داریوش قنبری *

نشست سه‌جانبه روسای جمهور ایران، روسیه و ترکیه که به میزبانی روسیه برگزار شده، محوریت آن بررسی موضوع سوریه پس از فروپاشی و نابودی داعش در سوریه و عراق بوده است. ایران، روسیه و ترکیه تا سرنگونی داعش، اهداف تقریبا یکسانی داشتند و برای شکست دادن داعش، این سه کشور با یکدیگر همکاری کردند. اما من فکر می‌کنم بعد از سرنگونی و نابودی داعش، نگرانی‌هایی برای ادامه همکاری‌های این کشور در سوریه وجود دارد چون اهداف آنها ازاین به بعد ممکن است متفاوت باشد.
هدف ایران، ثبات سوریه و حفظ حکومت بشار اسد است. اما هدف ترکیه همچنان برکناری اسد است. ترکیه هنوز میانه چندان خوبی با دولت اسد ندارد و از نیروهای مخالف دولت دمشق حمایت کرده است، در واقع بخشی از نیروهای مخالف دمشق که با داعش جنگیده‌اند موردحمایت آنکارا بوده‌اند. از طرف دیگر، موضع روسیه نیز محل بحث است. درست است که بشار اسد به تازگی به روسیه سفر و با پوتین دیدار کرده اما روسیه در عین حال که تمایلی به نیروهای مخالف دولت سوریه ندارد به نظر می‌رسد برای آینده سوریه نظراتی داشته باشد. به نظر من، روس‌ها از این به بعد به تحولات سوریه به صورت یک موضوع برای چانه‌زنی با قدرت‌های غربی از جمله آمریکا به منظور پیشبرد منافع خود نگاه می‌کند. البته روسیه تا به اینجا در خصوص موضوع سوریه هم راستا با منافع ما
پیش آمده ولی این سوال مطرح است که از این به بعد آیا همان روش و سیاست گذشته را ادامه می‌دهد و یا اینکه سیاست جدیدی اتخاذ خواهد کرد؟ این موضوع همچنان در هاله‌ای از ابهام است. البته روسیه می‌خواهد درباره سوریه هم با ایران و هم با ترکیه همکاری داشته باشد و می‌خواهد در مقطع فعلی بین اهداف ایران و ترکیه یک نوع نزدیکی ایجاد بکند. از طرف دیگر، مسائل و مشکلات فراوانی بین کشورهای اروپایی و آمریکا با روسیه وجود دارد. من نگران هستم که از این به بعد روس‌ها به دنبال معامله بر سر سوریه باشند. روسیه همواره سیاست معامله‌گرایانه‌ای دارد و نمی‌توان اطمینان داشت که سیاست روسیه در سوریه تغییر نکند. البته موفقیت روسیه در سیاست معامله‌گرایانه خود در سوریه منوط به نحوه عمل آمریکا و اروپاست و اگر مسکو نتواند از غرب امتیازی بگیرد همچنان به مواضع کنونی خود در قبال سوریه ادامه خواهد داد.
* عضو سابق کمیسیون امنیت ملی مجلس