روزنامه آفتاب یزد
1396/12/05
چرا عراقچی در لندن گفت برجام موفق نبوده است
آفتاب‌یزد- گروه‌سیاسی: داستان برجام تکرار مکررات شده است، توافقی که بر سر چهار دهه خصومت واشنگتن به تهران شکل گرفت، اما تقریبا از همان ماه‌های اول با فراز و نشیب همراه بوده است. ماه عسل برجام با ورود دونالد ترامپ به کاخ‌سفید به تلخی گرایید. برخی تحلیلگران معتقدند از حضور باراک اوباما در راس قدرت ایالات متحده آن‌طور که باید و شاید استفاده نشد هر چند حل مناقشه هسته‌ای به قدمت بیش از 10 سال رقم خورد. امروز دونالد ترامپ برای فشار بر ایران لاشه‌های یک موشک که حوثی‌ها به ریاض پرتاب کرده‌اند را دستاویز قرار می‌دهد، کافی است تصور کنیم اگر رئیس‌جمهور آمریکا و نئومحافظه‌کاران اطراف او بهانه‌ای به نام «برنامه هسته‌ای ایران» را در اختیار داشتند. توافق هسته‌ای تلاش طرف مقابل برای فشار به ایران بر سر برنامه اتمی را خلع سلاح کرده است. عصبانیت دونالد ترامپ هم از همین‌جا ناشی میشود، چراکه او قدرت مانوری برای ایران‌هراسی ندارد. هرچند بهانه حضور منطقه‌ای ایران در چند ماه اخیر به‌عنوان یک گزینه قابل توجه از سوی واشنگتن به‌عنوان محور ایران‌هراسی دنبال میشود، اما این موضوع قابلیت‌های مانور روی «تهدید هسته‌ای ایران» را ندارد. با این حال نباید تصور کرد بعد از برجام می‌توان دیپلماسی را حاشیه‌نشین کرد و سیاست‌های دیگر را فارغ از شرایط جامعه جهانی به پیش برد. این همان انتخابی بود که محمود احمدی‌نژاد در دوره خود نسبت به برنامه هسته‌ای داشت.برجام و سایه‌های شوم
همه آنچه گفته شد یک معنی دارد اینکه برجام سایه‌های شوم را از ایران دور کرده و طرف مقابل را به بهانه‌سازی و نمایش لاشه‌های موشک و پهباد وادار کرده است. اپیزود دوم برجام را باید در اقتصاد دید. کیست که نداند اقتصاد ایران بدون نفت همچون پیکری بی‌جان است. قبل از برجام نفس‌های اقتصاد به‌شماره افتاده و فروش نفت با موانعی جدی روبه‌رو شده بود. ایران که روزگاری حدود دومیلیون بشکه نفت می‌فروخت این اواخر به 500هزار رسیده بود و برای همین مقدار اندک هم شانسی برای دریافت پول نبود و همچون دورانی که اساسا پول کشف نشده بود به‌دنبال مبادله کالا به کالا مانند نفت در برابر گندم بودیم! اما امروز فروش نفت ایران به قبل از تحریم‌ها رسیده تا دلواپسانی که خیالشان از دارایی‌های خزانه راحت است دم از هیچ‌بودن برجام بزنند. در روزگاری که بدون سرمایه نمی‌توان قدم از قدم برداشت این سوال را نمی‌پرسند که سایر سیاست‌های ایران با کدام سرمایه جلو می‌رود اگر برجام هیچ است!
