عمق بخشی به یک رابطه راهبردی

  دکتر هادی محمدی - political@khorasannews.com    ایران و پاکستان دو همسایه دیرینه با روابطی با کمترین فراز و فرود هستند که تقریبا در میان همسایگان ایران کم نظیر محسوب می شود . 920 کیلومتر مرز سخت که دشت و کویر و رودخانه تا کوهستان های صعب العبور را شامل می شود هم نتوانسته روابط میان دوکشور و به ویژه دو ملت را سخت کند. بر این اساس و به دلیل موقعیت ژئوپلیتیک ایران و پاکستان در غرب و جنوب آسیا و ظرفیت مکمل اقتصادی دو کشور، می توان گفت ایران و پاکستان می توانند روابط راهبردی خود را از سطح فعلی بالاتر برده و از دو کشور دوست و برادر به سمت اتحاد حرکت کنند. برای این هدف گذاری عالی، سفر رئیس جمهور ایران به پاکستان که در پاسخ به سفر نخست وزیر پاکستان به ایران انجام شده، می تواند یک کاتالیزور بسیار مناسب محسوب شود که باید از آن استفاده کافی را کرد.ایران و پاکستان در حوزه اقتصادی نیازمندی های متقابل  و مهمی دارند که در دسته کالاهای اساسی و راهبردی محسوب می شوند. پاکستان نیازمند نفت و گاز و سوخت های حاصل از نفت ایران است و ایران نیز در راستای افزایش امنیت غذایی خود می تواند از گوشت و برنج و سایر اقلام کشاورزی پاکستان استفاده کند. ایران راه ترانزیت پاکستان به غرب آسیا، اروپا و آسیا مرکزی و روسیه است و پاکستان نیز می تواند یک پل مناسب برای حضور در بازار بزرگ آسیای جنوبی برای ایران محسوب شود. امروز حجم مبادلات تجاری رسمی و غیر رسمی ایران حدود 5میلیارد دلار است که قطعا با ظرفیت های موجود و نگاه مثبت دو طرف رقم کمی است. با این حال رسیدن به قله اولیه 10میلیارد دلاری که در این سفر مطرح شده می تواند یک هدف قابل دسترس و معقول باشد که با رونق دادن به پایانه های مرزی رسمی دو کشور و افزایش آن ها از 6 مرز به 9 مرز و حمایت از تشکیل بازارچه های مرزی در کنار یافتن راه های بانکی دور زدن تحریم ها می تواند در میان مدت محقق شود. ایران و پاکستان در راستای همکاری های سطح بالای خود به بالاترین سطح همکاری دو کشور که همکاری نظامی است، رسیده اند و امروز در حوزه دیپلماسی دفاعی رفت و آمد مقامات نظامی و امنیتی میان ایران و پاکستان از هر کشور دیگری بیشتر است ضمن این که پاکستان مشتری تسلیحات با کیفیت و قیمت مناسب ایران نیز هست. همچنین مقابله مشترک میان تهران و اسلام آباد با تروریسم نیز از عرصه های همکاری های مهم دو کشور به شمار می رود. برای رسیدن به این هدف نیز اجرای توافق نامه امنیتی میان فرماندهان ارشد نیروهای مسلح دو کشور که روی میز است و چند نکته ساده مانع از اجرای آن شده، اهمیت زیادی دارد ضمن این که همه متفق القول هستند که افزایش سطح اقتصادی مردم دو سوی مرز و توسعه پایدار در بلوچستان ایران و پاکستان می تواند در این مسیر بسیار موثر و شاید مهم ترین عامل امنیت زا به شمار رود که قطعا نگاه جدیدی را از سوی مسئولان ایران و پاکستان نیاز دارد. موضوع دیگر نگاه ملت پاکستان به ایران و ایرانیان است که می تواند به عنوان یک ظرفیت مورد توجه قرار گیرد. پاکستان 240میلیون نفر مسلمان دارد که بیشتر آن ها شیفته فرهنگ ایرانی و دوستدار اهل بیت محسوب می شوند. در این میان حدود 50میلیون شیعه پاکستانی نیز می توانند به عنوان یک بازوی فرهنگی ایران در پاکستان در اعتدال و جلوگیری از تندروی های مذهبی برخی گروه ها موثر باشند. پاکستان به عنوان دومین کشور شیعه نشین جهان اسلام، سالانه افراد زیادی را به قم و مشهد رهسپار می کند و حتی از طریق خاک ایران به عراق می روند، این ارتباطات می‌تواند در بحث گردشگری زیارت هم مورد توجه قرار گیرد. ایران و پاکستان با وجود قرابت های فراوان فرهنگی و نیازهای متقابل اقتصادی در کنار هماهنگی های سیاسی در مجامع بین المللی از جمله سازمان ملل، سازمان همکاری های اسلامی، جنبش عدم تعهد، اکو، شانگهای و ... همچنان جای کار بیشتری دارند و می توانند فرصت های بیشتری برای کشورهای خود بیافرینند که چنین سفرها و مراوداتی و به ویژه جلوگیری از سوء استفاده دشمنان از سوء تفاهماتی همچون تنش مرزی سال قبل که به خوبی مدیریت شد، بسیار موثر خواهد بود و می تواند به عمیق تر شدن روابط راهبردی تهران و اسلام آباد کمک شایان توجهی کند.