اقتصاد با چاشنی سیاست

رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه بعد از 12 سال به عراق رفته است. او سفر یک روزه ای هم به اقلیم کردستان عراق خواهد داشت.آن طور که منابع ترکیه ای  اعلام کرده اند رئیس جمهور ترکیه قصد دارد در این سفر، درباره صادرات نفت اقلیم کردستان عراق، مسائل آبی، امنیت مرزها و پروژه چند میلیارد دلاری راه آهن که از سواحل جنوبی عراق تا مرز ترکیه در شمال امتداد دارد، گفت و گو کند و در همین خصوص از سه روز پیش یک گروه اقتصادی را نیز راهی بغداد کرده است. این در حالی است که صادرات نفت اقلیم کردستان در پی رای دیوان دادرسی بین المللی به نفع دولت مرکزی بغداد در پرونده شکایت از انتقال نفت اقلیم کردستان به بندر جیهان ترکیه، در مارس 2023 میلادی متوقف شد. به رغم مذاکرات متعدد بین مقامات کرد، عراقی و ترکیه ای، صادرات هنوز از سر گرفته نشده است. قرار است در جریان این دیدارها، درباره امنیت مرزها و حضور حزب کارگران کردستان (پ ک ک) در مناطق کوهستانی اقلیم کردستان نیز بحث شود. یاشار گولر وزیر دفاع ترکیه در اشاره به سفر اردوغان به عراق گفت: «برای اولین بار در روابط دو کشور توافق نامه راهبردی امضا خواهیم کرد.» وی درباره حضور «پ ک ک» در عراق اضافه کرد: «دوستان عراقی ما، پ ک ک را سازمان تروریستی اعلام نکردند اما برای اولین بار اصطلاحی نزدیک به آن را قبول کردند.»پیشتر هاکان فیدان، وزیر خارجه به همراه یاشار گولر، وزیر دفاع و ابراهیم کالین رئیس سازمان اطلاعات ترکیه در بغداد، نشست امنیتی برگزار کرده بودند. گولر در اشاره به جزئیات توافق نامه راهبردی عراق و ترکیه افزود: «در این توافق نامه، ایجاد منطقه ای حائل تا فاصله 30 کیلومتری خاک عراق برای پاک سازی دو منطقه «گارا» و «قندیل» از اعضای پ ک ک، گنجانده خواهد شد.» همچنین رجب طیب اردوغان در خصوص سفرش به عراق، مسئله آب، گاز و نفت را حائز اهمیت دانست. ثائر الجبوری، عضو کمیسیون کشاورزی پارلمان عراق هم در اشاره به سفر هیئت ترکیه ای، احتمال امضای پروتکل آب بین دو کشور را قوی می داند.وی در مصاحبه با پایگاه خبری بغداد الیوم گفت: «اقتصاد و آب دو مسئله اصلی این سفر خواهد بود.  بغداد فعالانه به دنبال امضای پروتکل جامع درخصوص پرونده آب است که حق عراق را به طور عادلانه در تامین آب های دجله و فرات تضمین خواهد کرد.»   در ماه های گذشته محسن المندلاوی، نایب رئیس پارلمان عراق و نعمان کورتولموش، رئیس پارلمان ترکیه درباره فعال سازی کمیته مشترک آب و امنیت توافق کرده بودند.انتظار می رود در سفر رئیس جمهور ترکیه به عراق علاوه بر پرونده های جاده توسعه و بحران آب، مسائلی از قبیل صادرات نفت اقلیم کردستان و بحران ریاست پارلمان عراق مورد بحث و بررسی قرار بگیرد. همچنین رسانه های عراقی پیش بینی می کنند 40 تفاهم نامه بین طرفین امضا خواهد شد.«باسم العوادی»، سخنگوی دولت عراق نیز اعلام کرد: «توافق چهارجانبه عراق، ترکیه، قطر و امارات درباره جاده توسعه امضا شد.»پروژه جاده توسعه که توسط «محمد شیاع السودانی»، نخست‌وزیر عراق اعلام شده، شامل مسیری زمینی و ریلی از عراق به ترکیه و بنادر آن است.این مسیر از بندر فاو در بصره آغاز می‌شود و متشکل از یک جاده و راه آهن به طول هزار و ۲۰۰ کیلومتر داخل خاک عراق و اتصال آن به شبکه ریلی ترکیه است.بودجه این پروژه حدود ۱۷ میلیارد برآورد شده و در ۳ مرحله اجرا می‌شود. مرحله نخست سال ۲۰۲۸ ،مرحله دوم سال ۲۰۳۳ و مرحله پایانی نیز سال ۲۰۵۰ تکمیل می‌شود.