بدهی ۱۶۵ هزار میلیارد تومانی دولت به صندوق‌های بازنشستگی؛

گروه صنعت- عملکرد مالی صندوق‌های بازنشستگی شفاف نیست‌. صندوق‌های بازنشستگی وضعیت نابسامانی دارند و بدهی دولت به آنها سر به فلک می‌زند‌. بدهی دولت به صندوق‌های بازنشستگی ۱۶۵ هزار میلیارد تومان است که رقم کمی نیست‌. شفافیت مالی صندوق‌ها به خصوص صندوق‌های تحت پوشش وزارت کار از آن رو حائز اهمیت است که بنگاه‌های مالی زیادی تحت پوشش شستا هستند که باید بر عملکرد آنها نظارت شود‌. صندوق‌های تامین اجتماعی به صورت هیات امنایی اداره می‌شود و به دلیل دربرگیری فراوان آن باید نظارت بر آنها حاکم باشد‌.
حدود 18 صندوق بازنشستگی در کشور وجود دارد که از این تعداد چهار صندوق شامل تامین اجتماعی، بازنشستگی کشوری، فولاد و روستاییان و عشایر هستند که بخش قابل‌توجهی از بازارهای مالی کشور را در اختیار دارند‌. این صندوق‌ها تنها در محدوده تحت پوشش وزارت کار در بخش سیمان 33 درصد، فولاد 33 درصد، بازار سنگ‌آهن 23 درصد، پتروشیمی 10 درصد و دارویی و گردشگری 40 درصد بازار را در اختیار دارند‌.
در مجموع 250 هزار میلیارد تومان دارایی‌های صندوق‌های بازنشستگی در کشور است که 165 هزار میلیارد تومان آن را طلب صندوق‌ها از دولت شامل می‌شود که اگر این میزان به پرتفوی موجود اضافه شود امکان افزایش سرمایه‌گذاری‌ها و درآمدزایی نسبت به گذشته وجود دارد‌.
بسیاری از بنگاه‌های واگذارشده به صندوق‌های بازنشستگی تامین در قالب رد دیون بوده و بنگاه‌های واگذار شده اغلب زیانده بوده و بسیاری از آنان نیز در زنجیره فعالیت‌های صندوق‌ها نبوده‌اند و این دلایل موجب شد وضعیت صندوق‌ها نامساعد باشد‌. در سال‌های گذشته به دلیل عدم وجود بخش‌خصوصی قوی امکان واگذاری بنگاه‌ها به این بخش وجود نداشت و علاوه بر آن به علت رکود، امکان عرضه آنان نیز فراهم نشد‌. به گفته معاون وزیر کار صندوق تامین اجتماعی در سال 94 تنها 4 هزار میلیارد تومان سود داشته است! به اعتقاد میرزایی این میزان در مقایسه با کل دارایی‌ها نرخ بازدهی پایینی است که باید بیش از اینها باشد؛ این موضوع به دلیل زیاندهی بخش زیادی از دارایی‌های صندوق تامین اجتماعی است و بخش دیگری به دلیل مکان‌یابی غلط و عدم وجود تناسب میان زنجیره ارزش صندوق با دارایی‌های آن است‌.


از این رو دولت درصدد رصد وضع مالی صندوق‌های بازنشستگی است‌. برای شفافیت مالی صندوق‌ها، سامانه هوشمند تجاری راه‌اندازی شده است‌. برنامه‌های جدید دولت برای پایش مالی صندوق‌های سرمایه‌گذاری است‌. با کمک این سامانه تمام تراکنش‌های مالی بنگاه‌های وابسته به شستا و همچنین سه صندوق دیگر وابسته به وزارت تعاون به‌طور مستمر قابل رصد و پایش است‌.
دراین خصوص معاون اقتصادی و برنامه‌ریزی وزیر رفاه از بدهی ۱۶۵ هزار میلیاردتومانی دولت به صندوق‌های بازنشستگی خبر می‌دهد‌.
حجت‌الله میرزایی در نشستی خبری درباره کارکردهای مختلف صندوق‌های بازنشستگی گفت: در بخش حمل‌ونقل هوایی، دریایی، ریلی و جاده‌ای نیز فعالیت‌های گسترده‌ای وجود دارد که به عنوان مثال شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی، شرکت ملی نفتکش ایران و شرکت آسمان و حمل و نقل رجاء از دیگر دارایی‌های صندوق‌هاست‌.
