دو سال سردرگمی و اعتراض هنرمندان تجسمی خوزستان مناقشه موزه هنرهای معاصر اهواز به پایان می‌رسد؟

گروه فرهنگ و ادب ـ الهام عدیمی: نزدیک به یک سال از آخرین خبری که درباره موزه هنرهای معاصر اهواز به گوش رسیده، گذشته است. از آن زمان تاکنون کشمکش‌ها همچنان ادامه داشته تا این‌که روز شنبه هفتم اسفندماه بالاخره سرنوشت این موزه قرار شد بار دیگر به دست مدیر اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان خوزستان رقم بخورد.
داستان موزه هنرهای معاصر اهواز از زمانی آغاز شد که با روی کار آمدن دولت یازدهم قرار شد براساس مصوبات دولت، مکان‌های فرهنگی به بخش خصوصی واگذار شود. این مساله در اهواز هم با حضور همایون قنواتی در سمت مدیریت اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان خوزستان اجرایی شد تا با برداشتن هزینه‌های اضافی از روی دوش دولت، فعالیت‌های اهالی فرهنگ و هنر به سمت خصوصی‌شدن پیش برود. با اعلام آمادگی هنرمندان در خوزستان و اهواز هم این روند شکل گرفت و قرار شد در مزایده‌ای مدیریت موزه هنرهای معاصر اهواز به یک سرمایه‌گذار خصوصی سپرده شود. در این میان، به دلیل بالا بودن میزان کرایه این موزه یعنی مبلغ 21 میلیون تومان، هیچ‌یک از بخش‌ها نتوانستند از پس تامین این مبلغ برآیند. در نتیجه در دو دوره آگهی مزایده از طرف اداره کل ارشاد خوزستان برای بهره‌برداری یک ساله از طبقه پایین موزه هنرهای معاصر و کافه تریای آن مبلغ پایه 72 میلیون تومان هیچ سرمایه‌گذاری شرکت نکرد. اگرچه افرادی برای مدیریت این موزه پیشنهادهایی دادند و تلاش کردند تا با این کار به درآمدزایی موزه کمک کنند اما این واگذاری راه به جایی نبرد. در این میان، یکی از گالری‌داران اهواز پیشنهاد داد که گالری خود را تعطیل و موزه را مدیریت کند و در حال مذاکره با اداره ارشاد خوزستان بود که خبر آمد یک سرمایه‌گذار پا به میدان گذاشته است. این در حالی بود که موزه مبلغ 30 میلیون تومان، بدهی پرداخت‌نشده برق داشت.
رستورانی در موزه هنرهای معاصر اهواز
محمد منوچهری، سرمایه‌گذاری که مدیریت موزه را از ماه‌های آغازین سال 1394 برعهده گرفت، کسی بود که هیچ‌گونه سابقه فرهنگی نداشت و از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هم مجوزی برای فعالیت هنری نگرفته و اساسا کار هنری انجام نداده بود. در واقع او تنها یک پیمانکار بود که با قراردادی عجیب ار سوی اداره کل ارشاد خوزستان به عنوان بهره‌بردار موزه هنرهای معاصر اهواز انتخاب و کلید این موزه به او سپرده شد. با این حال مشکل اساسی قرارداد میان ارشاد و منوچهری این بود که برخلاف مزایده و پرداخت حداقل مبلغ 72 میلیون تومان تنها برای یک طبقه از این موزه، کل مجموعه موزه هنرهای معاصر اهواز با مساحت 4800 مترمربع برای مدت هفت سال در اختیار او قرار گرفت که در واقع وجاهت قانونی هم نداشت. این قرارداد بیشتر شبیه یک تفاهم‌نامه میان دو فرد محسوب می‌شد تا قراردادی میان یک نهاد دولتی که مدیریت یک بنای عمومی را به یک فرد واگذار کرده است. اگر چه کمی بعد مشخص شد، در کنار این قرارداد، بخشی از هزینه برق موزه را نیز ارشاد خوزستان تقبل کرده است. در این میان محمد منوچهری هم مدعی بود که به دنبال ساخت زمینی بوده که با پیشنهاد همایون قنواتی مبنی بر وجود امکانات موزه هنرهای معاصر او می‌تواند به فعالیتی که تمایل دارد ادامه دهد. برهمین اساس و پس از این‌که تمام اختیارات موزه هنرهای معاصر اهواز در اختیار مدیر فعلی موزه قرار گرفت، رستورانی در این موزه ایجاد شد که در حال حاضر هم همچنان برپاست.


