روزنامه ابتکار
1397/01/18
آیا میان هزینه‌های خدمات شهری و زندگی در پایتخت تناسب وجود دارد؟ تهرانِ من ، گران !
سوسن نوری«تهرانی‌ها باید هزینه زندگی در پایتخت را پرداخت کنند.»؛ این خبری بود که هفته گذشته به نقل از رئیس کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر تهران در خبرگزاری ایلنا منتشر شد. مرتضی الویری در توضیح بیشتر گفته است: «در راستای درآمدزایی، بهترین منبع برای اداره شهر دریافت هزینه برای خدمات شهرداری است. این رویکرد به هیچ‌وجه به معنای گران کردن شهر نیست بلکه به این معنا است که درآمدها واقعی شده است.»
اظهارات این عضو شورای شهر تهران سوالاتی را در ذهن پیش آورد از جمله اینکه آیا هزینه و خدماتی که این مسئولان مطرح می‌کنند با هم تناسب دارند یا خیر؟ آیا عوارض هزینه‌بر زندگی در پایتخت با خدماتی که ارائه میشود با هم همخوانی دارند؟ با این توضیح الویری در ادامه می‌گوید: «در تمام دنیا این امر مرسوم است که هزینه زندگی در شهرهای بزرگ بیشتر از حومه باشد، برای همین بسیاری تشویق می‌شوند در خارج از کلانشهرها زندگی کنند.» آیا این راهکار تاکنون توانسته جمعیت پایتخت را کاهش و مردم را به سمت شهرک‌های اطراف سوق دهد؟ این پرسش‌ها در حالی مطرح می‌شوند که کشورهای دیگر برای چنین هدفی، امکانات و ثروت را به شکلی متوازن تقسیم می‌کنند تا افراد برای زندگی در حاشیه شهرها و شهرک‌های اقماری متقاعد شوند. در این میان، اشتغال نکته بسیار حائزاهمیت برای هر خانواده و فردی است چراکه آمار و ارقام نشان می‌هد بسیاری از افراد برای پیدا کردن کار و درآمد بیشتر، از روستاها و شهرهای کوچک خود راهی تهران می‌شوند. تا جایی که درست یک سال پیش استاندار وقت تهران، عامل اصلی افزایش جمعیت استان در سال‌های ۹۰ تا ۹۵ را افزایش ساخت‌وسازها، نسبت جمعیت مرد به زن و مهاجرت برای اشتغال عنوان کرد و گفت: «در استان تهران به دلیل محدودیت، امکان ایجاد صنایع جدید وجود ندارد و فقط در بخش‌های صنایع «های‌تک»، خدمات و کشاورزی امکان توسعه وجود دارد.»
دیگر آمارها هم حاکی از آن است که شهر تهران بزرگترین مبدا و مقصد مهاجران در کل کشور است، به‌طوری‌که در فاصله سال‌های ۸۵ تا ۹۰ در مجموع رقمی معادل ۹۷۸ هزار و ۸۱۱ نفر به تهران مهاجرت کرده‌اند. در این میان، نکته قابل تامل در این آمار متوسط سنی مهاجران است. بررسی مرکز آمار ایران نشان می‌دهد بیش از نیمی از مهاجران به استان تهران را گروه سنی ۲۰ تا ۳۹سال تشکیل می‌دهند که جمعیت بالقوه‌ای برای اشتغال است. همچنین نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۰ بیانگر این است که بعد از پیروی از خانوار، دستیابی به مسکن بهتر، جست‌وجوی شغل مناسب‌تر و تحصیل از دیگر علل مهم و عمده مهاجرت در استان تهران بوده است.
تصمیمی برای گرانی خدمات شهری نداریم
با این اعداد و ارقام و با توجه به خبری که هفته پیش به نقل از رئیس کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر تهران مبنی بر گران شدن عوارض زندگی در پایتخت منتشر شد با یکی دیگر از اعضای این کمیسیون تماسی داشتیم تا علت این تصمیم شورا را جویا شویم. مجید فراهانی درباره این خبر به «ابتکار» می‌گوید: «شورای شهر پنجم به‌عنوان شورایی منسجم تصمیمی برای گران کردن خدمات شهری ندارد. اتفاقا بعد از انتشار این خبر طی صحبتی که با آقای الویری داشتیم ایشان گفت که خبر منتشر شده در ایلنا برداشت شخصی خبرنگار این خبرگزاری بوده چراکه همین الان با نگاهی به هزینه‌ها متوجه خواهید شد که نرخ بسیاری از عوارض ثابت باقی مانده است به‌طوری که حتی اعتراض تاکسیرانی و اتوبوسرانی را به دنبال داشته است. این نرخ‌ها درحالی از سوی مدیریت شهری افزایش نیافته که تورم وجود دارد و شهرداری با همان مبالغ قبلی به ارائه خدمات مشغول است.»
