روزنامه جوان
1396/11/17
نشان دادن غيرت ملی سیاه‌نمایی نيست
جواد محرميكارگردان فيلم لاتاري در جريان نشست فيلمش در جشنواره فيلم فجر از سوي عده‌اي از پرسش‌كنندگان كه به فيلم نگاهي سياسي داشتند متهم به تحريك نيروهاي خودسر و آتش به اختيار براي انجام اعمال غيرقانوني شد.
حسين مهدويان، كارگردان جوان و موفق سال‌هاي اخير سينماي كشورمان اين بار نيز با فيلم لاتاري در جشنواره سي‌و‌ششم فجر نگاه‌ها را به خود معطوف كرد.
به طور قطع كارگردان لاتاري حتي فكرش را هم نمي‌كرد كه از سوي عده‌اي در جريان جشنواره فيلم فجر متهم به سياه‌نمايي، ضديت با دولت، دفاع و نمادسازي به سود يك جريان سياسي و نيز دفاع از تروريسم شود.
در كل فضاي نشست خبري اما به نفع فيلم بود و معلوم بود كه همه مخاطبان حتي آنها كه از پايان‌بندي فيلم خوششان نيامده نيز با اين اثر درگيري ذهني فراواني پيدا كرده‌اند.
غيرت چيز بدي نيست
پاسخ حسين مهدويان به اين اتهام‌زني‌ها اما كاملاً سينمايي بود؛ او در مورد پايان‌بندي فيلم لاتاري گفت: من مي‌خواستم شخصيت موسي ناتمام باقي بماند. اينكه برخي مي‌گويند كاراكترهاي اين فيلم مانند 40 سال پيش رفتار مي‌كنند (انتقام فردي در فيلم قيصر به خاطر غيرت) بايد بگويم اين اصلاً بد نيست و اي كاش برخي منش‌هاي 40 سال پيش هنوز باقي بود. جايي كه قانون كارآمد نيست ممكن است رفتارهاي فراقانوني اتفاق بيفتد. با اين همه اين يك فيلم است و هشدار مي‌دهد. مهدويان نگاه حاضر را به سينما در ايران نادرست و آن را باعث سانسور دانست. مهدويان با اشاره به اينكه در سينما نمادگرا نيست و دوست دارد قصه تعريف كند، گفت: اين نمادسازي در سينماي ايران آنقدر افراطي شده كه باعث شده هر فيلمي با نگاهي خاص مورد بررسي قرار بگيرد.
وي در مورد تبليغ خودسري در اين فيلم گفت: من اصلاً به اين فكر نكردم كه قهرماني براي عده‌اي درست كنم تا رفتاري خارج از عرف از خود نشان دهد، اما واقعيت اين است كه ما در سيستم كشورمان مشكل داريم. وقتي يك برف ساده مي‌بارد خيابان‌ها بسته مي‌شود و فرودگاه‌هايمان تعطيل مي‌شود. ما قصد داشتيم احساس مسئوليت جامعه را تا با بحران جدي مواجه نشديم بيدار كنيم.
وقتي ديپلماسي ناكارآمد است
رضوي تهيه‌كننده فيلم نيز در ادامه در مورد انتقادات عليه فيلم كه به عقيده برخي ديپلماسي ايران را زير سؤال مي‌برد، گفت: عزت، امنيت و غيرت در كنار هم معني مي‌دهند. سال‌ها اين معضل وجود داشته و به خاطر همين نگاه حذفي حرفي در موردش زده نشده است. ولي وقتي فيلمي با اين تم كه غيرت را نشان مي‌دهد ساخته مي‌شود نبايد با اين نگاه با آن رفتار كرد. نيروي اطلاعاتي در اين فيلم همه سعي‌اش را كرد كه اتفاق خارج از عرفي نيفتد ولي وقتي ديد جان هموطنش به خطر مي‌افتد، نجات جان او را به قواعد ديپلماسي ترجيح داد.
