روزنامه قانون
1396/06/19
خانه‌اي بدون سرمايه‌گذار!
«حزب عبارت است از یک گروه متشکل و منظم و هماهنگ در حرکت، در جهت گیری، در عمل و در ذهنیت».اين تعريف مقام معظم رهبري از حزب در سال 58 است كه در جمع انجمن‌هاي اسلامي شهر اهواز بيان‌كرده‌اند. همچنين كتابي از ايشان با نام گفتاري در وحدت و تحزب نوشته شده كه اين روز‌ها كمتر، از آن صحبت مي‌شود. فرهنگ‌تحزب در فضاي سياسي كشور چندان مورد توجه قرار نگرفته است. يكي از معيار‌هاي پيشرفت در كشور‌هاي در حال توسعه ميزان مشاركت احزاب و نقش آن‌ها در تحولات سياسي است. متاسفانه به دليل تعريف نشدن نقش احزاب و عدم راهبرد مشخص آن‌ها، سردرگمي و عدم يكپارچگي در فعاليت احزاب موج مي‌زند. فعاليت احزاب در كشور تنها معطوف به ايام انتخابات است و هر ازگاهي شاهد آن هستيم كه برخي احزاب و ائتلاف‌ها در ايام منتهي به انتخابات، قدم به وادي وجود مي‌گذارند. بخش زيادي از اين مسائل به نبود بودجه كافي در آن‌ها برمي‌گردد و بنابر نظر اعضاي احزاب راهكار اين معضل از طريق اختصاص يارانه در بودجه قابل حل است. به راستي دركشور ما چه ميزان ازاين انفعال احزاب به بودجه آن‌ها برمي‌گردد؟ آيا تشكل‌ها و احزاب در كشور از لحاظ مالي در شرايط نامناسبي قرار دارند؟آيا با برطرف شدن مشكل بودجه، احزاب مي‌توانند در راستاي تحقق وظايف محوله بدنه اجتماعي گام بردارند و به طور كل، آن‌ها برنامه خاصي براي تحقق اين آرمان دارند؟حزب و خانه‌ملت
توجه به فعاليت احزاب و همچنين اختصاص يارانه به تشكل‌ها در بين نمايندگان مجلس نيز محل اختلاف است. در بودجه سال 96 رديف بودجه‌اي براي تخصيص يارانه به احزاب تعلق نگرفت. در همين راستا در چند روز اخير، نمايندگان موافق و مخالف با يارانه احزاب اظهاراتي را داشته‌اند كه در ادامه مي‌خوانيد.
اعتراض به بي‌توجهي حزبي
سيد حسين نقوي‌حسيني، سخنگوي كميسيون امنيت‌ملي مجلس از عدم اعتقاد به احزاب در دولت روحاني انتقاد و در بخشي از مصاحبه‌اش، به حذف اين يارانه باوجود انتقادات كارشناسان، از دولت روحاني گلايه كرد. همچنين نقوي اذعان كرد كه بازگشايي خانه احزاب توسط دولت يازدهم ادعايي واهي است چرا كه پيش از 92 نيز اين تشكل فعاليت داشت.
نفي حزب دولتي
محمدعلي پورمختار، عضو كميسيون حقوقي و قضايي مجلس نيز اختصاص يارانه به احزاب را عين دولتي كردن آن‌ها خواند و اعلام كرد در صورت پرداخت يارانه به احزاب، هويت مستقل تشكل‌ها زير سوال مي‌رود و نقش انتقادي آن‌ها در پيگيري مطالبات كمرنگ‌تر مي‌شود. همچنين پرداخت سليقه‌اي يارانه به احزاب را از ديگر معايب اين موضوع خواند. در نهايت وي معتقد است كه پرداخت يارانه از سوي دولت توجيهي ندارد و بايد دولت، توجه خود را به فراهم كردن بستر فعاليت احزاب معطوف كند.
آشفتگي حزبي
براي بررسي مشكلات احزاب و همچنين بررسي موضوع يارانه‌هاي حزبي به سراغ قدرت‌ا...حشمتيان، رييس پيشين خانه احزاب رفتيم كه در ادامه، متن‌گفت‌وگوي«قانون» با او را مي‌خوانيد.
