخی سمن ها در ارتفاعات خلج مشهد نیز هنوز برخی فعالیت های غیر زیست محیطی در حال انجام است.