وي با تكذيب سياه‌نمايي در اين فيلم گفت: من هيچ وقت غيرت ملي را سياه‌نمايي نمي‌دانم. او درباره اين سؤال كه اگر قاليباف رئيس‌جمهور مي‌شد نيز اين فيلم ساخته مي‌شد يا خير، توضيح داد: اگر آقاي قاليباف رئيس‌جمهور مي‌شد من پنج روزه پروانه ساخت مي‌گرفتم نه اينكه 40 روز پشت در پروانه گرفتن بمانم.
قهرمان‌ها معمولاً غيرمتعارفند
او با بيان اينكه سيستم مميزي در ايران سيستم سخت و پيچيده‌اي است، گفت: نسخه اوليه فيلمنامه يك مقدار پايان خشن‌تري داشت و شايد فاشيستي‌تر بود. اين مسئله نرم شد و تغييرات ديگري هم كرد كه توانست جواز ساخت بگيرد. مهدويان در مورد رفتار قهرمانان اين فيلم گفت: در همه فيلم‌هاي دنيا قهرمانان كارهاي غيرمتعارف مي‌كنند. اين يك فيلم است و همه چيز را با واقعيت سنجيدن باعث شده سينماي ما عقيم بشود. اين باعث شده فيلم‌ها جسارت لازم را براي به وجد آوردن تماشاگر نداشته باشند. حتي در فيلم آژانس شيشه‌اي هم قهرمان با يك كار غيرمتعارف به نام گروگانگيري مي‌خواهد يك وضعيت بحراني را مديريت كند.
اين كارگردان با اشاره به اينكه هنوز تصميمي براي نمايش دوباره رزمندگان جبهه در فيلم‌هايش ندارد و ممكن است اين موضوع دوباره تكرار شود، گفت: ما مي‌خواستيم فيلم بسازيم و همه سعي‌مان را در اين زمينه به‌كار برديم. اينكه قهرمان تبديل به الگو شود هيچ اشكالي ندارد. برخي از قهرمانان دهه 50 تحت تأثير قيصر بودند. مهدويان با تأكيد بر اينكه شخصاً شخصيت مرتضي را بيشتر دوست دارد، گفت: در سينما قهرماناني مثل موسي هستند كه مخاطبان را به شوق مي‌آورند. ضمن آنكه در وجود مرتضي هم نشانه‌هايي از موسي هست و اگر مجبور بشود او هم سيلي مي‌زند.
اين كارگردان با اشاره به اينكه در زمان ساخت فيلم به تأثيرات رسانه‌اي آن فكر نمي‌كند، گفت: نمي‌توان توقع داشت كه فيلم كاركرد مقاله را داشته باشد. وي حذف ديالوگ سوسنگرد را به خاطر احترام به مردم آن خطه عنوان كرد.
لايه‌هاي حمله به سفارت عربستان
در ادامه سيد محمود رضوي با بيان اينكه همه مي‌دانند سيستم بدون نقص نيست، اين فيلم را تلنگري به مسئولان دانست كه تا اتفاقات تلخ به فاجعه تبديل نشده است، جلوي بعضي چيزها را بگيرند. هنوز مردم در مورد فرودگاه جده بغض دارند و كسي نيست به آنها پاسخ درستي دهد.
رضوي درباره اين سؤال يكي از مخالفان فيلم كه پرسيد آيا حاضريد درباره حمله به سفارت عربستان و عواقبي كه براي كشور داشت هم فيلم بسازيد، توضيح داد: از ساخت فيلم واقعه حمله به سفارت عربستان استقبال مي‌كنم به شرطي كه همه چيز همانگونه كه اتفاق افتاده نمايش داده شود و بتوانيم نشان دهيم كه به چه كساني اجازه ورود دادند و چه كساني از اين مسئله سود مي‌بردند. در واقع شما ظاهر موضوع را در خبرها مشاهده كرديد و لايه‌هاي پنهان را نمي‌دانيد.