هنرمندان، موزه هنرهای معاصر اهواز را تحریم کردند
در این زمان بود که هنرمندان خوزستانی به این مساله اعتراض کردند. رضا دیلمی، فعال فرهنگی و نماینده هنرمندان معترض به واگذاری موزه هنرهای معاصر اهواز در این‌ّباره به «ابتکار» می‌گوید: در آن زمان بود که بسیاری از هنرمندان به این مساله اعتراض کردند اما مدیر وقت اداره کل ارشاد خوزستان با «غرغرو» خواندن هنرمندان، اعلام کرد که کسی با این اتفاق مشکلی ندارد. در ادامه اعتراض‌ها، 28 فروردین‌ماه امسال گروهی از هنرمندان و مردم اهواز در مقابل این موزه اعتراض خود را اعلام کردند. اما کار به همین‌جا خاتمه پیدا نکرد. به گفته دیلمی، هنرمندن اعتراض خود را به صورت کاری فرهنگی و هنری پیگیر شدند. او ادامه می‌دهد: 85 هنرمند خوزستانی به منظور تحریم این موزه و رفتاری که مدیریت موزه در پیش گرفته بود و به نشانه این‌که موزه تنها دیوارهایی است که آثار روی آن قرار می‌گیرند و اساس موزه هنرمندان هستند، نمایشگاهی با عنوان «سنگ، کاغذ، قیچی» را روی یک کشتی تفریحی که روبه‌روی موزه هنرهای معاصر اهواز روی کارون لنگر انداخته بود، برگزار کردند که با استقبال چشم‌گیری روبه‌رو شد. با این حال مدیریت موزه هم نمایشگاهی به نام «پرشین بلو» (آبی ایرانی) را با هزینه بسیار و با استفاده از آثار هنرمندان ایرانی و خارجی به جز هنرمندان خوزستانی افتتاح کرد که می‌توان گفت عملا نتیجه‌ای نگرفت. این هنرمند خوزستانی با اشاره به برگزاری بیش از 80 نمایشگاه تجسمی که از آن زمان تاکنون برگزار شده، توضیح می‌دهد: تمامی نمایشگاه‌های بعدی که با تایید انجمن هنرمندان تجسمی استان خوزستان برپا شد، در کافی‌شاپ‌ها، کشتی یا دانشگاه چمران برگزار شدند، حتی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری هم برای برگزاری نمایشگاه آثار باستانی یافت‌شده دست به دامن دانشگاه چمران شد. چهره‌های بسیاری مانند قباد شیوا هم برای سخنرانی به اهواز آمدند، نمایشگاه‌هایی از هاشم بدری، نقاش صاحب‌سبک، امین بختیاری، مریم رشتی، شقایق رمضانی، رامین براتی، نگار وکیل خیاط و بسیاری دیگر از هنرمندان هم به همین ترتیب برگزار شد. او با اشاره به برگزاری نمایشگاه‌هایی در موزه هنرهای معاصر اهواز از سوی هنرجویانی برای این نمایشگاه‌ها هزینه پرداخت می‌کردند، بیان می‌کند: هیچ یک از این نمایشگاه‌ها مورد تایید انجمن هنرمندان تجسمی خوزستان نبود و در حالی که گالری این موزه باید رایگان در اختیار هنرمندان قرار گیرد، از هر کدام از این افراد مبلغی دریافت شد. پس از این اعتراض‌ها، قرار شد تا هیاتی سه‌نفره از انجمن هنرمندان تجسمی استان، اداره کل ارشاد خوزستان و نماینده‌ای از محمد منوچهری گردهم جمع