روزنامه خراسان
1402/03/27
صنعت هسته ای در خدمت زندگی مردم
صادق غفوریان -دو دهه است که برای بومی سازی صنعت هسته‌ای سختی کشیده‌ایم؛ آن‌ها که نمی‌خواهند ما به این صنعت برسیم، می‌دانند که دستیابی به این صنعت راهبردی، پیشرفت کشور را روی ریل سبقت قرار می‌دهد.اما این که چرا امروز کشورهای صنعتی و پیشرو، مسابقه دستیابی به فناوری‌های هسته‌ای را در دستور کار خود قرار داده‌اند، هیچ دلیلی جز این واقعیت نمی‌توان برایش متصور شد که نقش این صنعت، در تامین امنیت و پیشرفت جوامع در تمامی ابعاد، انکارناپذیر است؛ از کاربرد آن در فراهم‌آوری آب شرب تا حوزه‌های پزشکی، داروسازی و بخش های محیط زیستی. به طور قطع، این همه سال مقاومت ملت بزرگ ایران دربرابر زورگویی‌ها و تحریم‌ها، این حق را برای ما ایجاد کرده است که بدانیم این صنعت چه کاربردی در زندگی ما دارد. همان‌طور که رهبر انقلاب هم 21 خرداد امسال با تأکید بر ضرورت سرریز دانش هسته‌ای در بخش‌های مختلف زندگی همچون سلامت، صنعت، کشاورزی، محیط‌زیست و آب‌شیرین‌کُن، گفتند: «خوشبختانه این کار در حال انجام است و من نیز تأکید و اصرار دارم که زندگی مردم، از پیشرفت‌های علمی صنعت هسته‌ای برخوردار شود.» ما در این گزارش، در گفت‌وگو با دکتر بهروز کمالوندی، سخنگو و معاون امور بین‌الملل، حقوقی و مجلس سازمان انرژی اتمی ایران، ابعاد کاربرد صنعت هسته‌ای را در زندگی مردم و حوزه‌های پیشرفت کشور بررسی می کنیم. انرژی هسته ای و سلامت، اقتصاد، صنعت و... از دکتر کمالوندی می‌خواهم در یک نگاه کلی به جایگاه این انرژی در صنایع کشور اشاره کند که این طور می‌گوید: انرژی هسته‌ای در بخش‌های سلامت، اقتصاد، صنعت، کشاورزی، فناوری، توسعه و... می‌تواند بروز و ظهور داشته باشد؛ همان‌طور که می‌بینیم تمامی این موارد به طور مستقیم و غیرمستقیم با زندگی مردم ارتباط دارد. حتی «غنی‌سازی» هم در زندگی مردم، غیرمستقیم نقش دارد؛ چراکه مواد اولیه رادیودارو در فرایند تولید سوخت رآکتور اتمی به دست می‌آید. در عین حال اغلب مواردی که به طور مستقیم در زندگی مردم نقش دارد، در حوزه سلامت است؛ شامل انواع رادیودارو همچون داروهای تشخیصی، درمانی، تسکینی و همچنین کاربردهای لیزر (که در بخش صنعت هم کاربرد دارد) یا در بخش پلاسما که در درمان سرطان‌ها موثر است. به طور مثال هم‌اکنون ما درحال تولید رادیودارویی هستیم که ماده اولیه برای «ید131» است که در درمان برخی سرطان‌ها کاربرد دارد. همچنین ما به فناوری «اکسیژن18» که در تولید کیت‌های غربالگری مثل غربالگری نوزادان موثر است، دست یافته‌ایم که قبلا این کیت‌ها را کشورهای دارنده به ما نمی‌دادند اما اکنون خودمان می توانیم آن را تولید کنیم. جالب است به این موضوع اشاره کنیم که با این کیت‌ها می‌توان با آزمایش یک قطره خون نوزاد 3 تا 5 روزه، حدود 50 نوع بیماری متابولیسمی را شناسایی کرد. در واقع، در بخش سلامت، می‌توان انواع کیت‌ها را با استفاده از فناوری‌های هسته‌ای تولید کرد و در بخش های تشخیصی به بیماران و علم پزشکی یاری رساند و همان‌طور که اشاره شد، ایران در بخش‌هایی از این دستاوردها صاحب جایگاه است. ضمن این که رادیو داروی عکس‌برداری‌های هسته‌ای که هم‌اکنون در مراکز تخصصی انجام می شود، توسط دانشمندان هسته‌ای ما تولید می شود و در اختیار این مراکز قرار می گیرد. از تجهیزات نفت تا افزایش باروری خاویار دکتر کمالوندی در ادامه به سایر بخش ها اشاره می کند: حدود 70 درصد صنایع نفتی در حوزه تجهیزات سرچاهی، درون چاهی و پالایشگاهی باید به صنایع هسته‌ای مجهز شود. در بخش محیط زیست؛ سنجش پرتوهای کیهانی. برای نمونه در بخشی از نقاط کشور مردم در معرض گاز رادون هستند که ما با فناوری هسته‌ای مقدار و میزان این گازها را پایش می کنیم و به مراکز مربوط، توصیه های لازم را ارائه می دهیم. پایش کالاها یا مواد غذایی که از مبادی مرزها وارد کشور می شود و می توان با استفاده از پرتوهای هسته‌ای سلامت یا آلودگی آن را تشخیص داد. در کشاورزی؛ در بخش اصلاح بذر، می توان در جهش نسلی بذر اقدامات لازم را انجام داد. برای نمونه، در شرایط تغییر اقلیم، گیاهان برای سازگاری با شرایط جدید