پیگیری منافع ملی ایران در «نیویورک»


علیرضا رحیمی
عضو کمیسیون سیاست خارجی و امنیت ملی




هفتاد و دومین نشست مجمع عمومی سازمان ملل در شرایطی برگزار می‌شود که تحولات قابل توجهی در یک سال گذشته در جهان رخ داده است. تحولاتی که رویکرد جدی و اثرگذار سازمان ملل و بویژه موضعگیری مناسب کشورهای عضو این سازمان را در مجمع عمومی طلب می‌کند. از منظر کلان ورود تبعیض‌آمیز شورای امنیت سازمان ملل متحد به مسائل و بحران‌های بین‌المللی چنان که نتیجه آن را در فاجعه انسانی کشتار مسلمانان میانمار مشاهده کرده‌ایم، نشان دهنده آن است که مجامع مسئول و وابسته به سازمان ملل از جمله شورای امنیت نتوانسته‌اند در شأن بشر و حقوق بشر عمل کنند. در نگاه خرد هم موضوعاتی همچون بدعهدی امریکا نسبت به توافق بین‌المللی برجام  از جمله موضوعاتی هستند که می‌توانند در خلال این نشست جهانی طرح و مورد بحث و بررسی قرار گیرند. با لحاظ وجود این مسائل خرد و کلان باید گفت که سفر امروز رئیس جمهوری ایران به نیویورک و حضور ایشان در مجمع عمومی سازمان ملل چه از حیث محتوای سخنرانی و چه از نظر دیدارها و رایزنی‌هایی که در حاشیه این مجمع برگزار می‌شود، حائز اهمیت است. انتظار می‌رود
آقای روحانی در سال اول از دومین دوره ریاست جمهوری خود ، در جمع رهبران جهان برای ایجاد همگرایی به نفع بهبود وضعیت حقوق بشر در دنیا تلاش کند. همچنان که ایشان در سال اول دوره یازدهم ریاست جمهوری ایده «جهان عاری از خشونت و افراطی‌گری» را مطرح کرد، به نظر می‌رسد در دوره جدید و به اقتضای رویدادهای جاری و در عین حال امتداد یافتن آن نگاه ایران می‌تواند پیشقدم و پیشنهاد دهنده موضوع «جهان عاری از سلاح‌های هسته‌ای» باشد. چه اساساً در مسیر تحقق جهان عاری از خشونت، مهم‌ترین گام از کنترل تسلیحات و تحقق «جهان عاری از سلاح‌های کشتار جمعی» عبور می‌کند. ایجاد همگرایی برای مدیریت بحران‌های جاری در خاورمیانه و شرق آسیا و نیز توجه دادن
به موضوعات حقوق بشری که غالباً در ادعاهای غرب علیه دیگر کشورها از جمله ایران مطرح می‌شود و مکرراً از سوی داعیان آن مورد نقض و بی توجهی قرار می‌گیرد نیز از مواردی است که می‌تواند از سوی روحانی در نیویورک پیگیری شود. دیدارهای دوجانبه‌ای که در حاشیه مجمع عمومی برگزار می‌شود نیز معمولاً منشأ تحولات بزرگ و توافقات مهمی است. علاوه بر بحث و بررسی مسائل دوجانبه این دیدارها در تقریب مواضع رهبران
و مقامات دیگر کشورها با مواضع مورد پیگیری جمهوری اسلامی ایران مؤثرند. از این جهت می‌توان مقدمات خوبی را برای حل مسائل منطقه‌ای چون بحران‌های حاکم بر سوریه
و یمن و تنش‌های موجود میان برخی از کشورهای منطقه از خلال همین دیدارها فراهم آورد. همچنین از موضوعاتی که در حاشیه نشست مجمع عمومی پیش رو مطرح خواهد شد، موضوع برجام و ضرورت پایبندی همه کشورها به آن خواهد بود که در اجلاس وزرای خارجه ایران و کشورهای عضو گروه 1+5 مطرح خواهد شد. نشستی که با توجه به تأیید مکرر پایبندی ایران به تعهدات خود از سوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و رویکرد مستمر کشورهای اروپایی مبنی بر ضرورت ادامه اجرای برجام توقع می‌رود بر بررسی، ارزیابی و تغییر رویکرد طرف امریکایی متمرکز گردد. روحانی در چهار سال گذشته و متناسب با تغییری که از ابتدای دولت یازدهم در سیاست خارجی ایران اتفاق افتاد، چهره متفاوتی را از ایران به جهان معرفی کرد. تعریفی که حاصل آن حصول توافق برجام و توسعه مناسبات ایران با اغلب کشورهای جهان بود. انتظار می‌رود که او در نخستین سال از دومین دوره ریاست جمهوری خود در سخنرانی‌ها، دیدارها و مصاحبه‌های خود پرچمداری ایران به نفع جهان عاری از خشونت، علیه افراط‌گرایی و عاری از سلاح کشتار جمعی را مطرح و ایجاد همگرایی بیشتر با هدف ارتقای حقوق بشر در سطح دنیا را پیگیری کند.