پاسخ های شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره مصوبه سازمان سنجش

چرا شورای عالی انقلاب فرهنگی در تصمیمی مصوب کرد که سازمان ملی سنجش و ارزشیابی نظام آموزش کشور ذیل ریاست جمهوری تشکیل شود؟ به بیانی دیگر، چرا این شورا تصمیم گرفت، سازمان سنجش آموزش کشور از وزارت علوم جدا شود؟  برای پاسخ به این پرسش، به سراغ توضیحات دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی می‌رویم تا ضمن بررسی این مصوبه، الزامات تشکیل سازمانی مستقل و ملی با عنوان «سازمان ملی سنجش و ارزشیابی نظام آموزش کشور» را مرور کنیم. حجت الاسلام والمسلمین دکتر عبدالحسین خسروپناه در این باره به چند نکته اشاره می کند: در پی گسترش کمّی آموزش در تمام سطوح همگانی تا عالی، کار پایش کیفیت و ارزیابی از عملکردهای آموزشی بر پایه استانداردها ضروری است. با وجود اسناد پشتیبان و الزامات مکرر بالادستی و قانونی برای استقرار نظام جامع رصد، نظارت، ارزشیابی و تضمین کیفیت در نظام آموزش کشور، وجهه عملیاتی آن هنوز محقق نشده است. به پشتوانه اجماع متخصصان بر ضرورت ارزیابی کیفیت و استانداردسازی آموزش،`یک نهاد فرابخشی می‌باید در فضایی که بنا بر اقتضائات، تصدی آموزش در کشور به دستگاه‌های مختلف سپرده شده است، گامی رو به جلو در راستای تصمیم عملی، برمی‌داشت. از این‌رو، شورای عالی انقلاب فرهنگی با تاکید بر این‌که آموزش در ذات خود امری به هم پیوسته است که تعدد دستگاه‌های متولی نباید مانع از نگاهی یکپارچه و منسجم به حرکت عمومی آن در کشور شود، دستور تخصصی برای نظامندسازی وضعیت سنجش و ارزشیابی آموزش کشور را دنبال کرد. برای دقیق‌شدن بحث بررسی کارشناسی درباره پیشینه و ماموریت و حوزه فعالیت برخی موسسات پیشرو در سنجش و ارزیابی آموزشی در چندین کشور انجام شد. همچنین نمونه‌هایی از تجربه‌های جهانی در حوزه اعتبارسنجی و تضمین کیفیت آموزش در 10 کشور اروپایی، 5 کشور آفریقایی، 8 کشور آسیایی و استرالیا و کانادا مرور شد و نشان داد این موضوع به طور جدی مورد توجه کشورهای پیشرفته و در حال پیشرفت قرار گرفته است به‌طوری‌که ابتکار عمل تأسیس و راه‌اندازی این نهادها در هر دو حوزه سنجش و اعتبارسنجی در بیشتر موارد با دولت‌ها بوده است و با رشد و توسعه آن‌ها از میزان دخالت مستقیم دولت‌ها کاسته شده و پس از آن دولت‌ها بیشتر نقش نظارتی و تسهیل‌گری را تقویت کرده‌اند. تصویری که از کنار هم قرار گرفتن آسیب‌های وضعیت موجود، اسناد و مستندات ملی و تجربیات جهانی حاصل شد، به قدر کافی گویای آن بود که نه‌تنها زمان تشکیل سازمان ملی سنجش و ارزشیابی آموزش کشور فرا رسیده، بلکه با توجه به توسعه نهادهای آموزشی، نیازهای کشور و شتاب پیشرفت جهانی، زمان زیادی از دست رفته است و تأخیر بیشتر در این باره با خسارت های زیادی همراه خواهد بود.     امیدوار به تشکیل سازمانی مقتدر و حرفه‌ای  ما برای بررسی بیشتر موضوع، به سراغ عباس میرزاحسینی، رئیس مرکز رسانه و روابط عمومی شورای عالی اتقلاب فرهنگی هم رفتیم. او به بایسته‌هایی درباره تصمیم شورای عالی انقلاب فرهنگی اشاره کرد و گفت:در شرایطی که توسعه نهادی آموزش عمومی و عالی در چند دهه اخیر توسط دستگاه‌های متعدد متولی امر آموزش صورت گرفته است، مصالح ملی در افق بلندمدت با تضمین کیفیت نظام آموزش، تأمین می‌شود. سرمایه‌گذاری حکمرانی در حوزه آموزش عمومی و آموزش عالی نیازی توأمان به نظارت هدفمند بر پیوستاری از منابع، فرایند و برون‌داد آموزشی دارد؛ پیوستاری که نه‌تنها در یک بخش آموزش عمومی، بلکه همزمان بین سطوح مختلف آموزشی اعم از عمومی و عالی، پزشکی و غیرپزشکی باید برقرار شود. به‌طوری‌که ملاحظات دستگاهی مانع از اتخاذ تدابیر و اصلاح رویه‌های فراسازمانی نشود و در عین رسمیت داشتن قلمرو کار ارزیابی درونی که بر عهده هر نهاد است، فضایی برای ارزیابی بیرونی و خیراندیشی فراسازمانی ایجاد شود.میرزاحسینی، در ادامه این طور نتیجه گرفت: در این باره، موضوع تشکیل سازمان ملی سنجش و ارزشیابی آموزش کشور در دستور کار شورای عالی قرار گرفت و به‌تفصیل درباره مزیت‌ها و الزامات بحث و گفت وگو انجام شد. تبعا در فرایند تدوین اساسنامه این سازمان با تجمیع آرای کلیه متولیان حوزه آموزش و حوزه‌های دارای مأموریت‌های متناظر، مفاد دقیق آن اعم از قلمرو و چگونگی های ساختاری و عملیاتی، نهایی خواهد شد.اما آن‌چه مسلم است این که جهت‌گیری کلی و تصمیم به تشکیل سازمان مستقل جز با تغییر چارچوب‌ها ممکن نبوده و این مصوبه در راستای ارتقای جریان ملی نظام تعلیم و تربیت کشور ارزیابی می شود؛ چراکه برای گذر از سوگیری‌های ناشی از تعارضات منافع، رفع گسستگی موجود بین سطوح مختلف آموزشی و دفع عارضه بهینه نبودن منابع آموزش، نیاز به برخورداری از پیش‌رانی حرفه‌ای و مستقل که سنجشی جامع را با هدف کیفیت بخشی آموزش کشور محقق کند، قابل کتمان نیست. لذا با دقت نظر بر تدوین اساسنامه و تشکیل سازمانی مقتدر و حرفه‌ای، به نتایج مثبت این تصمیم در جریان آموزش کشور می‌توان امیدوار بود. وی به این موضوع هم اشاره کرد: شورای عالی انقلاب فرهنگی در دوران چهار دهه عمر خود منشا شکل‌گیری ساختارهای متعددی برای نظام علم و فرهنگ کشور بوده است که هر کدام از آن‌ها آثار و برکات فراوان برای کشور داشته است و ان‌شاءا... در مسیر تصویب اساسنامه و استقرار این سازمان ملی تمام نخبگان و متخصصان امر آموزش و تعلیم و تربیت مشارکت بیش‌ از پیش داشته باشند تا شاهد موفقیت این سازمان در تحقق ماموریت‌ها و اهداف باشیم.