الفبای سیاست
دلواپسانی که از قرار معلوم با الفبای ابتدایی دیپلماسی هم آگاه نیستند حالا برخی سخنان معاون وزیر خارجه را دستاویزی برای اهداف خود در مقابله با برجام قرار دادند. عراقچی در لندن درباره برجام گفته بود:«چیزی که من دوست دارم اضافه کنم و مهم است اینکه برجام داستانی موفقیت‌آمیز برای شما کشورهای 1+5 است، چراکه ایران کاملا به آن پایبند بوده و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که قاضی این توافق است تایید کرده ایران هرگز از آن تخطی نکرده و کاملا به آن پایبند بوده است. همه چیز ما تحت کنترل و بازرسی است و 9 گزارش این را تایید می‌کند. اما ایران برجام را داستانی موفق نمی‌داند، چراکه ایران از آن بهره‌مند نشده و تحریم‌ها برداشته نشده است. دلیلش ساده است، آمریکا تقریبا هر روز تعهداتش در برجام را نقض می‌کند و آمریکا دلیل این مسئله است که برجام برای ایران موفق نبوده است. حتی متن و کلمات برجام نقض شده است.» معاون وزیر خارجه ایران یادآور شده:«آمریکا فضای بی‌اعتمادی در برجام ایجاد کرده که برای ایران مسموم است. این فضا، سازنده نیست در حالی که این فضا برای موفقیت برجام لازم است.» او تاکیدکرده:«اظهارات رئیس‌جمهور آمریکا به وضوح نقض برجام است و به‌جای فضای سازنده، فضای مخرب ایجاد می‌کند که شرکت‌ها و بانک‌ها را از تجارت با ایران بازمی‌دارد.» پایگاه خبری «رجانیوز» که مولود همان جریانی است که احمدی‌نژاد را به عرصه سیاسی کشور معرفی کرد این سخنان را اعتراف تاریخی عراقچی نامیده و دلواپسان را «نوستراداموس»های زمان معرفی می‌کند که پیش‌بینی چنین روزی را می‌کردند! البته فراموش‌کردن وقتی طرف مقابل در کاخ‌سفید نشسته و هر روز می‌گوید برجام برای ایالات متحده فاجعه است و این توافق فرصت بی‌نظیری را برای ایران فراهم کرده و هر روز به‌دنبال بهانه‌ای برای تضعیف برجام است دیپلمات ایرانی نمی‌تواند در یک اندیشکده انگلیسی بگوید که ایران از برجام راضی است و نفع بسیاری برده است.
اعتراف عراقچی!
از همان ابتدای برجام سیاست وزارت خارجه در مصاحبه‌های خارجی مشخص بود اینکه بر کم‌کاری طرف مقابل بیش از اندازه تاکید کند تا آنها گمان نکنند ایران کاملا از شرایط راضی است. در یک مورد نیز محمدجواد ظریف صراحتا اعلام کرد نباید رسانه‌های داخلی از اظهارات دیپلمات‌ها در گفت‌وگوهای خارجی سوءاستفاده کنند. با این حال با این رویه محافظه‌کاران باید همان مثال قدیمی را گفت که نرود میخ آهنین در سنگ! همتای دلواپسان در واشنگتن نیز بار دیگر تاکید کرد برجام برای ایالات متحده نفعی ندارد و آمریکا دیگر این توافق را مطابق با قوانین داخلی خود تمدید نخواهد کرد. مایک پنس، معاون رئیس‌جمهور ایالات متحده می‌گوید:«آمریکا دیگر اقدامات ثبات‌زدای ایران در سراسر منطقه را تحمل نمی‌کند و آمریکا دیگر توافق هسته‌ای فاجعه‌بار با ایران را تمدید نخواهد کرد.» به گزارش ایسنا، جومک موینگل، یک تحلیلگر سیاسی در این باره، می‌گوید:«اظهارات پنس در واقع نشان‌دهنده آن است که دولت ترامپ در مسیر لغو تعلیق تحریم‌های ایران حرکت می‌کند.» او تاکید کرده:«تاکنون تنها راه حفظ برجام آن است که اروپا به توافقی با آمریکا در مورد برنامه موشکی بالستیک ایران دست یابد، اما فکر نمی‌کنم ایران حاضر به همکاری شود.»