نهاد اقتصادی نه اجتماعی
معاون اقتصادی و برنامه‌ریزی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی درباره چالش‌های صندوق بازنشستگی گفت: صندوق‌ها بیش از آنکه یک نهاد اجتماعی باشند بیشتر نهاد اقتصادی بوده و نقش تعیین‌کننده‌ای در بازارهای مالی دارند‌.
وی افزود: بخش عمده‌ای از پورتفوی صندوق‌ها در بازارهای مالی کشور بوده و در تمام دنیا نقش تعیین‌کننده‌ای در تغییرات اقتصادی دارند به عنوان مثال در کشورهای توسعه یافته سهم صندوق‌های بازنشستگی در GDP به 180 درصد می‌رسد اما این سهم در کشور ما بین 30 تا 35 درصد است‌.
میرزایی با بیان اینکه صندوق‌ها به دلیل چند کسب و کاره بودن و موضوع فعالیت‌شان، از پیچیدگی‌های خاصی برخوردار هستند، گفت: صندوق‌ها به دلیل گستردگی فعالیت‌ها در بخش اقتصادی از نوسانات و تغییرات اقتصادی تاثیر می‌پذیرند‌.
18 صندوق بازنشستگی در کشور
میرزایی با اعلام اینکه در کشور 18 صندوق بازنشستگی وجود دارد، گفت: از این تعداد چهار صندوق شامل تامین اجتماعی، بازنشستگی کشوری، فولاد و روستاییان و عشایر هستند که بخش قابل‌توجهی از بازارهایی مالی کشور را در اختیار خود دارند‌.
وی با اشاره به درصد مالکیت صنایع مختلف در پرتفوی صندوق‌های بازنشستگی گفت: این صندوق‌ها در بخش سیمان 33 درصد، فولاد 33 درصد، بازار سنگ‌آهن 23 درصد، پتروشیمی 10 درصد و دارویی و گردشگری 40 درصد بازار را در اختیار خود دارند‌.
وی با اشاره به میزان مطالبات صندوق‌های بازنشستگی از دولت گفت: در مجموع نیز 250 هزار میلیارد تومان دارایی‌های صندوق‌های بازنشستگی در کشور است که 165 هزار میلیارد تومان آن را طلب صندوق‌ها از دولت شامل می‌شود که اگر این میزان به پرتفوی موجود اضافه شود امکان افزایش سرمایه‌گذاری‌ها و درآمدزایی نسبت به گذشته وجود دارد‌.
میرزایی با بیان اینکه سال گذشته به دو دلیل سرمایه‌گذاری‌های صندوق‌های بازنشستگی کاهش یافته‌ است، افزود: سهم دولت که شامل سه درصد بوده، پرداخت نشده است و از طرفی وجود مصوبات متعدد در حوزه صندوق‌های بازنشستگی، تعهدات آنان را در حوزه بهداشت و درمان و دیگر مخارج افزایش داده است‌. معاون اقتصادی و برنامه‌ریزی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی با بیان اینکه بسیاری از بنگاه‌های واگذار شده به صندوق‌های بازنشستگی در قالب رد دیون بوده است، گفت: بنگاه‌های واگذار شده اغلب زیان‌ده بوده و بسیاری از آنان نیز در زنجیره فعالیت‌های صندوق‌ها نبوده‌اند و این دلایل موجب شد تا وضعیت صندوق‌ها نامساعد باشد‌. در سال‌های گذشته به دلیل عدم وجود بخش‌خصوصی قوی امکان واگذاری بنگاه‌ها به این بخش وجود نداشت و علاوه بر آن به علت رکود، امکان عرضه آنان نیز فراهم نشد‌.
وی با بیان اینکه صندوق تامین اجتماعی در سال 94 تنها 4 هزار میلیارد تومان سود داشته است، گفت: این میزان در مقایسه با کل دارایی‌ها نرخ بازدهی پایینی است که باید بیش از اینها باشد این موضوع به دلیل زیان‌دهی بخش زیادی از دارایی‌های صندوق تامین اجتماعی است و بخش دیگری به دلیل مکان‌یابی غلط و عدم وجود تناسب میان زنجیره ارزش صندوق با دارایی‌های آن است‌.