نظر شما درباره پرداخت يارانه به احزاب چيست؟
موضوع يارانه احزاب در كشور ما پيچيده شده‌است. احزاب از مردم تشكيل مي‌شوند و چنين وانمود شده است كه مردم در تمام امور نقش دارند و از انتخاب رييس‌جمهور تا نمايندگان، همه با انتخاب مردم ، سركار مي‌آيند. پس با توجه به ساختار كشور، بي‌توجهي به احزاب، كم‌توجهي به مردم تلقي مي‌شود. در دوره اصلاحات كه فعاليت احزاب جدي‌تر پيگيري مي‌شد و به تبع آن نيز خانه احزاب تاسيس شد، دولت بودجه‌اي را به احزاب اختصاص داد و اين بودجه در مجلس آن‌زمان نيز تصويب شد. باوجود تقسيم نادرست و سليقه‌اي بودجه، كه برخي احزاب دو ميليون تومان و برخي ديگر تا 50 ميليون يارانه مي‌گرفتند و اين رفتار خوبي نبود و واكنش منفي را نيز در ميان احزاب داشت، ولي با تمام كمي و كاستي‌ها، اين بودجه به احزاب تعلق مي‌گرفت و به نظر بنده حركت مثبتي بود كه متاسفانه در دولت بعد ادامه پيدا نكرد.
در دولت احمدي‌نژاد نه تنها اين كار دنبال نشد، بلكه احزاب نيز به تعطيلي كشانده‌شدند، زيرا اعتقادي به تحزب در آن‌دوره وجود نداشت. دولت اصلاحات اتاقي را كه در وزارت كشور به خانه‌احزاب اختصاص داده بود، در دولت نهم وسايلش خارج و حكم تخليه براي آن گرفته‌شد. با روي كار‌آمدن حسن روحاني، كه در كارزار انتخاباتي وعده احياي احزاب را داده‌بود، خانه احزاب‌مجدد بازگشايي شد. گفتني است كه در ايام انتخابات رياست‌جمهوري يازدهم نيز احزاب اصلاح‌طلب، اعتدالي و اصولگرايان‌معتدل نقش بسزايي در پيروزي روحاني داشتند. اوايل دولت يازدهم، روند كاري مناسب بود و احزاب از همه طيف‌ها به خانه احزاب پيوستند. از سه فراكسيون اعتدالي، اصلاح‌طلب و اصولگرا در خانه احزاب حضور داشتند. از هركدام از فراكسيون‌ها علاوه بر هفت نفر عضو اصلي، سه نفر نيز به‌عنوان عضو علي‌البدل در شوراي مركزي خانه احزاب، عضويت پيدا كردند. در آن دوره بنده به‌عنوان منتخب اعضا با 81 راي انتخاب شدم. در اين دوران كه بنده مسئوليت خانه احزاب را برعهده داشتم، مكاتبات بسياري با دفتر مقام معظم‌رهبري، رييس‌جمهور، معاونت‌هاي رييس‌جمهور و نمايندگان محترم مجلس انجام گرفت. از طريق ارتباط با دست‌اندركاران در سازمان برنامه‌وبودجه و همچنين كميسيون‌هاي مرتبط در مجلس سعي داشتيم كه رديف بودجه‌اي براي يارانه احزاب اختصاص دهيم كه متاسفانه اين امر تا به امروز محقق نشده است.
در لايحه ششم، يارانه‌اي براي احزاب به‌عنوان رديف بودجه، تعيين شده ولي با اين وجود تا به امروز كه بنده در خدمت‌تان هستم، اتفاق مشخصي دراين زمينه رخ نداده است. كليه احزابي كه در خانه احزاب هستند، مقرر شده كه ماهيانه 50هزار تومان به‌عنوان حق عضويت به اين تشكل بدهند و غيراز اين، بودجه و منابع‌مالي ديگري براي خانه‌احزاب وجود ندارد. در اين سال‌ها محلي را براي خانه‌احزاب در چهارراه‌ابوسعيد گرفتيم، كه آن نيز به صورت خودكفا و با همكاري و تلاش شوراي‌مركزي صورت گرفته است. در اين‌سال‌ها فشار فراواني به‌دليل نداشتن بودجه كافي بر احزاب تحميل شده‌است.
50 هزار توماني كه ماهيانه به‌عنوان حق عضويت اعلام شده، توسط تنها 17 نفر پرداخت مي‌شود؟
50هزار توماني كه اعلام شد، توسط اعضاي شوراي مركزي پرداخت مي‌شود. از مجموع36 عضو يعني 21عضو اصلي، 9عضو علي‌البدل و 6 بازرس اصلي و علي‌البدل، تنها 17 نفر از دوستان، يارانه پرداخت مي‌كنند. در مديريت اين خانه با اين بودجه اندك، تمام فشار بر دوش رييس و دبير خانه احزاب است.
