دوقلوهای افسانه‌ای در فوتبال

سید مصطفی صابری  |  روزنامه‌نگار -فرقی ندارد اهل فوتبال باشید یا نه، حتماً در زندگی خانوادگی، کاری یا زمینه‌های دیگر، برای‌تان پیش آمده که به شدت حس و حال یک‌نفر را درک کنید، رفتارش را پیش‌بینی کنید و خلاصه شناخت متقابلی از او داشته باشید. این فرایند یک اتفاق ماورائی و عجیب نیست، بلکه حاصل شناخت از نزدیک و مستمر است. مثل یک گروه نوازنده، یا برخی تکنیسین‌ها در زمینه‌های خاص که هماهنگی عجیبی دارند. در فوتبال هم این اتفاق وجود دارد طوری‌که گاهی دو بازیکن آن‌قدر کنار هم بازی کرده‌اند که به اصطلاح چشم بسته همدیگر را پیدا می‌کنند و حرکت بعدی طرف دیگر را حدس می زنند. شاید اصطلاح تله‌پاتی به آن شکل رایجی که می‌شناسیم برای این مصداق دقیق نباشد، اما می‌تواند منظورمان را شفاف کند. در این پرونده سراغ این شناخت و درک متقابل آدم‌ها از هم رفتیم. یک روان‌شناس به ما کمک می‌کند که بدانیم علت این اتفاق در جنبه‌های مختلف زندگی چیست؟ از طرفی فوتبالیست‌های ایرانی و خارجی را بررسی کرده‌ایم که به‌نوعی مثل دوقلوها بوده‌اند. همان‌طور که دوقلوها رابطه متفاوتی نسبت به دیگر بچه‌ها با هم دارند، این زوج‌های ورزشی هم به‌خوبی ذهن‌شان با هم در ارتباط است که یک نمونه‌اش را در بازی درخشان آزمون و طارمی حین رقابت با امارات دیدیم و امیدواریم امروز هم مقابل سوریه تکرار شود.   چشم بسته پیدات می‌کنم   مروری بر فوتبالیست‌های ایرانی 3 دهه اخیر که به‌شدت با هم هماهنگ بودند در فوتبال ما قبل از آن‌که بازی‌ها فیزیکی و درگیرانه میانه میدان دنبال و روح فوتبال اسیر نتیجه‌گرایی شود، کارهای تکنیکی اولویت بیشتری نسبت به تاکتیکی داشت و زمینه برای بروز خلاقیت فردی بازیکنان فراهم بود. البته شبکه‌های اجتماعی هم در کار نبود و اگر یک بازیکن به‌اصطلاح ریسکی بازی می‌کرد و کارش نمی‌گرفت، مورد هجمه جدی قرار نمی‌گرفت، برای همین جسارت بازی چشم نواز و فانتزی بیشتر بود. اما اگر دو بازیکن ویژگی‌های مشترک داشتند یا بازی‌شان مکمل هم بود دیگر عالی می‌شد. در این مطلب مروری سریع بر این زوج‌های فوتبالی داریم.   زرینچه و نامجومطلق اصالت پای راست دفاع راست و هافبک راست تیم ملی و استقلال در مقطعی حسابی می‌درخشیدند. دو بازیکن خوش‌فکر، کم حاشیه و با ارزش که سال‌ها کنار هم درخشیدند و از عوامل موفقیت‌های آسیایی باشگاه و تیم ملی بودند. افسوس که مصدومیت نامجو و جدایی‌اش از استقلال باعث شد زودتر از حدانتظار این زوج از هم جدا شوند.               پیوس و کرمانی‌مقدم ترکیب دوندگی و گلزنی پیوس با بازیکنان زیادی زوج‌های موفق و خطرناکی ساخت، با ناصر محمدخانی، کرمانی‌مقدم و دایی طی مقاطع مختلف در پرسپولیس و با صمد مرفاوی در تیم ملی. اما بین همه این زوج‌ها، زوج گلزن و دونده‌اش با کرمانی مستمرتر بود. زوج او و دایی طی یک فصل 35 گل زدند که آمار عجیب و تکرار نشدنی است،اما با کرمانی در تیم ملی و پرسپولیس مکمل هم بودند. کرمانی دونده و جدی بازی می‌کرد و پیوس هم گلزن بود.     