نامه‌ها‌ی بی‌خاصیت آقای رئیس!

موج تخریب تهران همزمان با کافه گردی مدیر کل میراث فرهنگی استان
نامه‌ها‌ی بی‌خاصیت آقای رئیس!
-------------------------
آفتاب‌یزد- احسان رستمی‌پور: تخریب و تعرض به بافت و بناهای تاریخی شاه‌بیت این روزهای اوضاع میراث فرهنگی استان تهران است. اوضاعی که تنها گوشه‌ای از آن توسط رسانه‌ها بازتاب داده می‌شود و مشخص نیست در کوچه‌های این شهر و به‌دور از نظارت رسانه چه بر سر تاریخ این شهر می‌آید. با این حال مدتی است حتی موضوعات رسانه‌ای شده نیز پیگیری نمی‌شود و تخریبگران در روزهایی که رجبعلی خسروآبادی، مدیرکل میراث فرهنگی استان تهران نشست خبری خود را در حاشیه برنامه‌ای خصوصی و در بنایی تحت اختیار شهرداری تهران به نام جشنواره کافه و گردشگری برگزار می‌کند و تنها برای تخریب‌ها نامه می‌زند، با خیال راحت به فعالیت تخریبی خود ادامه می‌دهند و خیالشان از پیگیری نشدن نامه‌های اداره کل میراث فرهنگی راحت است.


**اداره نامه‌نگاری تهران!
اتفاقات تخریبی تهران در حالی رخ می‌دهد که مسئولان اداره کل میراث فرهنگی استان تهران تنها در حال نامه‌نگاری برای حل این معضلات هستند. نامه‌نگاری‌هایی که عموما تخریبگران توجهی به آن نمی‌کنند و به نظر می‌رسد ارسال آنها تنها جنبه پاسخگویی به رسانه‌ها و افکارعمومی داشته باشد و مسئولان این اداره خود نیز پاسخ نامه‌های خود را پیگیری نمی‌کنند. نمونه این اتفاق را می‌توان در تعرض به حریم محوطه ارزشمند میدان مشق تهران دید. نامه نخست این اداره شهریور ماه امسال به شهردار منطقه ارسال شده تا مانع این ساخت و ساز شود. این اتفاق آنقدر رخ نداد تا اسفند امسال که ستون‌های ساختمان از پشت دروازه باغ ملی سربر آورد. حالا پس از رسانه‌ای شدن این موضوع، مسئولان این اداره باز هم دست به دامن نامه‌نگاری شدند و در تاریخ 7 اسفند ماه نامه‌ تازه‌ای به شهردار منطقه 12 ارسال کرده‌اند و ضمن درخواست برای جلوگیری از ادامه ساخت و ساز متذکر شدند که در صورت رسیدگی نشدن حق اقدام قضایی را برای خود قائل هستند. اقدام قضایی که حالا پرونده‌هایش در این اداره سر به فلک می‌زند و اگر ندرتا رایی هم به سود این اداره صادر شده باشد، اجرای آنها در‌ها‌له‌ای از ابهام است. در ادامه به برخی موضوعات که اداره کل میراث فرهنگی استان تهران با نامه‌نگاری قصد حل کردن آنها را دارد مرور می‌کنیم.
**بلا بر سر میدان مشق
میدان مشق یکی از مهم‌ترین محورهای تاریخی شهر تهران است. محوطه‌ای که سالهاست کارشناسان گردشگری و میراث فرهنگی معتقدند با مرمت بناهای اطراف این میدان و اتصال آن به یک محور گردشگری، میدان مشق می‌تواند نماد تاریخ شهر تهران باشد. برای این اتفاق حتی هیئت دولت در سال 83 نیز مصوبه‌ای دارد که براساس آن باید بناهای اطراف میدان تبدیل به مجموعه موزه‌های ملی شوند. مصوبه‌ای که پشت گوش انداخته شده است. با این حال حریم شمالی این میدان یکی از مهم‌ترین منظره‌های تاریخی شهر تهران است.
از ساختمان قزاقخانه این میدان تا کوه‌های شمیران نمای شمالی میدان مشق است که از دوره قاجار دست نخورده باقی مانده، اما نمای جنوبی در جداره خیابان امام خمینی دستخوش تغییراتی شده بود، اما به‌تازگی پروژه‌ای ساخت و سازی که گفته می‌شود مجوز آن در سال 1386 داده شده، حریم این میدان مهم تاریخی را مخدوش کرده است. به طوری که درست پشت دروازه باغ ملی، ستون‌های ساختمانی در حال ساخت نمایان است. این ساختمان که به جز حریم میدان مشق، در حریم بلافصل ساختمان تاریخی روزنامه اطلاعات قرار دارد، در حالی هر روز قَد می‌کشد که اداره میراث فرهنگی استان تهران تاکنون اقدامی به غیر از نامه‌نگاری نکرده است.
