روزنامه خراسان
1402/05/08
آب مشهد،همچنان تشنه بودجه
حمیدی/ درحالی‌که مشهد برای گذر از تنش آبی امسال به بیش از 2270 میلیارد تومان منابع مالی نیازمند است تاکنون تنها 270 میلیارد تومان تخصیص یافته است. بنا بر اذعان مدیرعامل آبفای مشهد، سرانه مصرف آب در کلان‌شهر برای هر شهروند معادل 190 لیتر و سرانه مصرف خانگی در این شهر حدود 120 لیتر در روز است. امروز که در حال نگارش این گزارش هستیم بنا بر آمارهای رسمی، کل سدهای استان حدود 10 درصد آب دارند و کسری مخازن آبی استان به بیش از یک میلیارد مترمکعب رسیده که در رتبه نخست کشور قرار گرفته است. دشت‌هایی که دهه 40 ممنوعه اعلام شده‌اند امروز به نقطه غیرقابل‌بازگشت بحران رسیده‌اند و دشت مشهد امروز دیگر نقاط حیاتی این شهر را تهدید می‌کند و هرروز افت سفره‌ها و نشست دشت بیشتر میشود. حالا به این اول بودن در کسری مخازن آبی، رتبه نخست در خشکسالی و کاهش بارندگی در کشور را اضافه کنید تا وضعیت بحرانی آب مشهد ملموس‌تر شود. مخازن آبی مشهد یک‌سوم شد بررسی داده‌های شرکت آب منطقه‌ای استان نشان می‌دهد، حجم منابع آب تجدید پذیر محدوده مطالعاتی مشهد در سال آبی 95-96 بیش از 882 میلیون مترمکعب بوده که 785 میلیون مترمکعب آن مربوط به آب‌های زیرزمینی و 97 میلیون مترمکعب دیگر مربوط به آب‌های سطحی است، اما بحران خشکسالی در 5 سال گذشته به حدی جدی بوده که حجم آب‌های تجدید پذیر مشهد در پایان سال آبی 1400-1401 به 442 میلیون مترمکعب رسیده است؛یعنی در طول 5 سال گذشته حجم آب‌های تجدید پذیر مشهد نصف شده،اما عمق فاجعه جایی است که حجم آب‌های تجدیدپذیر زیرزمینی مشهد در طول 5 سال گذشته از 785 میلیون مترمکعب به 297 میلیون مترمکعب کاهش یافته؛ یعنی آب‌های تجدید پذیر مشهد در 5 سال گذشته یک‌سوم شده است. این در حالی است که در سال 96 اعلام‌شده حجم آب برداشتی از مخازن آبی مشهد به 125 درصد رسیده؛یعنی میزان برداشت آب از دشت مشهد 25 درصد بالاتر از میزان آب ورودی به آبخوان این دشت است درحالی‌که به لحاظ استاندارد جهانی این نسبت باید 40 درصد در نهایت 70 درصد باشد بنابراین تمامی برنامه‌ها بر این بود که این بیلان منفی جبران شود، اما داده‌ها نشان می‌دهد میزان آب تجدید پذیر زیرزمینی مشهد در سال 1401 به یک‌سوم سال 96 تنزل یافته است. کاهش مصارف کشاورزی و افزایش مصارف بهداشت و شرب البته این را هم باید اضافه کرد که داده‌های آب منطقه‌ای نشان می‌دهد مصارف آبی زیرزمینی مشهد در سال 96 معادل 968 میلیون مترمکعب بوده که در سال 1401 به 742 میلیون مترمکعب کاهش یافته و سهم بخش کشاورزی از حدود 64 درصد سال 96 به 57 درصد سال 1401 تنزل پیدا کرده است. این یعنی بخش کشاورزی در این 5 سال روند نزولی در مصارف آب زیرزمینی داشته، در مقابل سهم مصارف شرب و بهداشت از 24 درصد به 33 درصد افزایش یافته که متأثر از توسعه کلان‌شهر مشهد است.سال‌هاست که بخش کشاورزی متهم ردیف اول بد مصرفی آب بوده و البته این موضوع ناشی از مصرف‌کننده بودن بخش کشاورزی نیز است، بااین‌حال توسعه نیافتن کشت های گلخانه‌ای و آبیاری‌های قطره‌ای و بهره‌وری آب در این بخش حقیقتی غیرقابل‌اغماض است و بخش کشاورزی همچنان باید سهم خود از مصارف آبی استان را تا 2 میلیارد مترمکعب دیگر کاهش دهد. مشهد کمترین سرانه مصرف آب کشور حقیقت دیگری هم در این میان وجود دارد؛ در 5 سال گذشته مصارف آب بخش شرب و بهداشت که افزایش داشته، متأثر از توسعه این شهر و افزایش جمعیت کلان‌شهر مشهد در این مدت است که بدون توجه به وضعیت بحران آبی صورت گرفته است. آمارهای رسمی و اذعان مدیرعامل آبفای مشهد حاکی از آن است که شهروندان مشهدی در سرانه مصرف آب کشور رتبه نخست را دارند، اما این بار این نخست بودن منفی نیست، بلکه کمترین سرانه مصرف آب کشور متعلق به مشهدی‌هاست. از سوی دیگر بیش از 70 لیتر از مصارف آبی سرانه مشهدی‌ها مربوط به حوزه‌های غیرمصارف خانگی شهروندان است؛ مانند اداره‌ها و نانوایی‌ها و... . علاوه بر این بخش عمده سرانه مصرف مردم مربوط به مصارف بهداشت است و این موضوع به دلیل جدا نبودن آب شرب خانوارها از آبی است که برای مصارف بهداشت استفاده می شود؛ یعنی بخش عمده مصرف آب مردم مربوط به حوزه بهداشت است.