بازی با اعتبار نظام بانکی کشور

غلامرضا کیامهر - اعتبار نظام بانکی در هر کشوری بزرگ‌ترین سرمایه آن محسوب می‌شود و زمانی که به هر دلیل این سرمایه بزرگ در جامعه زیر سوال قرار گیرد، شمارش معکوس برای فرو ریختن آن در داخل و خارج مرزهای کشور آغاز می‌شود. متاسفانه مدتی است که بازی با اعتبار نظام بانکی ما که تازه دارد از چنبره تحریم‌های اقتصادی بیرون می‌آید به صورت‌های گوناگون مشاهده می‌شود و بانک مرکزی هم با دست روی دست گذاشتن و اطلاعیه پشت اطلاعیه صادر کردن به نظاره‌گر بی‌تفاوت وضعیت حاکم بر بانک‌ها و ضربه‌هایی که از هر سو بر اعتبار آنها وارد می‌شود، تبدیل شده و این درحالی است که هم دولتی‌ها و هم بخش‌خصوصی تمام مطالبات پولی و تامین مالی خود را به سوی بانک‌ها جهت‌گیری کرده و از آنها انتظار گره‌گشایی‌های مالی بزرگ برای طرح‌ها و پروژه‌های اقتصادی کشور دارند. پارادوکس عجیبی است از یک‌سو همه به بانک‌های مجاز و شناسنامه‌دار به چشم قهرمانان شنا نگاه می‌کنند اما با وضع انواع قوانین و مقررات سختگیرانه که مدیران بانک‌ها را به کلی مسلوب الاختیار کرده و به مثابه غل و زنجیر دست و پای آنها را بسته است، از بانک‌ها می‌خواهند در استخرهای قهرمانی شنا کنند و برایشان مدال طلا هم آورند. از سوی دیگر می‌بینیم به‌رغم گذشت سال‌ها هنوز ده‌ها بانک و موسسه اعتباری معروف اما بدون مجوز به رسمیت شناخته نشده دارند بدون ترس و نگرانی از بانک مرکزی و دیگر نهادهای نظارتی و با پرداخت بالاترین نرخ‌های سود بانکی در تهران و شهرستان‌ها عملیات بانکی انجام می‌دهند و حتی بعضی از این بدون مجوزها به شبکه شتاب هم متصل شده‌اند، اما هیچ‌کس آنها را به خاطر بالا بودن نرخ سود تسهیلات یا اصولا بی‌اعتنایی محض به نیازهای مالی فعالان اقتصادی بخش‌خصوصی، مورد انتقاد و عتاب و خطاب قرار نمی‌دهد و آنها را به رباخواری هم متهم نمی‌کند. تازه ضربه‌هایی که دارد به اعتبار بانک‌ها و نظام بانکی ما وارد می‌شود محدود به همین یک بام و دو هوایی سیاست‌های بانک مرکزی در قبال بانک‌های شناسنامه‌دار و دارای مجوز و موسسه‌های اعتباری غیرمجاز و بدون مجوز نیست و این ضربه‌ها و خدشه وارد کردن‌ها به شکل‌های دیگری هم دارد صورت می‌گیرد همچنین خبرهای مربوط به اجتماع سپرده‌گذاران مالباخته موسسات اعتباری غیرمجاز که در بانک‌ها و سایر موسسات اعتباری مجاز ادغام شده‌اند، هر روز در مطبوعات و شبکه‌های اجتماعی متمرکز می‌شود و میلیون‌ها نفر در ایران و خارج از مرزهای ایران این خبرها را می‌خوانند و می‌شنوند خود به تنهایی بزرگ‌ترین ضربه و خدشه‌ای است که خواه ناخواه به کل نظام بانکی ما وارد شده و هیچ نهاد و مرجعی هم خود را در برابر آن مسوول احساس نمی‌کند همچنان که تا به امروز که حدود سه هفته از فاجعه آتش‌سوزی ساختمان پلاسکو گذشته و آن همه تلفات جانی و خسارت‌های سنگین مالی ... برای مملکت به‌بار آورده نه شهرداری، نه شورای شهر نه بنیاد مستضعفان مالک ساختمان، نه وزارت کشور، نه سازمان ملی استاندارد و نه هیچ نهاد و سازمان دیگری مسوولیت وقوع آن را برعهده نگرفته و هیچ مقامی هم به خاطر آن فاجعه نه استعفا داده و نه از مردم و بازماندگان قربانیان عذرخواهی کرده و نه هیچ تصمیم جدی به منظور جلوگیری از وقوع فاجعه‌های مشابه که موارد بالقوه آن در تهران و دیگر کلانشهرهای کشور به وفور وجود دارد، گرفته نشده است. فاجعه آتش‌سوزی ساختمان پلاسکو یک نمونه از غفلت‌ورزی‌های سازمان مسوول در کشور ما بود و حالا نمونه دیگری از این غفلت‌ورزی‌ها را داریم در ارتباط با خدشه وارد شدن‌ها به اعتبار نظام بانکی و سلب اعتماد مردم نسبت به بانک‌ها در کشورمان مشاهده می‌کنیم. در کنار خبرهای مربوط به اجتماع همه روزه سپرده‌گذاران مالباخته موسسات مالی و اعتباری غیرمجاز در برابر بانک مرکزی