گذربیش از ۵ /۱‌ میلیون دختر از سن ازدواج

در سال‌های قبل از1390 تعداد دختران در سن ازدواج بیشتر از پسران بود و این موضوع تجرد قطعی دختران را افزایش داده بود، اما از سال‌ 1390 به بعد تعداد پسران در سن ازدواج بیشتر شده است و خطر تجرد قطعی در پسران وجود دارد. در حال حاضر 1/25‌درصد (حدود ۱۰‌میلیون نفر) از جمعیت زنان کل کشور را «دختران» جوان تشکیل می‌دهند؛ این در حالی است که ۴۲۶‌هزار نفر از آنها که بالای ۴۰ سال سن دارند، دچار «تجرد قطعی» بوده و تاکنون ازدواج نکرده‌اند. براساس آخرین سرشماری سال ۹۵، حدود نیمی از جمعیت کشور، ۴۹‌درصد، را زنان تشکیل می‌دهند که حدود یک‌چهارم این تعداد (۹‌میلیون و ۸۹۰‌هزار نفر) دختران جوانی هستند که مجرد بوده و تاکنون ازدواج نکرده‌اند. در کشور ما 10‌درصد زنان ۳۵ تا ۳۹‌ساله کشور مجردند. این در حالی است که در گروه سنی ۴۰ تا ۴۴‌ساله 8/6‌درصد، در گروه سنی ۴۵ تا ۴۹‌ساله 4/4‌درصد و در گروه سنی ۵۰ تا ۵۴سال نیز 1/3‌درصد مجرد هستند. همچنین معاونت زنان و امور خانواده رئیس‌جمهور در گزارشی اعلام کرد: «تغییر و تحولات اقتصادی و اجتماعی که در نیم‌قرن اخیر در ایران صورت گرفته باعث تغییر در الگوی زناشویی در میان دختران جوان شده است؛ ازجمله این تغییرات می‌توان به تاخیر در سن ازدواج و بالا رفتن آمار طلاق در میان آنان اشاره کرد، طوری‌که در سرشماری سال ۱۳۶۵ تا ۱۳۹۰ یک کاهش 5/10‌درصدی در نسبت زنان دارای همسر دیده می‌شود. این در حالی است که شهلا کاظمی‌پور با بیان اینکه نرخ ازدواج در کشور تغییر نکرده، در این زمینه معتقد است: «نرخ ازدواج در دختران ۱۵ تا ۱۹ سال کشور در حال افزایش است، هرچند آمار تجرد قطعی نیز در حال افزایش است، اما معتقدم این افزایش درباره تجرد قطعی دوام ندارد.» این جمعیت‌شناس با اشاره به مساله «مضیقه ازدواج» گفت: «سال‌ها آمار تجرد قطعی برای زنان دو‌درصد و برای مردان 8/1‌درصد بود. هرچند پس از انقلاب و بعد از افزایش موالید در دهه ۶۰ با توجه به آنکه به لحاظ فرهنگی دختران باید با پسران دهه قبل خود ازدواج می‌کردند و با توجه به آنکه تعداد پسران دهه ۵۰ بسیار کمتر از دختران دهه ۶۰ بود، برای این گروه مضیقه ازدواج به وجود آمد و مساله تجرد دختران دهه ۶۰ از اواخر دهه ۸۰ خود را نشان داد.»