دایی و خداداد  به‌یاد روزهای طلایی علی دایی هم از آن بازیکنانی بود که طی مقاطع مختلف با چند بازیکن زوج‌های طلایی ساخت. مقطع حساس و خاطره‌انگیزی او در کنار خداداد عزیزی روزهای بی‌بدیلی برای فوتبال کشور رقم زدند. جام ملت‌های 96 و مقدماتی جام جهانی 98 فرانسه اوج کارشان بود. افسوس که در جام جهانی درخشش زیادی نداشتند و حاشیه‌های زیاد خداداد هم مانع از استمرار این ترکیب دوست‌داشتنی شد. در عین حال اگر کریم روی آسمان به دایی ملحق می‌شد تیم ما روی ضربات ایستگاهی مرگبار بود و مقطعی هم هاشمیان کنار دایی خط حمله ایران را زهردار کرده بودند.                   آندو و نکونام استحکام کمربند میانی طی یک دهه آندو تیموریان و جواد نکونام بهترین هافبک‌های میانی کشورمان بودند. آندو دونده و متعصب بود. نکونام هم خوش استیل با قدرت رهبری تیم. آندو تخریبی بازی می کرد و نکونام طراحی می‌کرد.               طارمی و علیپور  ترکیب سرعت و تکنیک روزگاری در خط حمله پرسپولیس برانکو، علیپور دونده و سرعتی، در کنار طارمی تکنیکی و دریبل‌زن یک زوج خطرناک و ماشین گلزنی محسوب می‌شدند که هر خط دفاعی را در لیگ برتر و آسیا به زحمت می‌انداخت. انتخاب‌های اشتباهی و بدشانسی علیپور را از اوج دور کرد تا در تیم ملی این زوج تکرار نشوند.       شجاع و کنعانی  قدرت و پرش مدافعان میانی اصولاً باید دونده، خشن و هماهنگ باشند. اما طی سال‌های اخیر کمتر زوجی را مثل شجاع و کنعانی دیدیم که هماهنگ و موثر بازی کنند. شجاع خوب می‌دود، تحرک بالایی دارد، کنعانی روی هوا مسلط است و قدرت‌ بدنی‌اش طوری است که در درگیری‌ها موثر است.                     دیاباته و قائدی تصرف زمین و آسمان در تیم استراماچونی، زوج دیاباته که آن‌روزها در اوج بود با قائدی جوان و خوش تکنیک ترسناک و فوق‌العاده شده بود. دیاباته روی هوا موفق بود و قائدی هم روی زمین دریبل می‌زد. زوجی که گل‌های زیادی زدند و گل‌های زیادی هم ساختند.  
 
از گولیت و فان‌باستن تا ژاوی و اینیستا
در جهان هم زوج‌های فوتبالی موفقی وجود دارند که چشم بسته یکدیگر را پیدا کرده و افتخارات زیادی برای تیم‌های‌شان کسب کردند به ندرت پیش می‌آید که یک بازیکن برجسته به تنهایی بتواند تیمی را به موفقیت برساند، اما بارها پیش‌آمده دو بازیکنی که مدت‌ها با هم بازی کرده‌اند، رهبری یک تیم را در دست بگیرند و باعث موفقیت کل تیم شوند. در ادامه مروری بر اسامی موفق‌ترین زوج‌های فوتبالی در جهان خواهیم داشت که احتمالا به محض دیدن اسم‌شان، خاطرات همکاری‌شان برای به ثمر رسیدن گل‌های فراموش‌نشدنی به ذهن‌تان خواهد آمد.   رود گولیت و مارکو فان‌باستن زوج رویایی باشگاه آث‌میلان در سال های 1987 تا 1993 میلادی، 6 سال در کنار یکدیگر بازی و افتخارات بسیاری برای این باشگاه ایتالیایی کسب کردند. در همین دوره بود که فان‌باستن به عنوان پرافتخارترین بازیکن اروپا دست یافت. میلان با درخشش این زوج طلایی، سه قهرمانی در سری آ، سه قهرمانی در سوپرجام ایتالیا و دو قهرمانی متوالی در اروپا در سال‌های 1988 و 1989 به‌دست آورد.       دوایت یورک و اندی کول  زمانی که دوایت یورک در اوج بود و به منچستریونایتد پیوست، خیلی‌ها تصور کردند که او فرصت بازی را از اندی  کول خواهد گرفت، اما ماجرا برعکس شد و این دو نفر یکی از بهترین زوج‌های خط حمله فوتبال در تاریخ لیگ ‌برتر انگلیس را تشکیل دادند. در فصل ۹۹ - ۱۹۹۸ این دو بازیکن روی هم رفته ۵۳ گل به ثمر رساندند و منچستر یونایتد را به سه‌گانه قهرمانی در لیگ‌برتر، جام حذفی و لیگ ‌قهرمانان اروپا رساندند.   