در چنین شرایطی که مشهد بالاترین میزان کسری مخازن آب را دارد و سد دوستی به‌طور کامل به گل نشسته است و رتبه نخست خشکسالی به خراسان رضوی تعلق دارد، می‌طلبد که دولت نگاه ویژه‌ای برای اجرای پروژه‌های آبی این استان و کلان‌شهر مشهد داشته باشد، اما بررسی لوایح بودجه نشان می‌دهد سهم بحران آب مشهد از اعتبارات آبی به 3 درصد هم نمی‌رسد و این شوخی تلخ بودجه با بحران آب مشهد است. در چنین شرایطی دولت برای حمایت از استان‌های دارای بحران آب دو ردیف جداگانه و اختیاری دارد که می‌تواند با تامین این دو منبع به شهرهای بحران‌زده کمک کند. بخشی از این منابع مربوط به منابع و اعتبارات ردیف تنش آبی است که در اختیار وزارتخانه قرار گرفته است تا آن را توزیع کند. این منابع سال گذشته کمک زیادی به گذر از بحران آبی تابستان مشهد کرد.امسال وضعیت بحران آبی مشهد به حدی جدی است که متولیان آب استان به رغم وضعیت بحرانی آب و نشست شدید دشت مشهد و کسری مخازن آب اقدام به حفر چاه در خیابان‌های مشهد کرده‌اند و حتی بدون انتقال پساب درنظر دارند آب را از غرب دشت مشهد به شهر مشهد منتقل کنند که هرکدام از این موارد خود فاجعه‌ای در آینده خواهد بود، اما نقش دولت در این میان چیست؟ کمتر از 12 درصد تخصیص آن طور که مدیرعامل آبفای مشهد می‌گوید، برای گذار از تنش آبی تابستان امسال حداقل 2270 میلیارد تومان منابع و اعتبار نیاز است. اسماعیلیان در گفت وگو با خراسان رضوی درباره وضعیت تخصیص منابع تنش آبی و اعتبارات 1402 اظهار می کند: از هزار میلیارد تومانی که هیئت دولت از ردیف ماده 28 برای تنش آبی مشهد مصوب کرده‌اند تاکنون تنها 270 میلیارد تومان تخصیص داده شده است. البته 72 میلیارد دیگر هم وعده داده‌اند، اما بقیه هنوز مانده و باید بخشی از آن را از منابع اعتبارات 1402 به مشهد تخصیص دهند.وی درباره ابلاغ منابع و اعتبارات حوزه آبفای مشهد در سال 1402 می گوید: بخشی از منابع برای گذار از بحران آبی مربوط به ردیف تنش آبی است که هنوز این اعتبارات به مشهد ابلاغ نشده است. در پایان باید گفت شاید بتوان دو ماه پیش رو را به هر دشواری از تنش آبی گذر کرد، اما آینده حفر چاه در مدارس و پارک‌های مشهد، انتقال آب کشاورزی و خشک کردن غرب دشت مشهد تنها خاصیتی که دارد حکم مورفین بودن آن است و بعد از گذار از جنگ آب، آثار مخرب آن برای میلیون‌ها مشهدی به‌مراتب وحشتناک‌تر از وضعیت فعلی است. به همین دلیل است که انتظار می‌رود دولت به‌جای اجرای پروژه‌های اضطراری درخصوص تامین اعتبار برای تکمیل پروژه تصفیه‌خانه‌های مشهد و طرح انتقال آب از هزارمسجد و دریای عمان اقدام عاجل‌تری کند.
سایر اخبار این روزنامه
زنگ خطر بنزین
بازگشت لژیونرها با دست خالی
جاده تباهی مرد جوان
خط و نشان دادستان مشهد برای اهمال گران در ماجرای ریزگردها
دستگیری دزدی که در فضای مجازی جنجال به پاکرد
سناریوهای پیش روی انتخابات 2024
دریای خزر آب می‌رود!
آب مشهد،همچنان تشنه بودجه
نیروی کمکی در راه اکران ، عزم ترامپ برای2024 و ردپای واگنر در کودتای نیجر
«محروم‌نوازی» در سیره زین‌العابدین(ع)
تهران پرونده راهزنی سئول را به دادگاه می‌کشاند
صدای پای لاریجانی برای انتخابات مجلس؟
منافقین به وقت محاکمه