بعضا ممکن است سال‌ها نیازمند زمان باشند؛ اما با آزمایش روی گیاه یا بذر آن می‌توان این تغییر شرایط را در عرض چند روز برایش ایجاد کرد. یا تغییراتی که توانسته‌ایم روی بذر گندم انجام دهیم تا باروری ساقه افزایش یابد. پرتودهی محصولات کشاورزی برای ماندگاری و عمر بیشتر بدون این که ضرری برای مصرف‌کننده داشته باشد. در بخش جانداران برای نمونه روی ماهی‌های خاویاری توانستیم شرایطی پدید آوریم که میزان باروری ماهی افزایش یابد. در بخش اقتصادی، ما یک زمانی آب سنگین را صادر می‌کردیم، امروز می‌توانیم مشتقات آب سنگین را هم به قیمت‌های بالا صادر کنیم. برای نمونه هر کیلو «اکسیژن 18» چندهزار دلار است یا یک لیتر آب سنگین بیش از هزار دلار خریدار دارد. و... برق هسته ای از 1390 برنامه توسعه صنعت هسته‌ای در ایران اگرچه از دهه 30 شمسی کلید خورد، اما توسعه این صنعت، با آغاز دهه 70 وارد مرحله جدی‌تری شد و پس از این که طرف‌های غربی از همکاری با ایران برای تکمیل نیروگاه هسته‌ای بوشهر سر باز زدند، ایران با روسیه وارد همکاری‌های هسته‌ای شد و پس از فراز و نشیب‌های فراوان از جمله تحریم‌های متعدد و طولانی، سرانجام برای اولین بار در سال 1390 نیروگاه بوشهر به شبکه سراسری برق متصل شد. در همین فرایند نیز سیاست‌های کلی نظام در بخش انرژی در سال 1379 توسط مقام معظم رهبری ابلاغ شد که در آن «ایجاد تنوع در منابع انرژی کشور و استفاده از آن با رعایت مسائل زیست محیطی» مورد تاکید قرار گرفت. در این سیاست ها دستیابی به صنعت هسته‌ای و سایر منابع انرژی سازگار با محیط زیست برای جایگزینی سوخت‌های فسیلی الزام‌آور شده است. هم‌اکنون اگرچه ایران در باشگاه تولیدکنندگان برق هسته‌ای است اما این سهم فقط حدود 2 درصد از کل سبد برق کشور را تشکیل می‌دهد. در عین حال تاسیسات هسته‌ای در 14 شهر ایران فعال شده و طبق آن‌چه رئیس سازمان انرژی اتمی اعلام کرده، چشم‌انداز ایران تا 1420 دستیابی به سهم 20 درصدی برق هسته‌ای است. بد نیست این موضوع را هم بدانیم که اکنون ۷۰ درصد برق مورد نیاز کشور فرانسه، ۲۵ درصد از برق کشور ژاپن و ۵۰ درصد برق برخی کشورهای اروپایی از طریق انرژی هسته‌ای تأمین میشود. در تنوع محصولات هسته‌ای جزو بهترین های جهان هستیم از دکتر کمالوندی می خواهم جایگاه ایران در جهان را با توجه به توانمندی های هسته‌ای تشریح کند. او تاکید می‌کند: ما در تنوع توانمندی هسته‌ای شامل اکتشاف، استخراج و تبدیل اورانیوم به سوخت (چرخه سوخت) در شمار بهترین‌ها و در میان پنج کشور برتر جهان هستیم. بعد از این مرحله باید صنعت هسته‌ای را به دو بخش انرژی و غیرانرژی دسته‌بندی کنیم. در بخش انرژی که معطوف به برق هسته‌ای است، چنان‌چه موانع برداشته شود، می‌توانیم به افقگذاری تولید 20هزارمگاوات برق دست یابیم که این توان را داریم. حوزه غیرانرژی نیز معطوف است به تولید رادیودارو و پرتوها، صنعت و محیط زیست، حوزه های جدید همچون «زیست فناوری آب سنگین» که برای درمان سرطان کاربرد دارد و... که در بخش «تجاری‌سازی» این موارد هم جزو کشورهای خوب هستیم و بعضا صادرات داریم؛ اما به دلیل تحریم‌های ظالمانه هنوز نتوانسته ایم به بازارهای مدنظر دست یابیم. البته در بخش «آب سنگین» ما جزو بهترین ها هستیم چراکه کیفیت محصول ما بالاست و تولیدکنندگان هم محدود هستند؛ ما شرایط بسیار مطلوبی داریم. در عین حال باید بتوانیم در بخش تجاری سازی محصولات هسته‌ای، بخش خصوصی را فعال کنیم که به این حوزه ورود و سرمایه گذاری کند.
سایر اخبار این روزنامه
حجاب در ترازوی منطق و عقلانیت
محبوبیت «مبارزه مسلحانه»در فلسطین
صنعت، پیشران رشد اقتصادی 1401
شوک تحویل خودرو در زمستان 1403 پس از قرعه کشی دوم !
استاندار خراسان رضوی: ۱۵۰۰ روستای استان در تامین آب آشامیدنی مشکل دارند
چرایی حمایت از مبارزان فلسطینی
گمانه‌زنی‌ها از «توافق سریع»
تفریح سوال برانگیز یوزها در کافا
استوری های عجیب قلیچ، گام ترامپی پوتین علیه فلسطین و سریال موفق سروش صحت
راز جسد سوخته در کمربند سبز
صنعت هسته ای در خدمت زندگی مردم
جریمه سرعت غیرمجاز در اروپا چقدر است و چگونه محاسبه میشود؟
6 توصیه به طلاق‌گرفته ها