چشم انتظار آمریکا
از سوی دیگر، سید عباس عراقچی، معاون وزیرخارجه کشورمان در گفت‌وگو با شبکه خبری الجزیره، می‌گوید: «موضع ایران بسیار شفاف است. ما تا زمانی که بتوانیم از منافع اقتصادی برجام بهره‌مند شویم در این معاهده می‌مانیم. اگر آمریکا از برجام خارج شود آیا ایران می‌تواند همچنان از منافع برجام بهره‌مند شود؟ این یک سوال مهم است.» او تاکید می‌کند: «تاکنون ما متقاعد نشده‌ایم برجام می‌تواند حفظ و ایران از مزایای آن بهره‌مند شود. این موضوع تا حد قابل‌توجهی به دیگر طرف‌های برجام بستگی دارد.» عراقچی تصریح می‌کند: «فکر نمی‌کنم طرف‌ها بدون حضور آمریکا بتوانند به تعهدات خود در برجام عمل کنند و این بسیار مهم است.»
ایران همچنان متعهد
در حالی که همه چیز درباره آینده برجام در هاله‌ای از ابهام قرار دارد و شاید تا دو ماه دیگر و زمانی که رئیس‌جمهور آمریکا باید تصمیم خود مبنی بر ماندن یا خروج از برجام را اعلام کند بسیاری از مسائل روشن شود، اما تا این جای کار ایران به برجام متعهد مانده است. این موضوع را گزارش جدید آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تایید کرده است. در خبر دیگری راجع به برجام، ایران از قصد خود برای ساخت پیشران هسته‌ای خبر داده است. سخنگوی سازمان انرژی اتمی در پاسخ به این پرسش که «برخی رسانه‌های خارجی در تحلیل‌های خود عنوان کرده‌اند که اعلام آغاز فعالیت ایران روی پیشران هسته‌ای در واکنش به اقدامات آمریکا در رابطه با برجام بوده است» خاطرنشان می‌کند: «موضوع پیشران هسته‌ای از برنامه‌های در دستور کار کشور بوده است، اما سرعت‌دادن به آن و در اولویت قرار دادنش بی‌ارتباط با برجام و نوع رفتار طرف مقابل به‌ویژه آمریکایی‌ها نیست.» بهروز کمالوندی در توضیح نامه ایران به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در رابطه با آغاز فعالیت روی پیشران هسته‌ای، اظهار می‌کند: «بر اساس کد اصلاحی 1/3، وقتی یکی از کشورهای عضو آژانس تصمیم می‌گیرد پروژه‌ای مرتبط با چرخه سوخت هسته‌ای را در پیش گیرد باید درباره آن به آژانس اطلاع دهد و در مراحل بعد اطلاعات طراحی ارائه خواهد شد.»
سرنوشت مبهم
توافق هسته‌ای ایران و 1+5 حالا بیش از هر زمانی به شرایط پیچیده رسیده است. آمریکا می‌خواهد موضوعات موشکی و منطقه‌ای را به این توافق پیوست کند. کاخ‌سفید همچنین تمایل دارد محدودیت‌های موجود بر سر برنامه هسته‌ای ایران که در برجام آمده به‌طور دائم باشد. در شرایط فعلی این محدودیت‌ها بین 8 تا 25 سال انقضا دارند. ایران اما می‌گوید برجام قابل مذاکره مجدد نیست و آمریکا باید حسن نیت خود را در توافق هسته‌ای اثبات کند. حال معلوم نیست چه سرنوشتی برای مهم‌ترین دستاورد دیپلماتیک جهان پس از جنگ جهانی دوم رقم بخورد.
سایر اخبار این روزنامه
سید علیرضا کریمی = سردبیر
دوگانه کذایی احمدی‌نژاد فعلی - قبلی
اگر بنا به استعفای آخوندی باشدباید خیلی‌ها استعفا دهند
در ماجرای خیابان پاسداران می‌توانستیم با آرپی‌جی حمله کنیم اما نخواستیم
چرا عراقچی در لندن گفت برجام موفق نبوده است
الهام چرخنده سخنران پیش از خطبه‌های نماز جمعه
عراق در تجارت خارجی از ایران پیشی می‌گیرد؟