میرزایی با اشاره به اینکه عمده بنگاه‌های صندوق‌های بازنشستگی گرفتار پرداخت سود تسهیلات دریافتی از 24 تا 30 درصد بوده‌اند، گفت: نرخ‌های بالای سود در نظام بانکی عمده سودهای بنگاه‌ها را بلعید و در این‌باره ذوب‌اهن اصفهان با شش هزار و 500 میلیارد تومان تسهیلات، سالانه 1000 میلیارد تومان سود پرداخت می‌کند‌. علاوه بر این در سه سال پایانی دولت سهم نیروی انسانی بسیاری از بنگاه‌های بزرگ صندوق‌ها از قبیل دخانیات، زغال‌سنگ و ذوب‌آهن به دو برابر افزایش پیدا کرد و منجر به افزایش هزینه‌های صندوق‌ها شد‌. وی گفت: تعهدات بسیاری متوجه شرکت‌های صندوق‌های بازنشستگی شد و از همین رو کاهش سودآوری و افزایش هزینه‌های آنان را موجب شد‌.
میرزایی در پاسخ به این سوال که آیا در شیوه مدیریت صندوق‌های بازنشستگی در آینده به دلیل اعمال نفوذ دولت در مدیریت آنان تغییراتی ایجاد خواهد خواهد شد یا خیر، گفت: صندوق تامین اجتماعی به صورت هیات امنایی اداره شده و به دلیل دربرگیری فراوان آن باید نظارت دولتی بر آن حاکم باشد و به همین منظور دولت نمی‌تواند از اعمال مدیریت و نظارت جدی دست بردارد چون در آینده هرگونه مشکلی در وضعیت آنان متوجه دولت خواهد شد‌.
طرح جدید دولت برای رصد وضع مالی صندوق‌های بازنشستگی
معاون اقتصادی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی گفت: برای شفافیت مالی صندوق‌ها، سامانه هوشمند تجاری راه اندازی شده است‌.
وی از برنامه‌های جدید دولت برای پایش مالی صندوق‌های سرمایه‌گذاری خبر داد و گفت: همزمان با توسعه فعالیت‌ها و افزایش سرمایه‌گذاری‌ها، اهتمام جدی برای توسعه شفافیت و نظام مدیریت در صندوق‌های سرمایه‌گذاری به کار گرفته شده است که مهم‌ترین آن راه اندازی سامانه هوشمند تجاری است‌.
وی افزود: با کمک این سامانه تمام تراکنش‌های مالی بنگاه‌های وابسته به شستا و همچنین سه صندوق دیگر وابسته به وزارت تعاون به‌طور مستمر قابل رصد و پایش است‌.
میرزایی ادامه داد: علاوه بر این گام‌های دیگری جهت شفافیت مالی صندوق‌های سرمایه‌گذاری در نظر گرفته شده است؛ از جمله اینکه برای پرداخت حقوق و دستمزد مدیران این صندوق‌ها شیوه نامه‌ای تدوین شده که اجرای آن از مردادماه امسال الزامی شده است؛ براساس این شیوه نامه بنگاه‌ها به پنج سطح تقسیم شدند و فقط بنگاه‌های سطح اول می‌توانند تا سقف پرداختی مصوبه دولت به مدیران خود حقوق پرداخت کنند‌.
وی ادامه داد: اجرای آیین نامه‌های استخدامی، پاداش و حسابرسی نیز برای تمام بنگاه‌ها در راستای شفافیت تراکنش‌های مالی الزامی شده است‌.
۳۰ مصوبه به صندوق‌های بازنشستگی ضربه زد
معاون امور اقتصادی و برنامه‌ریزی وزیر کار با بیان اینکه ۳۰ تصمیم طی سال‌های گذشته در حوزه سیاستگذاری (مجلس و دولت) در نهایت منجر به زیان صندوق‌ها و بنگاه‌ها شده است، گفت: صندوق‌ها امروز در چند هدف بزرگ پیشتاز هستند‌.
میرزایی در بخش دیگری از اظهاراتش با اشاره به اینکه صندوق‌های سرمایه‌گذاری در چند هدف بزرگ پیشتاز هستند، افزود: در هشت ماهه سال‌جاری شش میلیارد دلار از درآمد نفتی کشور از محصول صادرات پتروشیمی‌ها بود که بیشتر سهامداران این شرکت‌ها، صندوق‌ها هستند؛ همچنین در جذب سرمایه‌گذاری و استفاده از فضای پسابرجام نیز صندوق‌ها نقش خوبی را ایفا کردند‌. در عین حال صندوق‌های سرمایه‌گذاری توانستند در توسعه مناطق محروم نقش کلیدی داشته باشند به‌طوری که در سال‌جاری نزدیک به ۳۰ پروژه مهم در این مناطق توسط صندوق‌ها به بهره‌برداری رسید یا تا پایان سال به بهره‌برداری می‌رسد‌.
