«لحظه» سنگ بنای زنجیره امید

کسانی که فیلم مستند «آی آدم‌های» خانم رخشان بنی‌اعتماد فیلمساز مسئول و متعهد ایران را دیده‌اند، لذت انجام کار نیک را به خوبی درک می‌کنند. این فیلم مستندي درباره موسسه «زنجیره امید» و هدفش ارایه خدمات فوق‌تخصصی جراحی در سه رشته بیماری‌های قلبی، ترمیمی و ارتوپدی است. فیلم سرشار از لحظه‌های غم و شادی و البته در پایان سرشار از امید است. غم مادران، پدران و کودکانی که در وضع فقر و معلولیت کودک همراه با آن و ناامید نسبت به سرنوشت کودک خود هستند و سپس شادی همین‌ها از موفقیت‌های انجام‌شده بر روی کودکان‌شان در موسسه‌ای که به همت یک بانوی ایرانی تأسیس شده که فرزند خودش دچار یکی از این مشکلات بوده است. ولی تمام این رویداد حاصل شکار «لحظه»‌هاست؛ لحظه‌ای که این مادر متوجه می‌شود پزشک ایرانی ساکن پاریس که معالج فرزندش است برای درمان کودکان کشورهای دیگر مثل ویتنام، افغانستان، میانمار و... و به ‌صورت داوطلبانه آن‌جا می‌رود و هنگامی که از او می‌پرسد چرا به ایران نمی‌آیید، پزشک ایرانی پاسخ می‌دهد که باید یک سازمان مردم‌نهاد وجود داشته باشد که بتوانم در قالب آن کار کنم و این همان لحظه تاریخی است، لحظه‌ای که شکار می‌شود و سنگ بنای یکی از مهمترین نهادهای مدنی و خدماتی و بهداشت و درمانی کشور گذاشته می‌شود. اکنون که زنجیره امید دهمین‌ سال تأسیس خود را باید جشن بگیرد، کلنگ یک بیمارستان 540 تختخوابی فوق‌تخصصی اطفال را به زمین زده است تا با حمایت مردم ساخته شود و طب اطفال در ایران دورنمایی امیدوارکننده داشته باشد. این آرزوی خانم مرعشی، مدیر این موسسه مردم‌نهاد است. او هر ‌سال گروهی از پزشکان فرانسوی که در چنین نهادی عضو هستند را به همراه دکتر کیوان مزدا، پزشک ایرانی- فرانسوی به ایران می‌آورد و ده‌ها کودک را معاینه و جراحی می‌کنند. کودکانی که عموما از طبقات فقیر و محروم جامعه هستند و این نوع بیماری نیز بیشتر گریبان فرزندان آنان را می‌گیرد و به قول دکتر مزدا در ایران معمولا به دلیل مالی یا تأخیر در جراحی، بیماری بیماران پیشرفت می‌کند. در حالی ‌که اگر در زمان کودکی و ابتدای مراحل بیماری تشخیص و درمان شوند امکان درمان خیلی زیاد است، در حالی ‌که با گذشت زمان درمان نیز سخت‌تر و ناممکن می‌شود.
از این نوع لحظه‌ها در زندگی همه ما کمابیش به وجود می‌آید. اگر نیک بنگریم، سنگ بنای اتفاقات بزرگ و پایه بناهای عظیم در همین لحظه‌هاست که گذاشته می‌شود. این لحظه‌ها است که به ما امکان می‌دهد تا تهدیدها را به فرصت و غم‌ها را به شادی تبدیل کنیم. برای بسیاری از کسانی که لذت انجام عمل خیر را نچشیده‌اند، شاید فهم این‌که چگونه یک پزشک فرانسوی بخشی از زندگی خود را صرف خدمت به بشریت در آن سوی دنیا می‌کند، سخت باشد. «سال دوگ اوزی» جراح مشهور اطفال در فرانسه و رئیس بخش ارتوپدی اطفال در دانشگاه تولوز و رئیس بیمارستان تولوز نیز در این سفر دکتر کیوان مزدا را به ایران همراهی کرده است. او در پاسخ به این ‌پرسش خبرنگار روزنامه شهروند که چرا یک جراح متبحر باید سالی دو سه بار سفر کند و جراحی رایگان انجام دهد، متواضعانه پاسخ می‌دهد که «من پزشکم. پزشک‌بودن شغل نیست. درواقع هدفش این نیست که پول دربیاورد. خوشحالم و مفتخرم که چیزی به افراد فقیر هدیه کنم. این باعث افتخار من است. ضمن این‌که هدف اصلی ما آموزش جراحان در کشور مقصد است. این آموزش باید هدف اصلی این سفرها باشد تا آنها بتوانند در کشور خودشان این جراحی‌ها را انجام دهند.» شاید کمتر توجه شود که استعمار فرانسه در آسیای جنوب‌شرقی و ویتنام برگی سیاه در کارنامه تاریخ فرانسه است؛ ولی هنگامی که این افراد به نام فرانسه وارد چنین خدمات انسان‌دوستانه‌ای می‌شوند، در نخستین گام‌ها اثرات سوء آن استعمار را تا حدی که بتوانند جبران می‌کنند و این نه‌تنها خدمت به مردم ویتنام است بلکه موجب بازسازی چهره فرانسه می‌شود و سرمایه‌ای گران برای این کشور خواهد بود.
گزارش صفحه 14روزنامه شهروند 7/6/96 اختصاص به آخرین سفر این گروه به ایران دارد. خدمتی بی‌مزد و منت؛ برخلاف کسانی که خدمت می‌کنند و به اندازه خدمت خودشان و یا حتی بیش از آن دستمزد و پاداش می‌گیرند و باز هم طلبکار هستند و منت خدمتگزاری را بر سر مردم می‌گذارند. این رفتارهاست که جایگاه رفیعی را برای پزشکان نزد مردم و افکار عمومی ایجاد می‌کند. پزشکان حق دارند که زندگی و درآمد خوبی داشته باشند و چه‌بسا به علت طولانی‌بودن دوره تحصیل آنان و سختی کار و حضور در «طرح» بیش از هر قشری چنین حقی را دارند. به‌ویژه این‌که خدمتی که به مردم می‌دهند، سلامتی است که خدمت بسیار ارزشمندی است. با وجود این همیشه این امکان فراهم است که گام‌های هر چند کوچکی را در جهت خیر و کمک به نیازمندان درمانی بردارند، لذتی که جامعه و پزشکان از این امر خیر می‌برند بسیار بیشتر از سایر لذت‌هاست. همیشه لحظه‌هایی برای انجام این عمل خیر به دست می‌آید باید فرصت‌طلب باشیم و این لحظات را از دست ندهیم.