روزنامه ابتکار
1396/05/23
نقش فرسودگی تجهیزات در حوادث خطوط لوله نفت و گاز بررسی شد آتش، ارزان‌تر از ایمنی
مهشید خیزان«نفت» و «گاز» شاید پیش از هر چیز ایرانی‌ها را به یاد سرمایه‌های ملی‌شان بیاندازد، با این حال نمی‌توان کتمان کرد که «آتش» اگر اولین چیزی نباشد که بعد از شنیدن این دو کلمه به ذهن می‌رسد، قطعا یکی از تصاویری است که در ذهن شکل می‌گیرد. «آتش» را هم می‌توان در تصاویری که از مجتمع‌های پالایشی و پتروشیمی بر بلندای برج‌های سوزاندن گاز فِلِر مشاهده کرد و هم آن را نتیجه هم‌نشینی یک جرقه با نفت و گاز دانست. جرقه‌ای که اگر بی‌جا و بدجا رخ دهد، نتایج فاجعه‌باری به دنبال خواهد داشت.
در ماه‌های گذشته اخبار متعددی از حادثه‌های انفجار و آتش‌سوزی در تاسیسات انتقال و پالایش و فرآوری نفت و گاز منتشر شده است. از آتش‌سوزی مجتمع پتروشیمی امیرکبیر ماهشهر در تیرماه سال گذشته تا حوادث ریز و درشت خطوط انتقال نفت و گاز در خوزستان همچون آتش‌سوزی هفته گذشته در منطقه کریت اهواز، در زمره موارد متعدد آتش‌سوزی در تاسیسات نفت و گاز هستند. تنها بررسی حوادث صنعت پتروشیمی نشان می‌دهد که از ابتدای سال گذشته ۱۵ حادثه رخ داده که به‌طور متوسط هر ۱۲ روز یک حادثه در این صنعت ثبت شده است. این آمار منهای حوادثی است که در سایر حوزه‌های مرتبط با نفت و گاز اتفاق افتاده‌اند. تعداد زیاد این حوادث از یک سو باعث شده است که هر از چند گاهی شائبه خرابکاری درباره آنها شایعه شود - که البته این موضوع هر بار از سوی مقامات حوزه نفت و گاز رد میشود – و از سوی دیگر نگرانی‌های زیست‌محیطی و نیز نگرانی‌هایی درباره جان شاغلان صنعت نفت و گاز ایجاد می‌کند. چنین مسائلی باعث میشود اهمیت ایمنی در حوزه نفت و گاز دو چندان به چشم بیاید؛ موضوعی که به نظر می‌آید با وجود تعدد حوادث در این حوزه، دچار چالش‌های جدی باشد.
خسارت‌های خطوط لوله ناایمن
در آتش‌سوزی هفته گذشته منطقه کریت اهواز – که بیشترین تاسیسات نفتی شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب (بزرگترین تولیدکننده نفت کشور) را در خود جای داده و البته حوادث مشابه در آن بارها تکرار شده است – حوضچه پساب نفتی کریت کمپ اهواز به علت ترکیدگی لوله انتقال مایعات گازی و شعله‌ور شدن آن دچار آتش‌سوزی شد. سیدمحسن نقوی، مدیر عملیات شرکت بهره‌برداری نفت و گاز کارون در زمان وقوع حادثه در این باره گفت: «خط لوله 10 اینچ زیرزمینی انتقال مایعات گازی در منطقه کریت کمپ اهواز، بر اثر فرسودگی دچار نشت و ترکیدگی شد و آتش گرفت که خوشبختانه آتش‌سوزی در این منطقه مهار شده و اکنون درحال ایمن‌سازی منطقه هستیم». وی افزود: «این حادثه 9 مصدوم در پی داشت که 8 مورد دود گرفتگی بوده و سرپایی درمان شدند و یک نفر که دچار سوختگی شده بود به بیمارستان طالقانی اهواز منتقل شد. گفته میشود یکی از کارکنان شرکت نفت هنگام مهار آتش دچار مصدومیت و گازگرفتگی شده است». یکی از کارشناسان ایمنی نفت و گاز که نخواست نامش فاش شود نیز درباره این حادثه به «ابتکار» گفت: «این حادثه به دلیل نشت گاز شدید ناشی از فرسودگی خطوط لوله انتقال مایعات گازی رخ داد. در نتیجه انفجار رخ داده بعد از نشت گاز، برخی قطعات از محل انفجار حتی 700 تا 800 متر آن سوتر هم پرتاب شدند که این موضوع نشان می‌دهد فضاهای کارگاهی دیگری در این شعاع هم می‌توانستند در معرض خطر حادثه قرار گیرند». وی افزود: «عمر این خطوط لوله در حدود 48 سال است، این در حالی است که عمر مفید این لوله‌ها 20-25 سال برآورد میشود. همچنین در زمان استاندارد تست پیگرانی – برای سنجش ضخامت قطر لوله و میزان خوردگی – روی آنها انجام نشده است. استفاده از این لوله‌ها و انجام نشدن تست‌های لازم و به موقع اغلب به دلیل مسائل مالی رخ می‌دهد. بودجه حوزه نفت و گاز برای بخش نگهداری و ایمنی تاسیسات نفت و گاز کم است و باید فکری به حال آن کرد. در حال حاضر به دلیل همین حادثه یک نفر دچار سوختگی 90 درصد شده و سیم‌های فشار قوی برق در نزدیکی محل حادثه ذوب شده و از بین رفته‌اند. همچنین در نتیجه آن تولید نفت هم با کاهش 90 هزار بشکه‌ای مواجه شد. این موارد در کنار مسائل زیست محیطی نشان می‌دهد که رعایت نشدن ایمنی در این حوزه می‌تواند چه عوارضی را به دنبال داشته باشد».
