روزنامه ایران
1396/12/15
دست خالی مخالفان در ادعای اختلاس
احسان بداغی
«رکورد فساد در دولت تدبیر و امید شکسته شد» این تیتری بود که رسانه‌های اصلی جریان مخالف دولت تابستان سال 95 برای پرونده صندوق ذخیره فرهنگیان برگزیدند. استناد آنها به سخنان نماینده‌های اصولگرایی بود که در آن مقطع حجم فساد و اختلاس در صندوق ذخیره فرهنگیان را 8 هزار میلیارد تومان تخمین زده بودند. عددی که البته در همین نقطه باقی نماند و نمایندگان مخالف دولت در آبان‌ماه سال جاری آن را به 15 هزار میلیارد تومان هم افزایش دادند. در این اثنا هم روند تحقیق و تفحص از صندوق ذخیره فرهنگیان که از 25 مهرماه با تصویب در مجلس آغاز شده بود، ادامه داشت. نهایتاً روز 25 بهمن‌ماه، پیش از آنکه گزارش این تحقیق و تفحص در صحن مجلس و طبق قانون قرائت شود، متن آن از خبرگزاری فارس و سایت دانا، از رسانه‌های مخالف دولت سر درآورد و آنجا منتشر شد. به نظر نمی‌رسد متن نهایی گزارش تحقیق و تفحص یاد شده چیزی غیر از متن منتشر شده در خبرگزاری فارس و سایت دانا باشد. حالا در حالی که قرار است متن نهایی گزارش در روزهای آینده در صحن مجلس قرائت شود، یک سؤال مهم می‌تواند در قبال این گزارش مطرح شود؛ آن هم اینکه رد اختلاس 8 تا 16 هزار میلیاردی که مدام درباره آن صحبت می‌شد، در این گزارش کجاست؟
اختلاس یا تخلف؟
واضح‌ترین نکته درباره گزارشی که توسط خبرگزاری فارس و سایت دانا منتشر شده، این است که برخلاف تمام ادعاهایی که قبلاً مطرح می‌شد، حتی یک بار هم کلمه «اختلاس» به کار برده نشده و به جای آن واژه «تخلف» به چشم می‌خورد. دو واژه‌ای که در معنای فنی و حقوقی خود تفاوت‌های زیادی با هم دارند. اختلاس به برداشت غیرقانونی اموال دولتی یا غیردولتی که توسط کارمندان و کارکنان دولت یا وابسته به دولت انجام می‌گیرد، گفته میشود. اختلاس گونه‌ای از کلاهبرداری محسوب میشود که بیشتر به صورت برنامه‌ریزی شده، منظم و پنهان و بدون رضایت و آگاهی دیگران انجام می‌پذیرد. حال آنکه تخلف به انحراف از شیوه‌های صحیح و قانونی انجام وظایف و استفاده نامشروع از موقعیت شغلی گفته میشود. تفاوت حقوقی دیگر میان این مفهوم آنجاست که برای اثبات اختلاس در دادگاه «مجازات» تعیین میشود و این الزام برای تخلف وجود ندارد. به عبارتی فرد متخلف در موارد زیادی به جای مجازات، جریمه میشود. با این تفاسیر هنوز کسی توضیح نداده چه شد که در گزارش منتشر شده از تحقیق و تفحص صندوق ذخیره فرهنگیان خبری از اشاره به «اختلاس»هایی که قبلاً از آن حرف زده می‌شد، نشده است.
