روزنامه جهان صنعت
1396/06/23
سیف:آرامش در بازار برقرار است
گروه اقتصادی- با وجود اینکه همواره دولت‌ها برای جبران کسری بودجه و کسب سود ریالی، اقدام به دستکاری در قیمت‌های بازار ارز می‌کنند و به شکل دستوری قیمت‌های ارز ثابت نگه داشته و از نزدیک شدن قیمت‌ها به ارقام واقعی جلوگیری میشود اما رییس کل بانک مرکزی مدعی است که اعمال نظرهای دستوری در بازار صورت نمی‌گیرد و دولت تنها به دنبال ثبات اقتصادی است.بانک مرکزی از سالیان دور تا به امروز بازار ارز را تحت تاثیر عوامل سیاسی کنترل می‌کرد، این در حالی است که قیمت ارز نیز مشابه سایر قیمت‌ها در اقتصاد، قاعدتا باید تحت‌تاثیر مکانیسم عرضه و تقاضا تعیین شود.
نتیجه چنین رفتارهایی در دهه گذشته پیامد‌های ناگواری برای اقتصاد ایران به‌دنبال داشته که همچنان در بدنه اقتصادی نمایان است.
در متون اقتصادی گفته میشود نرخ ارز به عنوان یک متغیر کلیدی اقتصاد، باید در تعامل با بخش‌های «واقعی» و «پولی» اقتصاد تعیین شود. بر این اساس، مهم‌ترین متغیرهای بنیادی اثرگذار بر نرخ ارز، «حجم نقدینگی»، «سطح تولید»، «تراز پرداخت‌ها»، «بازدهی دارایی‌های جایگزین» و «انتظارات از تحولات آتی اقتصاد» عنوان میشود. گفته میشود برخی از این متغیرها دارای اثر کوتاه‌مدت بر نرخ ارز و برخی از آنها نیز دارای اثر بلندمدت بر نرخ ارز هستند و انتخاب آنها نیز بر اساس رویکرد سه نظریه «پولی، تراز پرداخت‌ها و سبد دارایی» به ارز است.
ثبات نرخ حقیقی ارز نیازمند توجه به دو نکته اساسی است؛ نخست اینکه نمی‌توان نرخ اسمی ارز را به عنوان عاملی برونزا و ناسازگار با شرایط اقتصادی تعیین کرد چراکه نیازمند این است که «نظام ارزی» مناسبی از سوی بانک مرکزی انتخاب شود.
نکته دوم نیز این است که کنترل تورم به عنوان یک سیاست مبنایی باید مدنظر قرار گیرد که برای آن لازم است سیاست‌های مالی احتیاطی از سوی دولت و سیاست‌های پولی غیرانبساطی از سوی بانک مرکزی اعمال شود.
پیش بینی در خصوص نرخ دلار
امکان پذیر نیست
در همین رابطه رییس کل بانک مرکزی می‌گوید آرامش اقتصادی را دولت در چهار سال گذشته توانسته بر بازار ارز حاکم کند که این ویژگی استمرار خواهد یافت و طبیعتا قابلیت پیش‌بینی در اقتصاد منجر به رشد صادرات و اشتغال خواهد شد.ولی‌اله سیف اظهار کرد: گفته شده دولت تمایل به افزایش دارد که این ادعا به هیچ وجه درست نیست؛ دولت تمایل به هر اقدامی دارد که به ثبات اقتصادی کشور منجر شود و بتواند اقتصاد را توام با آرامش هدایت کند و فعالان اقتصادی افق مناسبی از پیش‌بینی شرایط اقتصادی کشور داشته باشند که خوشبختانه در شش‌ماهه نخست امسال این رویه همچون چهار سال گذشته پیگیری شده است.
سیف در خصوص پیش‌بینی‌اش در مورد کاهش یا افزایش نرخ ارز هم گفت: نرخ ارز روند طبیعی خود را طی می‌کند، کسی نمی‌تواند پیش‌بینی کند که در سرمایه‌گذاری روی دلار بیش از سپرده‌گذاری در بانک سود می‌برد، این تصور غلطی است و در بلندمدت ثابت شده کسانی که در بانک سپرده‌گذاری می‌کنند از افزایش قیمت دلار جلوتر هستند لذا کسی که دلار را به عنوان عامل سرمایه‌گذاری انتخاب کند ضرر می‌کند.