خطوط لوله نیاز به چه مراقبت‌هایی دارند؟
ناصر نامداری جانشین رئیس منطقه عملیاتی آغار و دالان نیز درباره تعمیرات بخش پایین دست به «ابتکار» گفت: تعمیر مبدل‌های حرارتی هوایی و زمینی، کوره روغن داغ برای تثبیت مایعات گازی، ریبویلر، برج‌های تثبیت و تماس، انجام ۲۰۰ مورد اصلاحیه فرآیندی، تعمیر- تعویض و روانکاری شیرآلات، بازرسی داخلی ۳۴ مخزن تحت فشار و تعمیر یا رنگ‌آمیزی آنها، انجام میشود. وی درباره تعمیرات در بخش بالادست خاطرنشان کرد: در منطقه عملیاتی آغار، تعمیرات روی تسهیلات مرکزی آن درحال انجام است که مواردی همچون تعویض شیرآلات، تعمیر و تعویض پوشش خط لوله ۲۴ اینچ به متراژ ۸۳۰ متر، اصلاحیه ایستگاه کیلومتر ۳۴ خط لوله ۲۴ اینچ، شامل میشود. همچنین انجام تعمیرات همزمان سیستم‌ها، شبکه‌های برق و ابزار دقیق در دستورکار قرار دارد. همزمان با آغاز تعمیرات، بازرسی ۲۱۰ نقطه از سرجوش‌های خط لوله ۴۲ اینچ، اتصال سیستم دریافت و ارسال کننده توپک در مرز حوزه مسئولیت شرکت نفت مناطق مرکزی ایران و شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب صورت می‌گیرد. با انجام این مهم و در سرویس قرار گرفتن سیستم ارسال و دریافت توپک، علاوه بر امنیت بیشتر این خط مهم گازرسانی، امکان بررسی داخلی وضعیت خط لوله با استفاده از توپک رانی هوشمند در جهت حفاظت بهتر خط ایجاد خواهد شد.
هزینه‌های حادثه از قیمت تعمیر و نگهداری پایین‌تر است!
سالانه حجم بالایی از خطوط لوله انتقال نفت و گاز در کشور نیازمند تعمیر و نگهداری هستند که البته به دلیل عمر بالایی که دارند، معمولا در سال حوادث مختلفی برای آنها رخ می‌دهد. به همین دلیل با توجه به حجم بالای فعالیت در حوزه‌های نفت، گاز و پتروشیمی در داخل کشور و نیاز شدید به تعمیرات و نگهداری خطوط لوله انتقال و سن بالای این خطوط، تعمیرات خط لوله انتقال نفت و گاز یکی از دغدغه‌های صنایع نفتی محسوب میشود. مشکلی که در این رابطه وجود دارد، این است که اغلب مدیران نفت و گاز به دلیل هزینه‌های بالای تعویض دستگاه‌ها و لوله‌ها، ترجیح می‌دهند حوادث را به جان بخرند. پیشتر نیز یکی از مدیران نفتی به «ابتکار» گفته بود که به قدری تعمیرات حوزه نفت و گاز هزینه‌بر هستند که با وجود تمام حوادثی که در سال رخ می‌دهد، باز هم به همین روش ادامه دادن و تعویض نکردن قطعات مقرون به صرفه است. حسین دهقان مدیر روابط عمومی شرکت پالایش گاز شهید هاشمی نژاد درهمین رابطه به «ابتکار» گفت: معمولا خطوط لوله نفت و گاز ایران بالای 50 سال قدمت دارند و مدیران بالادستی نیز برای تعویض آنها اقدام نمی‌کنند. به دلیل آن که محصولات فعلی بازار چینی است و یا محصولات قیمت بالایی دارند. به همین دلیل ترجیح می‌دهند آنها را تعویض نکنند.
سایر اخبار این روزنامه
وزیر کشور عراق:
ولیعهد عربستان از من خواست واسطه بین تهران و ریاض باشم
رایزنی وزرا برای جلب اعتماد نمایندگان ادامه دارد
لابی در دقیقه 90
بانوی محیط زیستی رفت، احیاکننده دریاچه ارومیه رئیس شد
کلانتری در ساختمان پردیسان
محمد صادق جنان صفت
رفتار احمدی نژادی با دانش اقتصاد
قوانین سخت بهزیستی خانواده ها را به سوی دلالان خرید و فروش نوزادان سوق می دهد
رونق خرید نوزاد از پس هفت خوان دشوار فرزند خواندگی
نقش فرسودگی تجهیزات در حوادث خطوط لوله نفت و گاز بررسی شد
آتش، ارزان‌تر از ایمنی
حجم یارانه های پرداختی در هفت سال گذشته از بودجه عمرانی پیشی گرفت
اقتصاد ایران گروگان یارانه نقدی
احمد مازنی در بیانیه ای از فضاسازی درباره سلفی نمایندگان با موگرینی انتقاد کرد
رفتار صدا و سیما غیر مسئولانه وغیر حرفه‌ای بوده است
وزیر پیشنهادی صنعت، معدن و تجارت:
دولت با گوش شنوا پیشنهادات فعالان اقتصادی را می شنود
روحانی در آخرین جلسه کابینه یازدهم:
افراط و تفریط ما را بر زمین می زند