میزان تجرد قطعی در ایران
یک تحلیلگر مسائل اجتماعی اعلام کرد: 4/4‌درصد از دختران و زنان ما براساس آمارهای موجود اصلا ازدواج نمی‌کنند، همچنین اشتغال 15‌درصدی زنان سرپرست خانوار با درآمد 900‌هزار تومانی و هزینه‌های 5/2میلیونی داریم که تامین مابه‌التفاوت را برایشان سخت کرده است. اردشیر جراوند در همایش سلامت اجتماعی که در سازمان بهزیستی برگزار شد، گفت: مشکلاتی که اکنون در جامعه وجود دارد به نظام برنامه‌ریزی ما برمی‌گردد که بهتر است سازمان مدیریت برنامه به وظایف اصلی خود بیشتر توجه کند. او ادامه داد: نبود تعادل منطقه‌ای در پهنه کشور باعث فقر دائمی و مزمن شده و حجم بالای مهاجرت را سبب می‌شود که محصول بی‌مدیریتی است. این پژوهشگر اجتماعی گفت: زمانی‌که مهاجرت رخ می‌دهد نسبت جنسیتی تغییر می‌کند؛ باید نسبت مرد به زن 103 به 100 باشد و این در تمام دنیا اثبات شده است. جراوند تاکید کرد: اکنون در شهرهای مهم و پرجمعیت کشور نیز این نسبت جنسیتی تغییر کرده است، طوری‌که در استان‌های گیلان، تهران، کرمانشاه، کهگیلویه، سیستان، اصفهان و خراسان رضوی، این نسبت تغییر کرده و اگر سلامت اجتماعی می‌خواهیم باید جامعه‌ای سالم داشته باشیم که اولین نشانه آن تعادل جمعیتی است. او با اشاره به آمار ترکیب جنسیتی در برخی استان‌ها افزود: ‌اکنون در گیلان این نسبت به زیر 103 به 100 رسیده، یعنی قطعا مهاجرت زیاد دارد، در یزد نسبت مرد به زن 120 به 100 شده که نشان‌‌دهنده برخی آسیب‌های اجتماعی در آنجاست، در ‌خراسان رضوی این نسبت 100 به 100 شده است، یعنی مهاجرت زنان به مشهد به اندازه‌ای است که دارد شهر زنانه می‌شود. به گزارش فارس،‌ این تحلیلگر مسائل اجتماعی افزود:‌ در تهران نسبت مرد به زن 98 به 100 رسیده، این در حالی است که اشتغال 15‌درصدی زنان سرپرست خانوار را داریم با میانگین هزینه 5/2میلیونی و درآمد 900‌هزار تومانی که تامین این مابه‌التفاوت سخت است و باید به نظام مدیریت فشار بیاوریم که سلامت جنسی را متعادل کند. جراوند گفت: درباره تجرد قطعی نیز باید گفت 4/4‌درصد از دختران و زنان کشور هیچ‌گاه ازدواج نمی‌کنند.
تجرد قطعی و مشکلات تهدید‌کننده آن


در حال حاضر به‌ازای هر ۱۰۰ پسر، ۸۲دختر در سن ازدواج در کشور وجود دارد. این در حالی است که میانگین سن ازدواج در حال افزایش و به بیشتر از ۲۵سال رسیده است؛ البته میانگین سن ازدواج در میان تحصیلکردگان بیش از جمعیت عمومی کشور است. رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران درباره تجرد قطعی در کشور به «آرمان» می‌گوید: در آموزه‌های دینی، ازدواج تکمیل‌کننده نیمی از دین عنوان شده است. برخی دختران به دلایل مختلف همچون نداشتن خواستگار، نداشتن خواستگار مناسب، به دلیل معذورت‌های مختلف از سوی خانواده و... ازدواج نمی‌کنند. سیدحسن موسوی‌چلک می‌افزاید: هنوز در کشور ما دیدگاه‌ها نسبت به این دختران چندان مناسب نیست. این نوع نگاه یک فشار روانی را بر فرد ایجاد ‌کرده و این فشار روانی بر کیفیت نقش‌های اجتماعی او تاثیرگذار است. همچنین تجرد قطعی اطمینان نسبت به آینده را در این افراد کاهش می‌دهد. به گفته او، با ازدواج پویایی، انگیزه نسبت به زندگی سالم و حتی مسئولیت‌پذیری افراد افزایش می‌یابد. رئیس انجمن مددکاری ایران با بیان اینکه تجرد قطعی بر روابط اجتماعی تاثیرگذار است، می‌گوید: برای مثال، در برخی مواقع تجرد قطعی می‌تواند در ممانعت از ارتقای جایگاه شغلی افراد نقش داشته باشد. هم‌اکنون در شرایطی هستیم که نرخ باروری در جامعه نسبت به گذشته کاهش یافته است و تجرد قطعی نیز در کاهش زاد و ولد در جامعه تاثیر دارد. به گفته او افراد در سنین تجرد قطعی در صورت تمایل به ازدواج با معیارهایشان در سنین پایین‌تر نمی‌توانند همسر انتخاب کنند. آنها در این شرایط مجبور به ازدواج با افراد مطلقه یا ازدواج با افرادی با فاصله سنی بیشتر از خود هستند. به گفته او نمی‌توان اذعان داشت که اغلب افراد در سنین تجرد قطعی با چنین مشکلاتی مواجه هستند، اما لذت موجود در زندگی مشترک در زندگی مجردی نیست.