**مورد عجیب مدرسه عبدالله خان
روزنامه آفتاب یزد در 24 آبان ماه امسال در گزارشی اختصاصی خبر از تخریب یک مدرسه قاجاری با مرمت‌های غیراصولی در بافت تاریخی بازار تهران داد. پس از این گزارش اعلام شد که اداره کل میراث فرهنگی استان تهران در نامه‌ای دستور جلوگیری از این اتفاق را داده‌ است، نامه‌ای که خطاب به شهردار منطقه 12 بود. با این حال به‌رغم وجود یگان حفاظت میراث فرهنگی از اقدامات عجیب متولیان مسجد مدرسه قاجاری عبدالله خان در بازار جلوگیری نشد تا روزنامه آفتاب‌یزد بار دیگر در 13 دی ماه در گزارشی به ادامه تخریب این بنا بپردازد. در گزارش فوق به این نکته اشاره شد که معاون میراث فرهنگی این استان نیز راهی به داخل این مدرسه ندارد و اقدامات تخریبی شدت گرفته است. آن زمان باز هم مسئولان اداره کل میراث فرهنگی استان تهران خبر از پیگیری موضوع از طریق اوقاف دادند. حالا با گذشت 4 ماه از گزارش‌ رسانه‌ها، متولیان این مدرسه طرح خود را با راحتی خیال به اتمام رسانده‌اند و خبری از مسئولان میراث فرهنگی و پیگیری این بنا نیست. درست در روزی که رجبعلی خسروآبادی، مدیرکل استان تهران در حال برگزاری نشست خبری درباره کافه و گردشگری در برنامه‌ای که خارج از اداره این استان و توسط نهادهای خصوصی برگزار شده بود، تصاویری جدید به دست آفتاب‌یزد رسیده که نشان از وضعیت جدید این مدرسه تاریخی در قلب بازار تهران دارد. مدرسه‌ای که حالا هیچ نشانه‌ای از تاریخش نمایان نیست و مسئولان همچنان در حال پیگیری موضوع هستند.
**زیرگذر زیر گوش یگان حفاظت
زیرگذر چهارراه گلوبندک نیز یکی از اتفاقاتی بود که تا زمان انتشار گزارش روزنامه آفتاب‌یزد هیچ یک از مسئولان نسبت به آن واکنشی نشان نداده بودند. آفتاب‌یزد در گزارش روز 19 دی ماه خود به حفاری در محدوده تاریخی گلوبندک پرداخت. عملیات عمرانی که در جلسه نخست آن رجبعلی خسروآبادی، مدیرکل میراث فرهنگی استان تهران حضور داشته اما متولیان آن از ارسال نقشه‌های این عملیات به اداره میراث امتناع کردند. با این پیگیری‌های رسانه‌ای عملیات عمرانی که در فاصله کمی با مقر یگان حفاظت در بازار تهران در حال انجام بود، خسروآبادی تنها چند ساعت پیش از دستور زهرا احمدی، رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در نامه‌ای دیگر دستور توقف عملیات را داد. هر چند موضوع این زیرگذر بعدها در شورای فنی میراث فرهنگی مطرح و تایید شد، اما مدتی بعد احمد حکیمی‌پور، عضو شورای شهر و رئیس کمیته میراث فرهنگی شورا در نامه‌ای به زهرا احمدی‌پور، رئیس سازمان میراث فرهنگی خواستار بازنگری این سازمان در نظر خود نسبت به ساخت زیرگذر گلوبندک شد.
**تهران، یگان حفاظت میراث فرهنگی دارد!
در بیشتر اتفاقات تخریبی در تهران، اداره کل میراث فرهنگی استان در نامه‌نگاری از شهرداری‌ها درخواست توقف عملیات را دارد. این اتفاق درحالی می‌افتد که یگان حفاظت میراث فرهنگی می‌تواند مانع از فعالیت‌های تخریبی به‌ویژه در بناها و محوطه‌های ثبت ملی شود. نکته‌ای که حتی شهردار منطقه 12 در پاسخ نامه مدیرکل استان تهران درباره جلوگیری از تخریب مسجد- مدرسه عبدالله خان به آن متذکر شد و نوشت: «با عنایت به اینکه بافت تاریخی بازار تهران به ثبت رسیده و یگان حفاظت سازمان محترم میراث فرهنگی به‌صورت مستمر از آثار ثبت شده بازدید کرده و موارد و اقدامات مغایر با منویات مصوب حفظ بناهای ارزشمند را به استناد مسئولیت‌ها و اختیارات اعمال قانون می‌کند، لذا علی‌رغم اینکه جلوگیری از اینگونه تغییرات می‌تواند بدون هیچ‌گونه فوت وقت توسط یگان حفاظت انجام شود، عوامل اجرایی این منطقه به منظور همکاری، به‌سرعت از ادامه عملیات در بنای ارزشمند مسجد حاج‌عبدالله‌خان جلوگیری کردند.» با این حال اتفاقات تخریبی در تهران در حالی رخ می‌دهد که تا زمان رسانه‌ای شدن آنها، مسئولان واکنشی به آن ندارند. تخریب در حوزه بافت تاریخی نیز در حالی اتفاق می‌افتد که یگان حفاظت میراث فرهنگی در این منطقه دفتر مستقر دارد، اما باز هم تخریب‌ها و تعرض به بافت تاریخی توسط رسانه‌ها اطلاع‌رسانی می‌شود تا مسئولان باز هم برای نامه‌نگاری اقدام کنند.