رییس کل بانک مرکزی با بیان اینکه دلار گزینه مطلوبی برای سرمایه‌گذاری نیست، گفت: قیمت دلار در شش ماهه اول سال تنها 18/2 درصد افزایش داشته که دامنه این نوسانات ماهانه کمتر از پنج درصد بوده است.
وی درباره قیمت دلار در بازار آزاد اظهار داشت: نرخ دلار پنجم فروردین‌ماه امسال 38 هزار و 200 ریال (3820 تومان) بود که این رقم روزهای گذشته به 39 هزار و 30 ریال (3903 تومان) رسید.وی میزان افزایش قیمت دلار در مدت مذکور را 18/2 درصد برآورد کرد و گفت: براین اساس میانگین ماهانه این افزایش کمتر از نیم درصد است و به نظر نمی‌آید نگرانی خاصی ایجاد شود.رییس شورای پول و اعتبار تاکید کرد: آنچه مسلم است، اینکه بانک مرکزی و دولت بر کنترل نرخ ارز و جلوگیری از افزایش یا کاهش هیجانی قیمت دقت نظر دارند.
سیف، سرمایه‌گذاری در بازار ارز را به‌صرفه ندانست و گفت: سرمایه‌گذاری در دلار در شرایطی که نرخ سود سپرده‌های بانکی سالانه 15 درصد سالانه است، اقتصادی نیست و به نظر می‌رسد سپرده بانکی به مراتب بازدهی بهتری دارد و افزایش قیمت دلار به هیچ‌وجه نمی‌تواند با آن مقابله کند.
رییس کل بانک مرکزی تاکید کرد: دامنه نوسان دلار نیز در این مدت شش ماهه بسیار محدود و حدود 1900 ریال (190 تومان) بوده که آن هم در دامنه پنج درصدی روی داده است بنابراین جای نگرانی نیست و این نشان‌دهنده وجود ثبات در اقتصاد است.
تخلفات نادر در اجرای بخشنامه بانک مرکزی
رییس کل بانک مرکزی در ادامه به آغاز اجرای بخشنامه رعایت نرخ سود مصوب شورای پول و اعتبار در نظام بانکی از 11 شهریور‌ماه اشاره کرد و گفت: بازرسان معاونت نظارت بانک مرکزی هر روز در شعب بانک‌های مختلف حضور می‌یابند و بر اجرای آن نظارت می‌کنند.
سیف گفت: مجموع اطلاعاتی که به دست ما می‌رسد، به طور عمومی از اجرای دقیق این بخشنامه حکایت دارد. البته تخلفات نادری نیز وجود دارد که در برخی موارد منجر به عزل رییس شعبه شده است.
به گفته سیف، بانک‌ها نیز مصمم به ایجاد انضباط در نرخ سودها و رعایت آن هستند زیرا این کار از هر نظر هم برای بانک‌ها و هم اقتصاد کشور منفعت دارد.
وی خاطر‌نشان کرد: در آینده نزدیک بانک مرکزی به نرخ سود تسهیلات بانکی ورود و محدودیت‌هایی را در این زمینه برای بانک‌ها وضع خواهد کرد.
طفره سیف از صحبت درباره مباحث اقتصادی دولت
رییس کل بانک مرکزی از تداوم اجرای طرح ضربتی پرداخت وام ازدواج تا زمان به صفر رسیدن صف انتظار متقاضیان آن خبر داد و گفت: اجرای این طرح که از ابتدای مرداد آغاز شده، پیشرفت خوبی داشته است.سیف اظهار داشت: از ابتدای امسال تاکنون 692 هزار وام ازدواج پرداخت شده که 360 هزار مورد آن مربوط به هفت هفته‌ای است که اجرای طرح ضربتی آغاز شده است.