چرا اختلاس در گزارش نهایی مجلس گم شد؟
اولین بار این حسین مقصودی، نماینده اصولگرای سبزوار بود که در تابستان سال 95 از عنوان «اختلاس» برای پرونده صندوق ذخیره فرهنگیان استفاده کرد، اختلاسی که در آن مقطع وی و همفکرانش رقم آن را 8 هزار میلیارد تومان عنوان می‌کردند. دو ماه بعد از طرح این دست مباحث طرح تحقیق و تفحص از صدوق ذخیره فرهنگیان در مجلس به تصویب رسید و با تعیین کمیته این تحقیق و تفحص کارش را شروع کرد. کمیته‌‌ای که جبار کوچکی‌نژاد، نماینده مخالف دولت به عنوان رئیس آن انتخاب شد. کوچکی‌نژاد در چند مرحله از افزایش رقم فساد در صندوق ذخیره فرهنگیان سخن گفت و نهایتاً مهرماه سال جاری اعلام کرد که این رقم از 15 هزار میلیارد تومان هم گذشته و در واقع دو برابر شده است. او حتی روز پنجم آذرماه مدعی شد که این رقم حتی می‌تواند بیشتر از این هم باشد و در همین زمینه توضیح داد: «ما به دلیل کمبود وقت و نیروی انسانی نتوانستیم بیشتر تحقیقات را ادامه دهیم، در صورت ادامه تحقیقات، با توجه به فساد فراگیر این صندوق، رقم تخلفات افزایش می‌یافت.» در مقاطع دیگری هم نمایندگانی چون علیرضا سلیمی، سید محمدباقر عبادی، احمد امیرآبادی فراهانی و محمد مهدی زاهدی هم از وجود رقم اختلاس‌هایی بین 13 تا 15 هزار میلیارد تومان در این مجموعه خبر داده بودند. وجه مشترک تمام این نمایندگان آن است که از طیف مخالفان دولت محسوب می‌شوند. با این توصیف به نظر می‌رسد که پاسخ دادن به این سؤال که چرا از «اختلاس»هایی که قبلاً مورد ادعای نمایندگان مخالف دولت بود در این گزارش خبری نیست، یک ضرورت باشد. اضافه بر این توضیح اینکه نمایندگان مخالف دولت تا قبل از انتشار گزارش بر اساس چه سند و مدرکی سخن از «اختلاس» در این صندوق به میان آورده بودند هم ضروری به نظر می‌رسد. سؤال دیگر هم می‌تواند این باشد که اگر سخنان نمایندگان در آن مقاطع مستدل و با مدرک و سند بوده، چرا در گزارش تحقیق و تفحص به این اسناد و مدارک ارجاع نشده تا علی‌رغم ادعاهای قبلی حتی یک کلمه درباره «اختلاس» در این گزارش دیده نشود؟
تخلفات بانک سرمایه به حساب صندوق ذخیره فرهنگیان
اما مسأله حساب و کتاب تخلفات تنها به همین مورد محدود نمی‌شود. مهرماه امسال جبار کوچکی‌نژاد ارقام تخلف در صندوق ذخیره فرهنگیان را این گونه عنوان کرده بود: «۱۳هزار میلیارد تومان از این تخلف در بانک سرمایه و هزار و 500 میلیارد تومان در صندوق ذخیره فرهنگیان و شرکت‌های اقماری صورت گرفته است.» با این وجود موضوعاتی در میان بود که نه کوچکی‌نژاد در آن مقطع توضیح داد و نه در گزارش منتشر شده از تحقیق و تفحص در کنار این ارقام به آن اشاره‌ای شد. موضوع اول از این قرار بود که هر چند صندوق ذخیره فرهنگیان یکی از سهامداران عمده بانک سرمایه محسوب میشود، اما تمام سهام این بانک در اختیار صندوق نیست. به عبارت دقیق‌تر 46 درصد سهام این بانک متعلق به صندوق ذخیره فرهنگیان و 54 درصد دیگر از این سهام در اختیار دیگر سهامداران می‌باشد. به این ترتیب اگر هم صندوق ذخیره فرهنگیان در تخلفات بانک سرمایه دارای سهم باشد، این سهم بیشتر از 46 درصد نیست و نمی‌توان تمام آن تخلف 13 هزار میلیاردی را به پای صندوق ذخیره فرهنگیان نوشت. اما علاوه بر این باید به مورد دیگری هم اشاره کرد و آن هم اینکه طبق قانون صندوق ذخیره فرهنگیان مانند هر سهامدار دیگری نمی‌توانسته در خیلی از موارد برای بانک سرمایه تعیین تکلیف کند، چرا که این بانک بر اساس قوانین و مقررات بانکداری کشور فعالیت می‌کند نه خواست مقامات صندوق ذخیره فرهنگیان. بعید است که نمایندگان عضو کمیته تحقیق و تفحص صندوق ذخیره فرهنگیان و خصوصاً رئیس این مجموعه از چنین موارد بی‌اطلاع بوده و از روی ناآگاهی به این دست مسائل اشاره کرده باشند.
سایر اخبار این روزنامه
حساب منتقدان دلسوز از مخالفان سیاسی جداست
دست خالی مخالفان در ادعای اختلاس
تدارک دولت برای مهار تنش‌های آبی
نمایش 56 اثر موزه <لوور> در تهران
لاریجانی هنوز برنامه‌ای برای نامزدی ریاست جمهوری ندارد
دیگر صفحه‌ها
برهم خوردن برجام نقطه پشیمانی همگان است
راه‌های تحقق اتحادیه همکاری منطقه‌ای
قاهره ایستگاه اول سفر <بن سلمان>
چرا <کاسبی شهر> بعد از نیمه‌شب تعطیل است
ایران و فرانسه پیام یکدیگر را شنیدند
اصرار مخالفان دولت بر تخریب
رئیس مجلس: ایران و ترکیه در مبارزه با تروریسم ثابت قدم هستند
کمالوندی: کمتر از 48 ساعت به غنی‌سازی 20 درصد برمی‌گردیم
مد و لباس اهمیت هویتی و اقتصاد ملی دارد
حساب منتقدان دلسوز از مخالفان سیاسی جداست