منتقدان، يارانه‌گرفتن خانه احزاب را گامي براي دولتي شدن احزاب مي‌دانند با اين نظر تا چه اندازه موافق هستيد؟
اين موضوع را قبول ندارم. در تمامي كشورها يارانه توسط دولت تامين مي‌شود. چرا كه دولت متعلق به مردم است و احزاب نيز در جهت مطالبات مردمي حركت مي‌كنند. چرا براي فلان ارگان و موسسه كه بخشي از دولت هستند، بودجه فرهنگي و ... در رديف بودجه تعلق مي‌گيرد ولي براي احزاب كه مردم را در امر مشاركت تشويق مي‌كنند و تحرك اجتماعي را در زمان انتخابات بالا مي‌برد، هيچ رديف بودجه‌اي در نظر گرفته نمي‌شود. عدم پرداخت يارانه به احزاب نه تنها فعاليت احزاب را كاهش مي‌دهد بلكه فعاليت و مشاركت مردم را در فضاي سياسي كمرنگ مي‌كند. برعكس بسياري از كشورها كه احزاب مورد توجه و به آن‌ها يارانه تعلق مي‌گيرد، در ايران با اين استدلال كه احزاب در صورت گرفتن يارانه، به سمت دولتي شدن پيش مي‌روند از پرداخت يارانه امتناع مي‌شود و بنده با اين استدلال دوستان مخالف هستم. اگر احزاب مورد كمك قرار نگيرند، از پس هزينه‌هاي جاري خود برنمي‌آيند و در نتيجه ادامه فعاليت آن‌ها با تهديد جدي روبه‌رو مي‌شود. در بسياري از كشورها كه تحزب مورد حمايت دولت و مردم است، دولت‌ها احزاب را در مورد رديف بودجه يارانه، ياري مي‌كنند و به آن‌ها در جهت وظايف محول‌شده بودجه اختصاص مي‌دهند. در اين سال‌ها، هيچ يارانه‌اي به خانه احزاب داده نشده و درحال حاضر كه در خدمت شما هستم، از قالب حق عضويت اعضا، تمامي هزينه‌ها تامين مي‌شود. البته تمامي اعضا نيز در اين زمينه همكاري نمي‌كنند. از بين 243حزبي كه مجوز فعاليت در كشور دارند، تنها 187 حزب عضو خانه احزاب هستند و از مجموع اعضا، تنها هفده عضو حق عضويت را مي‌پردازند. بنده كه رييس خانه احزاب بودم فشار فراواني را در آن سال‌ها تحمل كردم و بيشتر هزينه‌ها را در آن سال‌ها، بنده متحمل شدم.
در مورد يارانه احزاب، عده‌اي معتقدند كه در صورت عملي‌شدن، هيچ سازوكاري وجود ندارد كه اين بودجه بين تمامي احزاب موثر به صورت مساوي تقسيم شود و گروه‌هاي نزديك به دولت از رديف بودجه بيشتري برخوردار مي‌شوند، در اين باره نظر شما چيست؟
با اين نظر منتقدان، موافق هستم. متاسفانه از ابتداي انقلاب تا به امروز، از دولت اصلاحات گرفته تا دولت احمدي‌نژاد و همچنين دولت روحاني، احزابي كه خودشان را بزرگ‌تر مي‌دانند، سهم بيشتري را توانسته‌اند، ازآن خود كنند. احزابي كه وابستگي به طيف مشخصي ندارند، همواره مورد كم‌لطفي قرار گرفته‌اند. به همين دليل خانه‌احزاب براي حل اين مشكل، كميته‌اي را براي تعريف فرمول تخصيص يارانه، به سرپرستي مصطفي كواكبيان تشكيل داده‌است. در اين كميته، پنج نفر فعاليت دارند و قرار شده كه دستورالعمل منصفانه‌اي را براي اين موضوع طراحي كرده و پس از تصويب توسط اعضا، دراختيار مقامات دولتي قرار بگيرد و با همكاري وزارت كشور و كميسيون 10 احزاب براي پيگيري‌هاي پاياني به مجلس تقديم شود.
اگر دست خانه احزاب از لحاظ بودجه باز باشد، اين تشكل برنامه مشخصي براي گسترش فرهنگ تحزب در دستور كار خود دارد؟
صددرصد اين اتفاق خواهد افتاد. حضرت‌امام(س) خود نقش بسزايي در تشكيل حزب جمهوري اسلامي داشتند و همچنين مقام‌معظم رهبري نيز دبيركل اين حزب بودند، پس توجه به تحزب در مسئولان عالي نظام وجود دارد.كمك‌ها و محلي كه به خانه احزاب تعلق گرفته، همه مشكلات اين تشكل را رفع نكرده است. براي فعاليت نياز به تجهيز خانه احزاب داريم و برگزاري كنگره‌ها، همايش‌ها و جلسات، همه اين‌ها نياز به تامين بودجه دارد كه نيازمند ياري دولت و نهادهاي مرتبط است. دفاتر خانه احزاب در استان‌ها -كه هفت دفتر آن در زمان بنده و به تازگي نيز دو دفتر ديگر تشكيل شده- نياز به تجهيز و تقويت دارد و لازم است كه در ساير استان‌هاي كشور تشكيل اين دفاتر گسترش يابد و همه اين‌ها ميسر نمي‌شود مگرآنكه از سوي نهاد‌ها با اين تشكل فراگير همكاري و مساعدت صورت بگيرد.
سایر اخبار این روزنامه