مارادونا و کاره‌کا  مهاجم 26 ساله برزیلی و سرعتی ناپولی در کنار دیه‌گو مارادونا که هیچ‌کاری در مستطیل‌سبز برایش قفل نبود، تبدیل به یک زوج فوتبالی موفق شدند که قهرمانی تاریخی و فراموش‌نشدنی این تیم را رقم زدند. در آن زمان، کاره‌کا همیشه برای دریافت پاس گل‌های بی‌نقص مارادونا و تبدیل آن‌ها به گل آماده بود.                   وین رونی و کریستیانو رونالدو  کریستیانو رونالدو قبل از این که در جهان فوتبال نامی برای خود دست و پا کند، در منچستریونایتد در کنار وین رونی، یک زوج فوتبالی مرگبار و موفق را تشکیل داده بود. منچستریونایتد با کمک این دو بازیکن و گلزنی‌هایشان از سال‌ ۲۰۰۷ تا ۲۰۰۹ به سه قهرمانی پیاپی در لیگ‌ برتر انگلیس دست یافت.             ژاوی هرناندز و آندرس اینیستا شاید بهترین زوج فوتبال جهان در همه تاریخ، ژاوی هرناندز و اینیستا باشند که در بارسلونا(کسب قهرمانی در اروپا و لالیگا) و تیم ‌ملی اسپانیا(کسب عنوان قهرمانی در جام‌جهانی) کنار هم بازی می‌کردند. این دو بازیکن سال‌ها در کنار هم بازی کردند و پاس‌هایشان بدون هیچ استرس و شبهه‌ای به یکدیگر می‌رسید.           جان تری و ریکاردو کاروالیو  آن چه که به چلسی کمک کرد در سال ۲۰۰۵ برای اولین بار طی ۵۰ سال به عنوان قهرمانی لیگ‌جزیره دست پیدا کند، همکاری جان تری با ریکاردو کاروالیو بازیکن تازه وارد این تیم در خط دفاعی بود. چلسی در آن فصل با کمک این زوج موفق، فقط ۱۵ گل دریافت کرد که کمترین گل خورده در تاریخ لیگ ‌برتر انگلیس تا آن زمان بود.           لیونل مسی و سوارز  درباره این زوج زهردار همین‌قدر بدانید که در دوران حضورشان در بارسلونا طبق آمار، «خطرناک ترین زوج خط حمله دنیا» بودند. 621 گل توسط مسی و سوارز در دوران حضورشان در بارسلونا به ثمر رسیده است. یکی از فراموش نشدنی‌ترین همکاری‌های این دو ستاره در سال 2014 بود که ضربه پنالتی مقابل سلتاویگو را به سبک کرایف زدند و به سوژه دنیا تبدیل شدند.         صمیمیت و موفقیت با پدیده‌روانی تله‌پاتی هماهنگی‌های رفتاری «طارمی» و «آزمون» و موقعیت‌سازی آن‌ها برای یکدیگر بدون رد و بدل کردن کلام، ذهن‌خوانی گفته می‌شود که در روابط دوستانه، زندگی‌مشترک و ... هم به کار می‌آید  اگر اهل فوتبال نگاه‌کردن باشید و بازی‌های تیم‌ ملی فوتبال کشورمان رادر سال‌های اخیر و به‌خصوص جام ملت‌های قطر که همین الان در حال برگزاری است، دیده باشید حتما متوجه هماهنگی رفتاری «مهدی طارمی» و «سردار آزمون» شده‌اید. این هماهنگی که یکی از مهم ترین دلایل موفقیت تیم ملی ایران تا این جای مسابقات بوده، برای هر حریفی یک دردسر بزرگ به حساب می‌آید. این دو بازیکن حتی بدون رد و بدل کردن کلام، ذهن یکدیگر را می‌خوانند و در لحظه برای یکدیگر موقعیت‌سازی می‌کنند که باعث به وجد آمدن تماشاگرها و به ثمر رسیدن گل‌های زیبا می‌شوند. به این نوع پدیده ذهنی، تله‌پاتی می‌گویند که در ادامه نکاتی درباره آن، خواهیم گفت.   تاریخچه تله پاتی تله‌پاتی از یک عبارت یونانی گرفته شده که tele در آن به‌معنای دور یا با فاصله و path به معنای وقوع یا احساس است؛ پس تله پاتی در واقع یعنی دریافت احساسات از فاصله. این عبارت در سال ۱۸۸۲ توسط محقق و روان شناس فرانسوی به نام «فردیک میرز» بنیان گذار انجمن تحقیقات و روان شناسی (SPR)  استفاده شد. او بر این باور بود که عبارت تله پاتی بهتر از اسامی که قبلا استفاده می‌شدند، این پدیده را توصیف می‌کرد. تله‌پاتی یعنی چه؟ از تله پاتی به‌عنوان خواندن ذهن هم یاد می‌شود. ذهن‌خوانی به معنای این است که شما بتوانید وارد دنیای ذهن و فکر طرف مقابل‌تان شوید و ذهن او را بخوانید تا بدانید در آن لحظه به چه چیزی فکر می‌کند و می‌خواهد چه کار کند. تله‌پاتی پدیده‌ای روانی است که در آن بین ذهن‌ها ارتباط برقرار می‌شود و به فعالیت‌های ذهنی و رفتاری گفته می‌شود که درک افکار و رفتار طرف ‌مقابل بدون نیاز به کلام در آن محقق می‌شود. چنین ارتباط روانی تله پاتیکی شامل افکار، ایده‌ها، احساسات، حس‌ها و حتی تصاویر ذهنی می‌شود. کدهایی که پیام نامحسوس می‌دهد معمولا زمانی که دو نفر سال‌های زیادی را با یکدیگر زندگی می‌کنند یا مثل دو بازیکن فوتبال در کنار یکدیگر تمرین می‌کنند، یکسری کدهایی را درباره مسائل روزمره با یکدیگر رد و بدل و مشخص می‌کنند. بنابراین در هنگام بازی بدون آن‌که درباره آن مسئله به‌طور واضح صحبت کنند، با استفاده از چنین کدهایی منظورشان را به یکدیگر می‌رسانند و به طرف دیگر پیام نامحسوس می‌دهند. به احتمال زیاد مهدی طارمی و سردار آزمون، با توجه به شناختی که از یکدیگر دارند، در تمرینات یکسری کدها و رفتارها را مشخص کرده باشند که در چه وضعیت‌هایی، چطور دیگری را پیدا کرده و بدون نگاه کردن به او، پاس درست به او بدهند تا در موقعیت گل قرار بگیرد. آثار تله‌پاتی در روابط افرادی که رابطه دوستی یا عاطفی با یکدیگر دارند، بعد از یک مدتی به راحتی می‌توانند اندوه و غم یا شادی طرف مقابل‌شان را درک کنند و با او همدلی بهتری داشته باشند. ذهن‌خوانی یا همان تله پاتی در زندگی مشترک یا رابطه دوستانه هم بسیار کمک‌کننده است و باعث افزایش صمیمیت و تحکیم رابطه می‌شود. همچنین در میان افرادی که  کار تیمی مانند فوتبال انجام می‌دهند به افزایش بهره‌وری آنان کمک خواهد کرد. اصول تقویت تله‌پاتی کسب چنین مهارتی اول از همه نیاز به درک و همدلی متقابل بین شما و طرف مقابل‌تان دارد. همدلی و درک و شناختن خصوصیات اخلاقی و رفتاری طرف‌ مقابل در این مورد بسیار پیش برنده است. شما باید شناخت کامل از طرف مقابل‌تان چه شریک ‌زندگی‌تان باشد، چه دوست‌تان و چه همبازی تان در مستطیل سبز، داشته باشید. بعد از به‌کار گیری این مهارت‌هاست که می‌توانید بدون نظرخواهی و صحبت از او، به خصوص در لحظه‌های حساس و سرنوشت‌ساز، رفتار بعدی او را حدس بزنید و مطابق با آن رفتار کنید. خواندن کتاب‌هایی در این زمینه و گذراندن دوره‌های آموزشی گسترش ذهن هم به کسب این مهارت کمک می‌کند. ذهن باهوش و تحلیلی «طارمی» و «آزمون» البته در کنار موارد گفته شده برای تقویت تله‌پاتی که به نظر می‌رسد دو مهاجم تیم‌ملی کشورمان از آن‌ها بهره می‌برند، ذهن باهوش و تحلیلی طارمی و آزمون هم برای رسیدن به این مرحله از همدلی و نمایش توان‌شان در تله‌پاتی قوی تاثیرگذار است. به دلیل تمرین زیاد و شناخت از نحوه بازی یکدیگر است که آن‌ها به این راحتی و زیبایی برای یکدیگر موقعیت‌سازی می‌کنند و در بهترین زمان ممکن، یکدیگر را در موقعیت گلزنی قرار می‌دهند.