نذر پوتين براي پيروزي اردوغان

 
 
سرويس بين الملل-رضا پورحسين: شنيده ها و شائبه ها در خصوص انتخابات ترکيه در اين روزها بيش از هر زمان ديگري شده و تا چند روز ديگر مشخص خواهد شد که چه کسي، فاتح انتخابات اين کشور مهم خاورميانه خواهد شد.
در اين ميان برخي اطلاعات از احتمال دخالت فني روسيه در روند شمارش آرا به نفع اردوغان حکايت دارد، در مقابل نيز ادعاهاي ديگري در خصوص دخالت آمريکا به نفع رقيب اردوغان وجود دارد. اما به هر شکل همه مي ‌دانند که اردوغان تمام ظرفيت ‌هاي دولتي، ظرفيت ‌هاي قانون اساسي و قانوني براي تضمين پيروزي خود به هر بهايي که باشد را بسيج کرده است.


بايد توجه داشت که حمايت روسيه از اردوغان توجيه منطقي براي ولاديمير پوتين دارد که موفق شد ترکيه را در بحران اوکراين بي طرف نگه دارد، در ازاي اينکه مسکو به آنکارا در مورد سوريه علي‌رغم توافقات سوچي و آستانه فشار نياورد.
همه به خاطر دارند که پوتين در 24 آگوست 2016، يعني در پانصدمين سالگرد نبرد مرج دابق به ارتش ترکيه چراغ سبز نشان داد تا وارد سوريه شده و در آن جا ماندگار شود، دخالت نظامي که موجب دست برتر ترکيه در ديگر پرونده‌ ها از جمله ليبي، عراق، سومالي و قفقاز شد.
بنابراين در اين هفت سال گذشته پس از آن چراغ سبز مسکو، روابط شخصي اردغان و پوتين روز به روز گسترش يافت و مناسبات روسيه و ترکيه را در همه زمينه ‌ها تحت تأثير قرار داد، از خريد جنجالي اس-400 از روسيه تا ساخت رآکتور هسته‌اي 30 ميليارد دلاري تا اين که هم اکنون ترکيه حدود 45 درصد گاز مورد نياز خود را از روسيه تأمين مي‌کند.
همه اينها، علاوه بر جزئيات ديگر در روابط ترکيه و روسيه، کافي بود تا خشم واشنگتن و متحدانش غربي ‌اش را در پي داشته باشد.
به خصوص پس از اين که ترکيه از پايبندي به تحريم‌ هاي اعمال شده از سوي غرب عليه روسيه خودداري کرد.
از سوي ديگر حمايت و تعريف و تمجيد صريح پوتين از اردوغان در روزي انجام شد که کمال قليچدار اوغلو نيز در پيامي به کنفرانس روشنفکران در مسکو به اهميت روابط با روسيه تأکيد کرده و روابط با اين کشور در دوره‌ هاي مختلف از جمله عثماني، در دوره شوروي و روابط گرم ميان لنين و آتاتورک را يادآورد شده بود.
کمال قليچدار اوغلو در اين پيام گفته بود که همکاري روسيه و ترکيه در صورت پيروزي او در انتخابات گسترش خواهد يافت.
ارسال نامه قليچدار اوغلو به اين کنفرانس و تأکيد بر روابط با روسيه، پس از آن انجام شد که رسانه ‌هاي نزديک به اردوغان نوشته بودند که در صورت شکست او در انتخابات، احتمال تيرگي روابط ميان آنکارا و مسکو وجود دارد و برخي افراد نزديک به قليچدار اوغلو از جمله «احمد داوود اوغلو» و «مارال آکشنر» و ديگران از روابط نزديک ميان اردوغان و پوتين صراحتا ابراز نارضايتي مي‌کنند.
همچنين اطلاعات ديگري از وعده‌ هاي واشنگتن و برخي پايتخت‌ هاي غربي براي حمايت از مخالفان عليه اردوغان در ازاي فاصله گرفتن آنکارا از مسکو پس از پيروزي قيليچدار اوغلو در انتخابات حکايت دارد. در اين راستا حمايت آمريکا و کشورهاي اروپايي از احزاب چپ و احزاب کُرد از جمله شاخه پ.ک.ک در سوريه را مي‌توان در ضديت با اردوغان تعريف کرد.