وی توضیح داد: در زمان آغاز اجرای این طرح 500 هزار نفر در صف انتظار دریافت این تسهیلات قرار داشتند که از ابتدای مرداد 125 هزار متقاضی جدید به آنها اضافه شدند که از این میزان در هفت هفته 360 هزار مورد وام پرداخت شده است و 265 هزار نفر در صف هستند. به گفته سیف، اجرای این طرح تا زمانی که صف انتظار به صفر برسد، ادامه می‌یابد.
وی خاطر نشان کرد: پرداخت این تسهیلات در استان‌های محروم و کمتر توسعه‌یافته رشد بیشتری داشته که جای خوشحالی است.
سیف درباره اینکه چرا از میان مسوولان اقتصادی دولت تنها وی در هیات دولت در جمع خبرنگاران حضور می‌یابد، آیا وی سخنگوی مباحث اقتصادی دولت است، گفت: من سخنگوی مباحث اقتصادی دولت نیستم و فقط مباحث مربوط به بانک مرکزی را توضیح می‌دهم و آنچه گفتم مباحث مربوط به بانک مرکزی بود.
رییس کل بانک مرکزی در پاسخ به سوالی درباره اینکه برخی سپرده‌گذاران موسسات غیرمجاز ساماندهی شده به فروش امتیاز سپرده خود روی آورده‌اند و برخی نیز در این زمینه دلالی می‌کنند، گفت: مواردی را که ببینیم، برخورد می‌کنیم. البته برخی افراد اهل ریسک هستند و عده‌ای هم می‌خواهند سپرده خود را نقد کنند و نمی‌شود جلوی همه موارد را گرفت اما مواردی را که بتوانیم، با آنها برخورد می‌کنیم.
اظهارات مسوولان بازار را آشفته می‌کند
امیر واعظی آشتیانی- باز هم شاهد اظهارات جدید مدیران اقتصادی کشور هستیم. این بار سیف، رییس کل بانک مرکزی در آخرین مصاحبه خود اعلام کرده است که بانک مرکزی تصمیم به ثبات نرخ ارز دارد و هدف اصلی آن بر پایه ثبات است. اظهار نظری که بر اساس تغییرات بازار و پیش‌بینی‌های اقتصادی جای تامل دارد.
به هر روی باید باور کرد، بخشی از اقتصاد ایران حاصل بار روانی است و بیشتر مصاحبه‌های متعدد مسوولان در رابطه با سیاست‌های مالی کشور موجب آشفتگی ادراک این سیاست‌ها میشود. از همین رو توصیه جدی برای کنترل مسایل اقتصادی آن است که از بدنه دولت یک ماه شاهد هیچ مصاحبه‌ای نباشیم. حداقل یک ماه صحبت نکردن موجب کنترل پارادوکس‌هایی خواهد شد که مدیران اقتصادی دولت بر آن دامن می‌زنند.
این یک حقیقت است که اقتصاد ما سیاسی، دستوری و مبتنی بر بار روانی است. اما در چنین شرایط بحرانی هرگز با سکوت مسوولان یا صحبت‌های کنترل شده روبه‌رو نمی‌شویم. این درحالی است که متولیان امور اقتصادی در کشورهای توسعه‌یافته با وجود شرایط متعادل‌تر اقتصادی کمتر حرف می‌زنند و خیلی جدی سیاست‌های مالی خود را بر اساس برنامه‌ریزی‌ها دنبال می‌کنند.
به هر روی چنین مدیریتی در مقوله اقتصاد از سوی این مدیران از آنجایی است که بر تاثیرات منفی اظهار‌نظرهای ناگهانی آگاهی دارند. در کشور ما مدیرلان مالی بی‌محابا نسبت به مسایل پولی و بانکی اظهار نظر می‌کنند و هیچ تصوری از تبعات چنین اظهار‌نظرهایی ندارند. همیشه این سوال مطرح است که چرا مدیران مالی علاقه‌ای وافر به شعار دادن‌های مکرر قبل از اجرایی کردن برنامه‌ها دارند.
