روزنامه خراسان
1402/03/18
«درک مطلب و روخوانی»؛ رتبه 53 از میان 57 کشور!
غفوریان- وضعیت دانش آموزان ایرانی در «کیفیت روخوانی و درک مطلب» چگونه است؟ آیا در سطح قابل قبولی از توان روخوانی و درک مطلب قرار دارند یا وضعیت آنان چنگی به دل نمی‌زند. برای یافتن پاسخ این پرسش، خوب است به نتایج یک بررسی بین‌المللی مراجعه کنیم که به تازگی منتشر شده است. مرکز مطالعات بین‌المللی تیمز (TIMSS) و پرلز (PIRLS) در انجمن بین‌المللی ارزیابی دستاوردهای آموزشی(IEA) به عنوان مجموعه‌ای تخصصی به همین منظور تاسیس شده است که آموزش و پرورش ما نیز با آن همکاری می‌کند.این مرکز در بخش مطالعات پرلز اختصاصا در حوزه روخوانی و درک مطلب فعالیت می کند و در مطالعات تیمز، درس های ریاضی و علوم را در دستور کار دارد که نتایج مطالعات ریاضی و علوم در این سال هنوز منتشر نشده است.اما این مطالعات در بخش پرلز برای سال 2021 در حوزه روخوانی به نتایجی از دانش آموزان ایرانی رسیده است که چندان آبرومندانه نیست: «در بین ۵۷ کشور شرکت‌کننده، دانش‌آموزان ایرانی در توانایی روخوانی با نمرۀ ۴۱۳ در رتبۀ ۵۳ قرار گرفته‌اند و تنها اردن، مصر، مراکش و آفریقای جنوبی بعد از ایران قرار دارند. کشورهای منطقه نظیر عربستان، عمان، قطر و بحرین که در دورۀ قبل آزمون در وضعیت نزدیک به ایران یا پایین‌تر قرار داشتند، در این دوره پیشرفت قابل‌توجهی کرده‌اند.» روخوانی ، ریاضی و علوم این مرکز مطالعاتی در بررسی و ارزیابی سه حوزه روخوانی، ریاضی و علوم دانش آموزان مقطع چهارم ابتدایی فعالیت می‌کند و اکنون بیش از 70 کشور در ارزیابی های این مرکز شرکت می کنند که از سال 1995 نیز در فواصل زمانی منظم انجام شده است. اما این که چرا این مرکز فقط بر این سه توانمندی دانش آموزان متمرکز است، پاسخ آن را از روایت دکتر عبدالعظیم کریمی، کارشناس مطالعات تیمز و پرلز و رئیس سابق پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش ، مرور می کنیم: «این ۳ درس، در نظام آموزشی، اصلی است؛ یعنی دانش‌آموز تا در مهارت خواندن مسلط نباشد نمی‌تواند مهارت حل مسئله در ریاضی و علوم داشته باشد؛ فهم صورت مسئله نیازمند مهارت خواندن درست است و ریاضی و علوم هم دو شاخص پیشرفت کشورها در آموزش هستند.» اعتبارسنجی و فایده مطالعات پرلز پژوهش ها و پیمایش ها همواره می توانند روشنگر راه‌های رفته و نرفته جوامع باشند. آن‌طور که دکتر عبدالعظیم کریمی می گوید: «بخش عمده‌ای از مطالعه تیمز و پرلز، تشخیصی است ، در حقیقت تیمز و پرلز چهار کارکرد دارد؛ اول این‌که پایش می‌کند که روند نظام آموزشی ما در طول ادوار مختلف به کجا می‌رود و آیا به اهداف از پیش تعیین شده رسیده است؟ و ما می‌خواهیم ببینیم که به این اهداف می‌رسیم یا خیر... این مطالعات در زمینه رواسازی دارای پشتوانه قوی بین‌المللی در طول بیش از بیست سال گذشته است که چندین کشور پشتیبانی‌اش می‌کنند. مراکز علمی معتبر ، این مطالعه را در سطح جهانی هدایت می‌کنند، اعتبار می‌دهند و رواسازی می‌کنند و ما اگر بخواهیم به داده‌های باکیفیت اعتماد کنیم، چه مطالعه‌ای معتبرتر از این، حداقل در حد موجود است.» ارزیابی 400 هزار دانش آموز از 57 کشور طبق اعلام سایت این مرکز، ۴۰۰ هزار دانش‌آموز، ۲۰ هزار معلم، ۳۸۰ هزار نفر از والدین و ۱۳ هزار مدرسه در این مطالعه شرکت کردند. آزمون پرلز مربوط به سنجش کیفیت روخوانی و درک مطلب دانش‌آموزان پایۀ چهارم ابتدایی است. آزمون این دوره همزمان با شیوع کرونا بوده است. از ایران