یا سازمان‌های مرتبط دیگر، اخبار و مصاحبه‌های برخی از مسوولان بانک مرکزی یا اعضای تیم اقتصادی دولت در خصوص کاهش شدید منابع بانک‌های خصوصی در قبال افزایش مطالبات بلاوصول آنها از دولت و گیرندگان تسهیلات و اعلام خطرهایی که از سوی همین مسوولان نسبت به احتمال ورشکستگی بانک‌ها صورت می‌گیرد، بُعد دیگری از روند بازی خطرناک با اعتبار نظام بانکی ما و تشدید بی‌اعتمادی‌های مردم نسبت به بانک‌ها را تشکیل می‌دهد. آنچه بیشتر تاسف‌برانگیز است این است که در پی این گفته‌ها و اعلام خطرها هیچ راه‌حلی برای برطرف کردن سایه بحران از سر بانک‌ها ارائه نمی‌شود. درست مانند پزشکی که درد بیمارش را به او می‌گوید اما از نوشتن نسخه درمان برایش خودداری می‌ورزد. درست به دلیل وجود چنین وضعیتی است که برخی تحلیلگران دلسوز و بی‌غرض و مرض و برخی دائما می‌گویند تحریم‌های اقتصادی تنها عامل مشکلات و نابسامانی‌های اقتصادی نیست و اگر با سوءتدبیرها و سوءمدیریت‌ها در داخل کشور به طوری جدی مبارزه نشود حتی در صورت لغو کامل تحریم‌ها نه بانک‌ها و نه مجموعه اقتصادی کشور از شر مشکلاتی که گریبان آن را گرفته است، رها نخواهند شد. آنها به حق می‌پرسند مگر تحریم‌های اقتصادی عامل پیدایش این همه موسسات اعتباری و شبه بانکی غیرمجاز پیش چشم بانک مرکزی و سایر نهادهای نظارتی کشور بوده است؟ مگر افزایش مطالبات بانک‌ها از دولت تا حد سیصد و چهارصد هزار میلیارد تومان یا تحلیل رفتن سرمایه و بنیه مالی بانک‌های خصوصی ما ربطی به تحریم‌های اقتصادی دارد. مگر تحریم‌های اقتصادی باعث شده که این همه دزدی و اختلاس‌های مالی و مفاسد اقتصادی در کشور ما رواج پیدا کند؟ مگر تحریم‌های اقتصادی بانک مرکزی را وادار کرده تا به جای ساماندهی موسسات اعتباری غیرمجاز و شناسنامه‌دار کردن در نهایت انحلال آنها دست روی دست بگذارد و اجازه دهد تا این موسسات بی‌محابا با سرمایه و هستی مردم بازی کنند و پاسخگوی هیچ نهاد و مرجعی هم نباشند. اینها واقعیت‌هایی تلخ اما غیرقابل کتمان است و نهادهای نظارتی نمی‌توانند با فرافکنی آنچه در خصوص فاجعه آتش‌سوزی ساختمان پلاسکو شاهدش بودیم، از زیر بار مسوولیت در قبال آن شانه خالی کنند، چون بی‌اعتبار شدن نظام بانکی و سلب اعتماد مردم از بانک‌ها خسارت‌های اقتصادی غیرقابل جبرانی هم در داخل و هم در سطح جهانی به ما وارد خواهد کرد و زخم‌ها و جراحاتی را که طی سالیان گذشته بر تن شاخص‌های اقتصادی ما وارد شده از آنچه که هست عمیق‌تر و التیام‌ناپذیرتر خواهد کرد. درمان دردهایی که بر نظام بانکی و بانک‌های ما عارض شده با وصله پینه کردن‌های سطحی امکان‌پذیر نیست بلکه به یک عمل جراحی بزرگ در ساختارها و در تیم اقتصادی دولت نیاز دارد. همین امروز که فردا خیلی دیر است.
Kiamehr_gh@yahoo.com
سایر اخبار این روزنامه
عبور هواپیماهای روسیه از ایران نیازمند تصمیمات مشترک است صدا‌و‌سیما تریبونی برای حمله به اصلاح‌طلبان بازگشت به روابط پیش از تحریم ارتقای ارزش سهام با درآمد مباح تعهد آمریکا به تامین امنیت ژاپن امروز با حضور خودروسازان ایرانی و نمایندگان برندهای معتبر جهانی افتتاح می‌شود‌؛ سنتی‌ترین جدال فوتبالی ایران در دربی 84؛ نتیجه پرونده جهانگیری برای نعمت‌زاده چه شد سرزمین همیشه طلایی بدهی ۱۶۵ هزار میلیارد تومانی دولت به صندوق‌های بازنشستگی؛ قطعی آب و برق به معضل ریزگرد،آلودگی هوا و رطوبت در خوزستان اضافه شد؛ ناهماهنگی دولتی‌ها انتقاد رییس کنفدراسیون صادرات از بی‌ثباتی بازار ارز؛ شوراها تمرینی برای تحزب‌گرایی تخصصی در ایران بازی با اعتبار نظام بانکی کشور نتیجه پرونده جهانگیری برای نعمت‌زاده چه شد شوراها تمرینی برای تحزب‌گرایی تخصصی در ایران بازی با اعتبار نظام بانکی کشور دو زاری دربی افتاد‌!؟ طناز طباطبایی؛ کاندیدای بهترین بازیگر مرد‌!