این روزها بحث بیشتر درمورد تک‌نرخی شدن ارز و کاهش سود بانکی است. اما همین اظهار‌نظرهای مکرر و بی‌مورد موجب شده با چالش‌های بیشتر روبه‌رو شویم. برای مثال اظهاراتی که مبنی بر کاهش نرخ سود بانکی به 15 درصد مطرح شد بی‌توجه به مساله دریافت سود تسهیلات از سوی بانک مرکزی بود. آیا این امکان وجود دارد که بانک‌ها حاضر به دریافت سود کمتری باشند، به هر روی بانک مرکزی قبل از اظهارات خود باید به همه این حواشی فکر می‌کرد و درباره آن برنامه ارائه می‌داد.
تا چه زمانی باید گزافه‌گویی کنیم و مدام حرف بزنیم. ما در دولت یازدهم شاهد تناقض در رفتار و گفتار مدیران اقتصادی بودیم و این موضوع بسیار نادرست و خطرناک است. از همین رو رییس‌جمهور باید تیم اقتصادی را منسجم کند و سنجیده اظهار نظر کردن را رکنی مهم و جدی بداند.
اینکه رییس بانک مرکزی کشور مدعی تلاش برای ثبات نرخ ارز شده است، نه تنها خوشایند نیست بلکه رفتاری اقتصادی است که در دوره قبل ریاست جمهوری نیز شاهد آن بودیم. حاصل چنین روندی فقط رکود بود و هرگز نمی‌توان در چنین شرایطی انتظار رونق اقتصادی را داشت. به هر روی این موضوع منطقی نیست که فرضیه‌های تجربه‌شده را دوباره تجربه کنیم.
بعد از گذشت یک دوره چهار ساله از چنین سیاست‌های اقتصادی هیچ الزامی نیست که در تکرار آن شاهد شرایط بهتر باشیم. این در حالی است که تاوان چنین آزمون و خطاهایی را مردم پرداخت می‌کنند. حال آنکه مواخذه مدیران برای تصمیمات خلق‌الساعه می‌تواند سدی در مقابل چنین رفتارهایی باشد.
ملتهب بودن فضای اقتصادی کشور به واقع حاصل عدم هدف‌گذاری منطقی و نبود نگاه مشترک و همچنین اظهار نظرهای متعدد مسوولان است. چنین پارادوکس‌هایی در برنامه‌های اقتصادی موجب فرصت‌آفرینی برای رانتخوارها میشود. اما به نظر می‌رسد مدیران ارشد اقتصادی کشور با بی‌توجهی به این موضوع و اظهارات نسنجیده فضا را بیشتر برای آسیب‌های اقتصادی فراهم می‌کنند.
مشکلات اقتصادی کشور این روزها نه تنها ریشه‌ای حل نمی‌شود بلکه فقط شاخ و برگ‌های آن را گاه به گاه هرس می‌کنیم و این کار هیچ نتیجه‌ای نخواهد داشت. به هر روی امیدواریم در دولت دوازدهم شاهد تصمیمات هدفمند و و برنامه‌محور به نفع مردم باشیم و خیلی زود از موقعیت اقتصادی فعلی رهایی پیدا کنیم.
سایر اخبار این روزنامه
آقای هاشمی در ریاست مجمع با توانایی و تدبیر و آگاهی به وظایف خود عمل می‌کرد
فضای جامعه باید امن باشد نه امنیتی
آخرین هماهنگی برای نشست آستانه
تیغ دولبه تمدید توافق اوپک
آیا سهم خودروسازان در تولید ناخالص داخلی واقعی است؟
در دیدار رییس اتاق بازرگانی با مقامات اقتصادی اوکراین مطرح شد؛
فصل جدید سیاست‌گذاری در حوزه حمل و نقل کشور؛
صعود سرخپوشان ایران به نیمه‌نهایی لیگ قهرمانان؛
خاله‌بازی دارا و سارا یا برجام سابق!
اظهارات مسوولان بازار را آشفته می‌کند
ترامپ و کیم جونگ اون در گرداب لجبازی
سیف:آرامش در بازار برقرار است
چشم‌انداز بورس مثبت است
جشن خانه سینما برگزار شد:
داستان ریزش‌ها؛ چیزهای خوبی که دیگر نیستند
در جست‌وجوی رونق غیرتوهمی
بیانیه اتحادیه عرب علیه ایران
رییس فراکسیون امید:
رییس کمیسیون اروپا خواستار شد؛