حدود ۲۱۸ مدرسه با ۵۹۶۲ دانش‌آموز به‌عنوان نمونه در این آزمون حضور داشته‌اند. بخشی از نتایج این آزمون را مرور کنیم: *۶۷ درصد والدین گفته‌اند در ایام کرونا فرزندا‌نشان در خانه بوده‌اند و کیفیت یادگیری‌شان به میزان زیاد (۲۲ درصد) یا تاحدی (۴۵ درصد) تحت تأثیر قرار گرفته است. این تأثیرپذیری برای دانش‌آموزان ایرانی ۷۴ درصد اظهار شده است؛ ۳۴ درصد به میزان زیاد و ۴۰ درصد تاحدی. *در تمام کشورهای شرکت‌کننده نمرۀ دختران بالاتر از پسران است. در ایران نیز نمرۀ دختران ۴۲۲ و نمرۀ پسران ۴۰۵ است. در مقایسه با دورۀ قبل آزمون دختران ایرانی حدود ۳۰ نمره و پسران حدود ۲ نمره افت کرده‌اند. ضعف جدی ۴۱ درصد دانش آموزان ایرانی در خواندن و درک مطلب *۵۹ درصد دانش‌آموزان ایرانی نمرۀ ۴۰۰ به بالا گرفته‌اند (۲۹ درصد بالای ۴۷۵، ۷ درصد بالای ۵۵۰، و یک درصد ۶۲۵). نمرۀ ۴۰۰ حداقل معیار است؛ یعنی کشورها باید تلاش کنند ۱۰۰ درصد دانش‌آموزان خود را به بالای این آستانه برسانند. در این دورۀ آزمون حدود ۹۴ درصد دانش‌آموزان شرکت‌کننده از کشورهای حاضر در آزمون از این آستانه عبور کرده‌اند، درحالی‌که شکاف ایران از این آستانه بیش از دورۀ قبل شده است. در دورۀ قبل ۳۵ درصد دانش‌آموزان ایران نمرۀ کمتر از ۴۰۰ گرفته بودند که در این دوره این نسبت به ۴۱ درصد رسیده است؛ نمرۀ زیر ۴۰۰ یعنی ضعف جدی و ناتوانی در خواندن و درک مطلب. این در حالی است که در کل آزمونِ این دوره تنها حدود ۶ درصد دانش‌آموزان نمرۀ کمتر از ۴۰۰ گرفته‌اند. 50درصد در دسته محروم *وضعیت مدرسه از دیگر شاخص‌هایی است که تأثیر جدی بر میزان پیشرفت یادگیری دانش‌آموزان دارد. مدارس در این زمینه در سه سطح برخوردار، متوسط و محروم دسته‌بندی می‌شوند. از نمونۀ ایران حدود ۵۰ درصد در دستۀ محروم قرار گرفته‌اند. *نکتۀ جالب این است که حدود ۹۵ درصد دانش‌آموزان ایرانی اظهار کرده‌اند که به‌میزان زیاد یا متوسط به خواندن علاقه دارند و از این نظر دانش‌آموزان ایرانی در رتبۀ ۵ قرار دارند. همچنین حدود ۸۱ درصد دانش‌آموزان ایرانی به‌میزان زیاد یا متوسط روخوانی را برای خود راحت دانسته‌اند (۵۰ درصد زیاد و ۳۱ درصد تاحدی). ما چه کردیم؟ اما این که ما بر اساس نتایج مطالعات تیمز و پرلز در کشور چه اقدامی انجام دادیم که شرایط تحصیلی دانش آموزانمان بهبود یابد، پرسشی است که ما پاسخش را جست‌وجو کردیم. اگرچه مصاحبه‌شونده که فردی مطلع بود، پس از مصاحبه اعلام کرد، نامش را ذکر نکنیم؛ او گفت: در پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش، بر اساس مطالعات پرلز و تیمز، برنامه‌ای تحت عنوان «راهبردهای ارتقا و پیشرفت تحصیلی درس های فارسی، علوم و ریاضی» با بیش از یک سال کار علمی، تدوین و به تصویب شورای عالی آموزش و پرورش و امضای رئیس جمهور رسانده شده اما تا امروز وزارت آموزش و پرورش اقدام و ابلاغی در این خصوص انجام نداده است!
سایر اخبار این روزنامه
کنگ، جایی شبیه رویا
50 هکتار از اراضی پارک تندوره طعمه حریق شد
پرینت موجودی حساب، لازمه بازدید از خانه‌های چند صد میلیاردی
ناگفته‌هایی از عملیات تروریستی داعش در مجلس
اسرار شکنجه‌گاه مخوف!
زلزله آمده هموطن، خبر داری؟
عقبگرد ارز به نفع مسکن و خودرو
پیشرفت جزئی اما رو به جلو
شروع دوباره از صفر جواد عزتی، چرخش مسی به سمت آمریکا و چرایی بازگشت ظریف به صحنه
خرسون، زیر آب رفت
«درک مطلب و روخوانی»؛ رتبه 53 از میان 57 کشور!
فقر شدید بیمارستانی!
خطر انقراض «اسطوره آفرینی» در ادبیات معاصر ایران
