ماکرون به دنبال چیست‌

امیر ساعدی‌داریان* - رییس‌جمهور فرانسه تمام تلاش خود را به کار گرفته تا جایگاه رهبری کشورش در عرصه جهانی را بازسازی کند.امانوئل ماکرون با آنگلا مرکل در مورد شکل‌گیری دولت جدید این کشور گفت‌و‌گو و مذاکراتی جدی را با نخست‌وزیر بریتانیا در مورد برگزیت برگزار می‌کند. جوان‌ترین رییس‌جمهور فرانسه از زمان ناپلئون‌ سعی کرده از خاورمیانه تا شمال آفریقا و از مساله تغییرات جوی تا مداخله‌جویی روسیه، خود را به عنوان چهره‌ای تازه‌نفس در دیپلماسی غرب جلوه دهد و البته این گونه ژست‌ها اغلب در تضاد با همکاری‌هایی است که با دونالد ترامپ، رییس‌جمهور غیرواقع‌گرای آمریکا انجام می‌دهد.
ماه گذشته بود که ماکرون در سفر سه روزه به غرب آفریقا و حوزه خلیج فاس، دیداری هم با نخست وزیر اسراییل داشت و تصمیم ترامپ برای انتقال سفارت آمریکا به قدس را مورد انتقاد قرار داد؛ مساله‌ای که چندان هم به مذاق طرف آمریکایی خوش نیامد. از سوی دیگر‌ او در پایتخت فرانسه میزبان نمایندگان برخی کشورها در حمایت از سعد حریری، نخست‌وزیر لبنان شد و هدف این نشست را تلاش برای بازگرداندن ثبات و امنیت به لبنان اعلام کرد. با وجود آنکه رهبران اروپایی ناخرسندی خود را از اینکه ماکرون موضع‌گیری‌های دیپلماتیک ناهماهنگی دارد ابراز کرده‌اند، تمام این گام‌ها در جهتی برداشته شده که نتیجه مطلوب را برای ماکرون به دنبال داشته. او توانسته در عرصه داخلی محبوبیتی که مد نظرش بوده را کسب کند.تناقض اقدامات و سخنان ماکرون در حوزه سیاست خارجی تنها به روابط با آمریکا محدود نمی‌شود که در موضع‌گیری‌های وی در مورد ایران هم دیده می‌شود. وی در ماه نوامبر طی سفری که به امارات داشت و در آستانه سفر غیرمنتظره به عربستان ضمن تاکید بر تمایل فرانسه به حفظ توافق هسته‌ای 2015‌ گفت: اعمال تحریم می‌تواند گزینه‌ای برای پاسخ به برنامه موشکی ایران باشد.ماکرون پیش از این نیز از برنامه موشکی ایران انتقاد کرده بود. در ماه سپتامبر بود که طی مصاحبه با سی‌ان‌ان برنامه موشکی ایران را تهدیدی برای کل منطقه دانست و خواستار گفت‌وگو با تهران درباره این برنامه بعد از سال 2025 شد. اینکه او حتی در این شرایط از انجام گفت‌وگو پس از 2025 که موعد پایان توافق هسته‌ای میان ایران و گروه 1+5 است، سخن می‌گوید، بیانگر پایبندی این طرف اروپایی به توافق است. همین مساله برای رییس‌جمهور آمریکا که مدعی لغو توافق است، در عین تناقض، امیدوارکننده است. در واقع ماکرون سعی دارد سیاست خارجی فرانسه در این حوزه را در راستای رفع نگرانی‌های ترامپ و حفظ برنامه جامع اقدام مشترک موسوم به برجام قرار دهد.از سوی دیگر زمانی که به عربستان سفر می‌کند و از محدود کردن نفوذ ایران در منطقه می‌گوید و بعد خواستار ایجاد روابطی سازنده با تهران می‌شود، تناقضی دیگر را رقم می‌زند که ناشی از تلاش وی برای ایجاد موازنه در سیاست خارجی است‌ چراکه از یک سو به دنبال تقویت سیاست منطقه‌ای فرانسه است و یکی از اولویت‌هایش در سیاست خارجی، حوزه خاورمیانه است و از سوی دیگر علیه برنامه موشکی ایران موضع می‌گیرد چراکه نمی‌خواهد آمریکا و متحدان منطقه‌ای مانند عربستان را از دست بدهد.
ماکرون به دنبال ایفای نقشی جدی در خاورمیانه است و به خوبی می‌داند که بدون همکاری با ایران چنین امکانی فراهم نخواهد شد. از همین‌رو است که در دیدار دوشنبه‌شب خود با ابوالقاسم دلفی، سفیر فوق‌العاده و تام‌الاختیار ایران در پاریس با تاکید بر اراده فرانسه در زمینه ایجاد روابط متعادل با ایران گفت: فرانسه به دنبال روابط سازنده با ایران است که برجام مبنای آن است و قابل تغییر نیست.
* عضو هیات علمی


دانشگاه شهید بهشتی
Amir_saedi_d@yahoo.com