سيدعلي موجاني، تحليلگر مسائل بين الملل در اين خصوص مي گويد: شرط‌ بندي روي اسب بازنده يک اصطلاح رايج است. در واقع مي خواهد بگوييد انتخاب اشتباه صورت گرفته است.
از نظر من اين حکايت انتخابات پيش روي ترکيه است. انتخاب ميان يک حاکميت بسته و مقتدر يا يک حکومت باز و معتدل. اکنون سوال چنين است مردم ترکيه کدامين انتخاب را خواهند کرد؟
‏در حاکميت بسته و مقتدر اردوغان سرعت تصميم‌گيري بالا و ضريب اشتباهات راهبردي بسيار بود (نمونه داعش و جنگ سوريه). در وعده حکومت باز و معتدل قليچداراوغلو؛ براي تصميم‌گيري ترديد بسيار است اما در مسير  تصميم‌ سازي ميان آراي متنوع مشارکت‌کنندگان در دولت ضريب بروز اشتباه کمتر مي ‌شود.
‏موجاني ادامه داد: بنا بر اين ملاحظه بايد گفت انتخابات ترکيه اثر وضعي غريبي را در يک بازه يکساله بر تمام انتخابات دنيا خواهد نهاد و اين دقيقا نکته‌اي است که عموم مردم ترکيه نيز بر آن وقوف يافته ‌اند. از اين ‌رو بنحو بي ‌سابقه‌اي اذهان افکار عمومي جهان نيز به اين رقابت سخت و نتيجه آن چشم دوخته است.
‏وي افزود: به نظر مي رسد که انتخاب چين، اروپا، محيط عربي و شرق اروپا که شامل قلمرو سابق عثماني به غير از مجارستان و تا حدي بوسني، حتي آسياي مرکزي، اسرائيل و اي‌بسا آمريکا اردوغان نيست. همچنين در انتخاب جمهوري آذربايجان، روسيه و طالبان قليچدار اوغلو جايي ندارد.
‏در داخل ترکيه نوع نگاه به گزينه مطلوب تابع ملاحظاتي شده است. اول؛ دو دهه نظام بسته جريان حاکم فرصت مشارکت سياسي را از ديگران ستاند. لذا نقطه اشتراک آنان اين شده است : برهم زدن وضع موجود به اميد بازگشت به صحنه سياست داخلي. نتيجه: مخالفت با اردوغان معناي مقبوليت رقيب را ندارد.
‏موجاني در پايان خاطرنشان کرد: دوم؛ زلزله در جغرافياي طبيعي ترکيه آشکار ساخت توسعه همه ‌جانبه عمراني دو دهه اخير حزب حاکم نقايص فراواني در زيرساخت داشته است.
زلزله در جغرافياي انساني ترکيه که با انتخابات پيش رو رخ مي‌ دهد هم عيان خواهد ساخت پايه‌ هاي بناي توسعه سياسي مديريت ‌شده اين دو دهه اخير نيز پوسيده است‌.
بر همين اساس بايد گفت که انتخابات ترکيه علاوه بر حساسيت داخلي، جنبه هاي بين المللي مهمي دارد و شايد اين انتخابات بيش از همه براي حاکميت روسيه و پوتين حائز اهميت است زيرا با همراهي همين اردوغان بود که توانست تا حدودي از زير فشار غرب خارج شود.
بايد توجه داشت که قليچدار اوغلو هر چه قدر هم پيام دوستي براي روسيه ارسال کند، باز هم تمايل جدي به سمت غرب دارد و دقيقا به همين علت است که به نظر مي رسد پوتين براي پيروزي اردوغان در انتخابات نذر کرده و متوسل به هر ابزاري مي شود تا نتيجه دلخواهش از صندوق هاي راي ترکيه خارج شود. نتيجه اي که مي تواند تا حدودي آينده سياسي پوتين را نيز تضمين کند و بر مناسبات بين المللي تاثيرات قابل توجهي گذارد.