تجربه خطرناک آزمودهشده

آرایش نیروهای سیاسی در موضوع «عبور» در دوره اصلاحات با آنچه که امروز تحت عنوان عبور از روحانی مطرح میگردد ماهیتی متفاوت دارد، اما آثار اجتماعی چندان متفاوتی ندارد. در آن دوره اصلاحات یک جریان پیشرو بود و تجربه 8 ساله دولت نشان داد که سقف تحمل ساختار حقیقی و حقوقی در کشور همان جایگاهی است که رئیس دولت وقت مطرح میکرد و از سوی بدنه اصلی اصلاحطلبان پی گرفته میشد. در آن زمان اجماع مرکب ناامیدکننده و یاسآوری در طبقاتی از روشنفکران، فعالان سیاسی و روزنامه نگاران پدید آمد که با افزایش سطح مطالبات و توقعات از دولت اصلاحات و شخص رئیسجمهور، در فضای سیاسی کشور جهتگیری فضای عمومی را به سمت عبور از اصلاحات مد نظر رئیس دولت اصلاحات و اصلاحطلبان پیشرو برد. حتی فراتر از این موضوع دامن زدن به چنین ایدههایی موجب گشت جبهه تحریمیهای انتخابات تقویت شده و عده بیشتری به سمت قهر از صندوقهای رای حرکت کنند. نتیجه این عبور در سال 84 پیروزی اصلیترین رقیب اصلاحات یعنی محمود احمدینژاد و جریان پیرو او بود که در دوره هشت ساله تصدی قوه مجریه کشور را به سوی شرایطی برد که همگان میدانیم. طبقات مختلف جامعه پس از تجربه 8 ساله به این نتیجه رسیدند که باید متعادلتر و در چارچوبهای ساختار حقیقی و حقوقی، مطالبات اصلاحطلبانه را پیگیری کنند و به همین دلیل از سال 92 مجموعه اصلاحطلبان و پایگاه اجتماعی آنها در یک عقبنشینی آگاهانه از سطوح مطالبات بالارونده خود، در همراهی با نیروهای میانهرو و برخی اصولگرایان، ائتلاف حداکثری برای مطالبات حداقلی را پی ریختند. روحانی و گفتمان ائتلافی و پیشبرنده برای اصلاحطلبان، میانهروها و اصولگرایان در نظر دارند نوعی نظم و آرامش را در فضای سیاسی کشور شکل داده و جهتگیری سازندهای را به سمت توسعه، اصلاح کشور، عادی سازی روابط و هرآنچه که در انتخابات به عنوان شعار مطرح شد، فراهم کنند. امروز وقتی بحث عبور از روحانی مطرح میشود، در واقع فشارهایی از جانب عمدتا همان جریانهای رسانهای که به چنین بحثی در اواخر دولت اصلاحات دامن زدند، دیده میشود. هرچند ماهیت این دو عبور متفاوت است چراکه اصلاحطلبان در سال 76 از نگاه روحانی عبور کرده بودند اما این بازگشت به روحانی و البته جلو آمدن او به طور همزمان حاصل نوعی اقدام آگاهانه و تدبیر سیاسی بوده است. این تدبیر از سوی تمام لایههای اصلاحطلبان پذیرفته شده در نتیجه بازگشت از آن و عبور از روحانی قوت و زور لازم در عرصه سیاسی کشور را ندارد، چراکه از سمت پایگاه سیاسی و پایگاه اجتماعی این جریان حمایت نمیشود. موج اخیر پشیمانم به سرعت از جانب سخنگویان جبهه اصلاحات و در راس آنها خود رئیس دولت اصلاحات با واکنش مواج گشت و اعلام شد که این جریان به طور محکم از رئیس جمهور حمایت میکند. موج پشیمانی از همان افراد و رسانههایی صادر میشود که میخواهند کشور به دوره 8 ساله احمدینژاد برگردد، اما اصلاحطلبان محکم در دیدگاه خود ایستاده و اعلام میدارند که در عین نقد بر عملکرد دولت به عنوان لازمه سیاست اصلاحطلبانه، اجازه بازگشت به پوپولیسمی از نوع احمدینژاد را نمیدهند. اگر عبور از روحانی اتفاق بیفتد به پوپولیسمی خطرناک میرسد و با توجه به فضای پساترامپی حاکم بر منطقه و جهان، ممکن است بسترساز بحران شود. در این میان باید توجه داشت که عبور از روحانی همان طور که به سمت افراط غلط و مخرب است به سمت تفریط نیز اشتباه و دارای آثار سوء اجتماعی است.
*فعال سیاسی اصلاحطلب