شوند و با سیاستگذاری برای موزه، بار دیگر موجب آشتی هنرمندان و این موزه شوند. پنجم مرداد ماه امسال، برنامه‌ای به نام پنج‌گاه با حضور هنرمندان خوزستانی شکل گرفت و با دادن بیانیه، از مدیریت صحیح در موزه حمایت شد اما این هیات هیچ گاه دور هم جمع نشدند. به گفته دیلمی، در کنار این اتفاقات، رویدادهای غیرمرتبطی مانند سمینار دندانپزشکی، جشن عروسی و کلاس زبان انگلیسی در این موزه برپا شدند که اداره کل ارشاد خوزستان نیز بارها در خصوص آنها به مدیریت موزه تذکر داد یا به طور مثال چندی پیش نمایشگاهی از آثار شیشه‌گران به همت شیرین پرتویی برگزار شد که یکی از آثار بدون طی کردن روند قانونی و بیمه شدن از موزه خارج شد و به تهران رفت. اگر چه این اثر بازگشت اما اگر مشکلی برای آن پیش می‌آمد چه کسی باید جوابگو باشد؟
ارشاد، مدیریت موزه را پس می‌گیرد
26 مهر ماه امسال، با روی کار آمدن محمد جوروند، به عنوان مدیر اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خوزستان به جای همایون قنواتی، قول‌های مساعدی برای حل مساله موزه هنرهای معاصر اهواز مطرح شد. پس از پیگیری‌ها در سطح وزارتی و پس از حضور رییس جمهور در اهواز، شنبه جلسه‌ای با حضور مهران تقوی، معاون دفتر نوسازی و تحول اداری وزارت ارشاد، ناصر چنانی، معاون هنری و اکبر ظریفی، معاونت فرهنگی اداره ارشاد خوزستان و نمایندگان هنرمندان معترض برگزار شد. به گفته دیلمی، تقوی در این جلسه بر ضرورت واگذاری اماکن فرهنگی به بخش خصوصی گفت و ناصر چنانی هم درباره تخلفاتی که در این مدت انجام گرفته بود، صحبت کرد. ظریفی هم با تاکید بر خصوصی‌سازی اظهار کرد: با خصوصی‌سازی موافقیم اما به شرطی که بخش خصوصی کاردان و مرتبط باشد نه کسی که فقط سرمایه‌گذار است. این موزه گنجینه دارد و باید مراقب آن باشیم. در این جلسه همچنین تقوی با اشاره به وضعیت نسبت فضای فرهنگی به جمعیت در استان خوزستان آن را 6/2 اعلام کرد که به معنای فقر فضای فرهنگی در این استان است. دیلمی می‌گوید: در این جلسه هنرمندان هم شرایط خود را مطرح کردند و در نهایت تصمیم بر آن شد تا همان‌طور که محمد منوچهری خواسته است، پس از پرداخت هزینه‌هایی که او برای موزه انجام داده، مدیریت موزه را واگذار کند. برهمین اساس قرار است دوشنبه (امروز) هیاتی دو نفره شامل کارشناس دادگستری از سوی ارشاد و نماینده محمد منوچهری، هزینه‌ها را برآورد کنند و براساس توافقی که قرار است صورت بگیرد، مدیریت این موزه بار دیگر به اداره کل فرهنگ و ارشاد استان خوزستان بازگردانده شود. بنابراین اگر تا دو هفته دیگر، این نقل و انتقال انجام گیرد، بالاخره مناقشه دو ساله موزه هنرهای معاصر اهواز بالاخره به پایان خواهد رسید.