استیو بنن استراتژیست ارشد کاخ سفید اخراج شد تنهایی ترامپ

محمدرضا ستاری
جنجال، تنش، بهت و انتقاد مواردی است که دونالد ترامپ را از همان زمان مبارزات انتخاباتی تا امروز که بیش از شش ماه از دوران ریاستش بر کاخ سفید می‌گذرد رها نکرده و هر روز بر دامنه آنها افزوده می‌شود. تاریخ آمریکا تاکنون چنین رییس جمهوری را به خود ندیده، شخصی که با سلوک رفتاری خاص خود نه تنها جامعه بین المللی را به واکنش وا داشته، در داخل آمریکا نیز روز به روز از میزان مقبولیتش کاسته می‌شود. در این مسیر حتی موافقان و اعضای تیم ترامپ نیز به مرور از حلقه اطرافش پراکنده می‌شوند تا روز به روز به انزوای این مرد جنجالی اضافه شود.
او از همان ابتدای کارش با رسانه‌های جمعی آمریکا درگیر شد. رسانه هایی که به عنوان اهرم های قدرت در این کشور از نفوذ زیادی برخوردار بوده و سوابق آنها در به چالش کشیدن و تغییر روند در ایالات متحده بر کسی پوشیده نیست. از هتک حرمت نسبت به اصحاب مطبوعات داخلی با حبس کردن خبرنگاران در زیر زمین گرفته تا تغییر چند باره سخنگوی کاخ سفید مواردی است که نشانگر وضعیت آشفته کاخ سفید در مواجهه با افکار عمومی است.
ترامپ در دستگاه سیاست خارجی خود به عنوان یکی از راهبردی ترین نهادهای آمریکا نیز دارای چالش‌های اساسی بوده است. بسیاری از دیپلمات‌ها و کارشناسان این وزارت خارجه در همان ابتدای روی کار آمدن ترامپ یا استعفا دادند و یا تعلیق خدمت شدند به طوریکه تحلیل گران سیاست خارجی معتقدند که هم اکنون نیمی از مناصب کلیدی در دستگاه دیپلماسی آمریکا خالی است.


اما بحران ختم به این موارد نمی‌شود. ترامپ از شش ماه پیش تاکنون تقریباً هر هفته یک جنجال خبری آفریده است. بحث دخالت روسیه در انتخابات آمریکا و کشیده شدن پای پسر و دامادش به بازپرسی گوشه دیگری از درگیری‌های داخلی اوست. در این راستا و تنها چند روز پس از جنجال خبری تظاهرات ضد نژاد پرستانه در آمریکا و چالش‌های ترامپ با این قضیه، ترامپ استیو بنن استراتژیست ارشد خود را از کار برکنار کرد.
استیو بنن کیست؟
استیو بنن استراتژیست ارشد و مشاور مرموز ترامپ از ابتدای کارزار انتخاباتی او به عنوان مدیر کمپین ترامپ بر سر زبان‌ها افتاد به طوریکه از وی به عنوان پرنفوذترین شخص کاخ سفید و حتی رییس جمهوری در سایه یاد می‌شود. در همین رابطه شبکه خبری "سی ان ان" در گزارشی با پرداختن به برکناری بنن اعلام کرد که گر چه ترامپ او را اخراج کرده، اما بنن همچنان پرنفوذ باقی خواهد ماند. "سی ان ان" می‌افزاید که این استیو بنن بود که ترامپ را بزرگ کرد و تصمیم‌های خلع الساعه‌ای همچون خروج از توافقنامه پاریس، قانون مهاجرت و نفرت از رسانه‌ها به دیدگاه‌های افراطی بنن باز می‌گردد.
بنن پس از برکناری از سمت خود طی گفت و گویی با هفته نامه "ویکلی استاندارد" با بیان اینکه کناره گیری‌اش داوطلبانه بوده در سخنانی مبهم و راز آلود اعلام کرد که دوران ریاست جهموری شخصی که برای او جنگیده است به پایان رسیده و در آینده نزدیک اوضاع به صورت مشخصی تغییر خواهد کرد. وی می‌گوید که اوضاع ترامپ روز به روز بدتر خواهد شد و جنگ تازه آغاز شده است. وی همچنین با انتقاد از مناسبات سیاسی واشنگتن و جمهوری خواهان گفت که به پایگاه اینترنتی بریت بارت باز می‌گردم، زیرا اکنون آزادم و با سلاحی که در اختیار دارم برای شکست دادن مخالفان تلاش می‌کنم. این در حالی است که بلافاصله پس از اخراج بنن از کاخ سفید، برنی سندرز سناتور دموکرات و از محبوب‌ترین چهره‌های سیاسی آمریکا در صفحه توئیتر خود نوشت: مشکل هیچ وقت فقط استیو بنن نبود؛ مشکل دونالد ترامپ بوده و هست.‏
نشانه‌های بی ثباتی آغاز شده است
چندی پیش یکی از خبرنگاران شبکه "سی ان ان" در مطلبی عنوان کرده بود: وقتیکه در اجلاس " آسپین" از جمیز کپلر رییس اطلاعات ملی آمریکا در خصوص هشدار بی ثباتی داخلی کشور سوال کردم او با پاسخ اینکه بله ما نیز نسبت به این بی ثباتی ها نگران هستیم مرا غافلگیر کرد.
این خبرنگار می افزاید: کپلر به من گفت که نهادهای اطلاعاتی آمریکا شاخص‌های مختلفی برای سنجش ثبات دارند و با بررسی این شاخص‌ها می‌بینیم که نشانه‌های بی ثباتی از قبیل بی اعتمادی به نهادهای قانونی آمریکا، عدم اعتماد به اصول آزادی و حریم خصوصی، نشانه‌های بروز بی ثباتی را آشکار و نمایان ساخته است.