معاون اقتصادی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی با اشاره به وضعیت اقتصادی بنگاه‌ها طی سال‌های گذشته گفت: سهم سود بنگاه‌ها در پرداخت مستمری مصارف بنگاه‌ها کاهش یافته از طرفی بخشی از بدهی دولت‌ها پرداخت شده است؛ در کنار آن طی ۱۰ سال گذشته با نرخ‌های پایین رشد اقتصادی و بهره‌وری مواجه بودیم‌. براساس برآوردهای انجام شده متوسط نرخ رشد اقتصادی طی ۴۰ سال گذشته فقط دو درصد بوده است که در این شرایط نرخ بالای سرمایه‌گذاری نیز در اقتصاد کشور حاکم نبوده است؛ در این شرایط انتظار سوددهی صندوق‌ها و بنگاه‌های اقتصادی دور از انتظار است‌.
وی با اشاره به افزایش نرخ بازدهی صندوق بازنشستگی کشوری طی سه سال اخیر گفت: این نرخ طی این مدت با رشد ۱۲۰ درصدی از ۸۰۰ میلیارد تومان در سال ۹۲ به دو هزار میلیارد تومان در سال‌جاری رسیده است‌.
وی ادامه داد: نوسازی صنعتی و توسعه فناوری در بنگاه‌های اقتصادی مستلزم دو پارامتر ارتباطات بین‌المللی در تامین مالی است که متاسفانه طی سال‌های گذشته این عوامل مغفول بوده است‌. به عنوان مثال میانگین عمر واگن‌های شرکت مسافربری رجاء (وابسته به تامین اجتماعی) ۴۰ سال است‌. در حمل و نقل هوایی نیز با مشکلات زیادی مواجه هستیم، اما در سه سال گذشته تلاش کردیم تعداد هواپیماهای شرکت هواپیمایی آسمان متعلق به شستا را از ۹ فروند به ۱۸ فروند افزایش دهیم و در سال آینده نیز قرار است ۱۰ فروند هواپیمای دیگر به ناوگان این شرکت اضافه شود‌.
بازنشستگی بانوان با ۲۰ سال سابقه آسیب جدی به صندوق‌ها می‌زند
این مقام مسوول به انتقاد از چند مصوبه مجلس در قالب برنامه ششم توسعه اشاره کرد و گفت: متاسفانه در روزهای پایانی بررسی برنامه ششم توسعه چند مصوبه به تصویب رسید که بار مالی زیادی به صندوق‌ها تحمیل کرد و یکی از مهم‌ترین این آسیب‌ها بازنشستگی پیش از موعد بانوان شاغل با سابقه ۲۰ سال است که بار مالی زیادی را برای صندوق‌ها به ارمغان می‌آورد‌.
وی اضافه کرد: علاوه بر این مصوبه مذکور باعث می‌شود یک میلیون از سه میلیون زن شاغل در کشور از این مزیت استفاده کنند که در این صورت بازار کار ایران به بازار کار مردانه تبدیل خواهد شد‌. به‌طوری که سهم اشتغال زنان از ۱۴ درصد به ۹ درصد کاهش پیدا می‌کند که امیدواریم شورای نگهبان با این بخش مخالفت کند‌.
سایر اخبار این روزنامه
عبور هواپیماهای روسیه از ایران نیازمند تصمیمات مشترک است صدا‌و‌سیما تریبونی برای حمله به اصلاح‌طلبان بازگشت به روابط پیش از تحریم ارتقای ارزش سهام با درآمد مباح تعهد آمریکا به تامین امنیت ژاپن امروز با حضور خودروسازان ایرانی و نمایندگان برندهای معتبر جهانی افتتاح می‌شود‌؛ سنتی‌ترین جدال فوتبالی ایران در دربی 84؛ نتیجه پرونده جهانگیری برای نعمت‌زاده چه شد سرزمین همیشه طلایی بدهی ۱۶۵ هزار میلیارد تومانی دولت به صندوق‌های بازنشستگی؛ قطعی آب و برق به معضل ریزگرد،آلودگی هوا و رطوبت در خوزستان اضافه شد؛ ناهماهنگی دولتی‌ها انتقاد رییس کنفدراسیون صادرات از بی‌ثباتی بازار ارز؛ شوراها تمرینی برای تحزب‌گرایی تخصصی در ایران بازی با اعتبار نظام بانکی کشور نتیجه پرونده جهانگیری برای نعمت‌زاده چه شد شوراها تمرینی برای تحزب‌گرایی تخصصی در ایران بازی با اعتبار نظام بانکی کشور دو زاری دربی افتاد‌!؟ طناز طباطبایی؛ کاندیدای بهترین بازیگر مرد‌!