فرخ‌نژاد در پاسخ يك خبرنگار كه اين فيلم را فيلمي با نگاه تروريستي دانسته بود، گفت: اگر مي‌خواستند از روي فيلم حكم دهند جان وين بايد تا به حال 15 بار به خاطر قتل‌هايي كه در فيلم‌هايش انجام داده اعدام مي‌شد. هيچ كشوري به خاطر يك فيلم كشور ديگر را مجازات نمي‌كند.
لاتاري نهيب مي‌زند
اما فيلم لاتاري واكنش‌هاي مثبت زيادي هم داشت. يك منتقد سينما در يادداشتي درباره فيلم سينمايي «لاتاري» به ويژگي‌هاي اين اثر اشاره و عنوان كرد اين فيلم به مخاطب نهيب مي‌زند.
جعفر گودرزي نايب رئيس انجمن منتقدان و نويسندگان سينمايي ايران و نويسنده و منتقد سينما درباره فيلم سينمايي «لاتاري» نوشت: سومين ساخته سينمايي محمدحسين مهدويان فيلمي جسورانه و دغدغه‌مند است. قصه فيلم مهدويان قصه زندگي آدم‌هايي است كه در حاشيه مانده‌اند و كسي به آنها توجهي نمي‌كند و به دادشان نمي‌رسد. «لاتاري» به ما نهيب مي‌زند كه بي‌تفاوت نباشيم. «لاتاري» به ما تلنگر مي‌زند كه به اطرافمان حساس باشيم و در جايي كه غيرت و ناموسمان زير سؤال مي‌رود حتي حركتي انتحاري داشته باشيم و مصلحت‌انديشي را به زير سؤال رفتن غيرتمان ترجيح ندهيم. من فكر مي‌كنم مرز نگاه مهدويان همين‌جاست. حتي در صحنه پاياني فرخ‌نژاد كه نماد عقل‌گرايي است هم از نتيجه كار راضي است. موسي در پايان فيلم طغيان مي‌كند مثل حاج كاظم در آژانس شيشه‌اي و اين طغيان تلنگري جدي است به انسان‌هاي مصلحت انديشي كه تغافل را دوست دارند. «لاتاري» در ميان انبوه فيلم‌هاي بي‌خاصيت و بي‌روح، حرف دارد. فيلم پرزحمتي است و كارگرداني قابل دفاعي دارد. ريتم و ضرباهنگش تا قبل از رفتن به خارج درست است اما بعد از رفتن كمي افت مي‌كند و گاه از نفس مي‌افتد كه حتم دارم با يك تدوين مجدد سرپاتر مي‌شود.»
يك خبرنگار و منتقد سينمايي نيز نوشت: «لاتاري» فيلمي جسور، قصه‌گو و كم‌نظير با مضمون غيرت و شرف ايراني است؛ روايتي بي‌پروا در رابطه با تن‌فروشي دختران ايراني در شيخ‌نشين دوبي با بازي بي‌نظير و درخشان ساعد سهيلي، جواد عزتي، هادي حجازي‌فر و نادر سليماني است. كارگرداني هوشمندانه، ميزانسن‌هاي حساب شده و فيلمنامه كم‌نقص به اهميت «لاتاري» اضافه كرده است.
تماشاي فيلم در زمان جشنواره را از دست ندهيد.
سایر اخبار این روزنامه
رهبري نظام بعد از امام چگونه شد؟
قصور ۱۴ دستگاه در حادثه پلاسکو
بازگشت غيرت و قهرمان به سينماي ايران با لاتاري
نشان دادن غيرت ملی سیاه‌نمایی نيست
حذف مدارس تيزهوشان به کام غيرانتفاعي‌ها
مبارزان پیروزی عاجل انقلاب را باور نمی‌کردند
مسكو: امریکا با باج‌خواهی نمی‌تواند برجام را تغییر دهد
عقب‌نشینی تهاجمی امریکا از عراق به افغانستان
قصور ۱۴ دستگاه در حادثه پلاسکو
پهپاد مسلح به بمب هوشمند نقطه‌زن آمد