شکاف در روابط فراآتلانتیکی
اما ماجرای چالش‌های آمریکا در دوران ترامپ تنها محدود به سطح داخلی نمی‌شود. یکی از مهمترین معضلات آمریکا ایجاد شکاف کم سابقه در روابط فراآتلانتیکی میان این کشور و اتحادیه اروپاست. نخستین نشانه های این قضیه در خروج یکجانبه ترامپ از توافق آب و هوایی پاریس آغاز شد و در نشست سران "جی 20 " در جنوب ایتالیا نمود عینی پیدا کرد. طبق توافقنامه پاریس کشورهای توسعه یافته و صنعتی توافق کرده اند تا به میزان مشخصی از آلایندگی محیط زیست و تولید گازهای گلخانه‌ای بکاهند. این طرح به منظور بهره‌گیری از انرژی‌های تجدیدپذیر و سرمایه گذاری‌های عظیم بر روی آن در سال 2015 تصویب شد، اما با روی کار آمدن ترامپ به دلیل آنچه که او لطمه خوردن به اقتصاد آمریکا عنوان می کرد، آمریکا به صورت یکجانبه از این توافق مهم خارج شد. اهمیت این طرح که از سال 2020 قرار است به صورت رسمی کلید بخورد در این است که استمرار چنین وضعیتی حیات کره زمین را با خطر مواجهه کرده و حتی گفته می‌شود که به احتمال زیاد تا سال‌های آینده بخش
عمده ای از سرزمین‌های اروپایی و حتی آمریکا به زیر آب خواهد رفت.
از سوی دیگر، انزوای روزافزون بین‌المللی ایالات‌متحده آمریکا در زمان ریاست جمهوری ترامپ در موضوعات موردتوافق بین‌المللی روند جدیدی است که در اجلاس "جی20" در هامبورگ آلمان در ١۶ و ١٧ تیرماه نیز مشهود بود. اکثر رهبران اقتصادهای بزرگ جهان و در راس آن‌ چین، روسیه و آلمان جنبش تقریباً متحدی علیه واشنگتن درزمینه موضوعاتی همچون توافقات آب و هوایی پاریس و تجارت آزاد به راه انداخته بودند. درواقع این دور از اجلاس اقتصادهای بزرگ جهانی به نمایشگاهی برای تشدید تنش ها و اختلافات با ترامپ تبدیل‌شده بود. به‌غیراز توافق بین مسکو- واشنگتن برای اجرای آتش‌بس در جنوب غرب سوریه، در سایر دستور کار این اجلاس و مهم‌ترین آن‌ها مسائل تجاری و محیط زیستی اتفاق‌نظر و توافقی بین ایالات‌متحده آمریکا و سایر قدرت‌های اقتصادی به وجود نیامد. در همین رابطه فرانسیس فوکویاما از مطرح ترین فیلسوفان سیاسی قرن حاضر و نظریه پرداز پایان تاریخ، طی اقدامی کم سابقه در گفت و گو با یک روزنامه ایتالیایی به شدت از ترامپ انتقاد کرده و گفته بود که او کسی است که همه چیز را خراب می‌کند، لذا اروپا باید به مسیر خود بدون توجه به ترامپ ادامه دهد.
ترامپ و چالش برجام
یکی دیگر از چالش های بین المللی ترامپ بحث برجام و مقابله با این توافق بین المللی است. رییس جمهوری آمریکا از همان زمان مبارزات انتخاباتی خود وعده پاره کردن برجام را داده است. او در طول این شش ماه به انحای مختلف سعی در کارشکنی در قبال اجرای موفقیت آمیز این توافق داشته و در این راستا از تهدید تا تحریم ایران نیز فرو گذار نکرده است. این در حالی است که نه تنها اتحادیه اروپا و آژانس بین المللی انرژی اتمی بر پایبندی کامل ایران به توافق هسته ای اذعان داشته و بر لزوم حفظ و اجرای آن توسط تمامی طرفین تاکید کرده اند، بلکه دولت ترامپ نیز تاکنون سه بار ناچار شده که اجرای برجام را توسط ایران تایید کند.
مشکل اروپا با ترامپ در قبال برجام به این موضوع باز می‌گردد که آنها معتقدند که برجام توافقی چند جانبه، بین المللی و بر پایه حقوق بین الملل است و آمریکا به تنهایی قادر به خروج از آن نخواهد بود؛ زیرا این توافق به تایید شورای امنیت سازمان ملل رسیده و هم اکنون اتحادیه اروپا و سایر شرکای برجام فصل نوینی از روابط سیاسی و اقتصادی را با ایران تجربه می کنند.
ترامپ و چالش کره شمالی
موضوع چالش برانگیز دیگر برای ترامپ در عرصه بین المللی به بحران شبه جزیره کره باز می گردد. بسیاری از کارشناسان معتقدند که تاکنون چنین ضد و نقیض گویی‌هایی را در رابطه با یک موضوع از دولت آمریکا مشاهده نکرده اند. آزمایش‌های پیاپی هسته ای توسط کره شمالی و تهدید همسایگان توسط مقامات پیونگ یانگ، هنگامی که با خط و نشان علنی برای آمریکا و صبر استراتژیک این کشور توام می‌شود، خبر از یک بحران اساسی در منطقه استراتژیک شرق آسیا می دهد. تحلیل گران معتقدند که اگر کره شمالی به روند خود ادامه داده و در راستای راهبردهای خود توان بازدارندگی را از رقبا سلب کند، تنها کشوری خواهد بود که پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، مسیری متفاوت از نظم بین المللی را در مواجهه با قدرت‌های بزرگ پیموده و همین مساله است که خطر تجدید یک جنگ سرد دیگر را دو چندان می‌کند.