به گفته این عضو کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر تهران، «یکی از مشکلات شهرداری پایتخت این است که دولت کمکی به حوزه شهری نمی‌کند چون خودش مشکلات جدی مالی دارد. بدهی‌های دولت مانع از این میشود که به شهرداری تهران کمک کند آن هم در وضعیتی که خودش لنگ هزینه‌های پروژه‌های عمرانی است. بدیهی است که شهرداری باید برای درآمدزایی متکی بر درآمدهای پایدار باشد که یکی از منابع اصلی درآمد پایدار عوارض و خدماتی است که باید شهروندان بپردازند. با این حال تاکید می‌کنم که شورای شهر پنجم هیچ برنامه‌ای برای گران کردن این خدمات ندارد. برای چنین تصمیمی باید برنامه‌ای تنظیم شود و در شورا به تصویب برسد که تاکنون موضوعی در این زمینه مطرح نشده است بنابراین صحبت‌های منتشر شده از سوی رئیس کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر تهران برداشت شخصی خبرنگار ایلنا بوده است.»
تحمیل شرایط سخت به اقتصاد خانواده
حالا با این توضیحات، نکته‌ای که می‌تواند محل بحث و بررسی باشد وجود یا عدم وجود تناسب میان هزینه و خدمات موجود در تهران است. آنطور که کارشناسان حوزه شهری می‌گویند افراد در گوشه و کنار ایران با این ذهنیت که کاری پیدا کنند تا بتوانند معیشت خود را بگذرانند پا به کلانشهرهایی می‌گذارند که هزینه زندگی در آن در مقایسه با شهرستان‌ها و روستاهایی که ساکن آن هستند، بسیار بالا است اما مشکل اینجاست که همین حداقل حقوق را هم در شهر خود نمی‌توانند داشته باشند برای همین راهی شهرهای بزرگ می‌شوند در حالی که به‌عنوان مثال در کلانشهرها قیمت مسکن بسیار بالا است و هزینه اجاره یک آپارتمان کوچک ۶۰ یا ۷۰ متری برای سه یا چهار نفر رقمی بالای یک میلیون تومان در ماه است. یعنی پرداخت کرایه‌خانه به‌ویژه اگر تعداد افراد شاغل در خانه فقط یک نفر باشد یعنی فاجعه، تازه اگر فرزندان خانواده دانشجو باشند و هزینه تحصیل هم در کنار دیگر هزینه‌های زندگی قرار بگیرد شرایط سختی به اقتصاد خانواده تحمیل میشود.
با این توضیحات، اداره‌کنندگان شهر تهران معتقدند که «شهر را باید براساس درآمدهای پایدار اداره کنیم و دریافت عوارض هم یکی از منابع اصلی درآمد پایدار است برای همین می‌خواهیم شهر را به سمتی پیش ببریم که مردم هزینه خدماتی که به آنها داده میشود را پرداخت کنند.»
چرخه مشکلات شهری برای تهران
اما برای انفجار جمعیت این سال‌های تهران چه باید کرد تا تناسب میان جمعیت و خدمات شهری برقرار شود؟ راهکار سایر کشورهای دنیا اجرای پروژه‌هایی است که افراد را به زندگی در حاشیه و شهرک‌های اطراف ترغیب می‌کند، اتفاقی که در یک دهه اخیر برای کلانشهر تهران هم افتاده است اما به مرور افراد متوجه دردسرهای زندگی در این مناطق شدند چراکه شاید بتوان گفت اشتغال و حمل‌ونقل عمومی دو موضوع مهم برای مهاجرت و خروج از پایتخت است. مولفه‌های مهمی که به‌نظر می‌رسد از چشم مسئولان دولتی و شهری مغفول مانده است. در مثالی ساده، ترافیکی که در ورودی و خروجی شهرک‌های پرند، پردیس، پاکدشت و شهرهای کرج ، اندیشه ، شهریار و ورامین در طول روز به‌وجود می‌آید نشان می‌دهد اگرچه برخی از اقشار کم‌درآمد به سوی این مناطق گسیل داده شده‌اند اما در ابعاد گسترده‌تر چرخه مشکلات شهری و هزینه‌ای را نه‌تنها برای شهروندان که برای تهران هم بیشتر و بیشتر کرده‌اند چراکه مسئولان در اجرای طرح مهاجرت معکوس خود به ثبات اقتصادی و اقناع شهروندان برای ماندن در همین محدوده‌های شهری نیندیشیده‌اند. با این توضیح که مرکز آمار ایران سه سال پیش ادامه روند افزایش جمعیت را برای کلانشهر تهران مخرب دانسته است.
در گزارش این مرکز آمده است: «در صورت افزایش بی‌رویه جمعیت و عدم برنامه‌ریزی و ایجاد زیرساخت‌های مناسب و توزیع متعادل آن در سراسر نقاط کشور شاهد تراکم بی‌رویه جمعیت در پایتخت کشور و چند کلانشهر بزرگ خواهیم بود. در این حالت حرکت به سمت توسعه اقتصادی و شکوفایی آن غیرممکن خواهد بود.»
سایر اخبار این روزنامه
رئیس دفتر مقام معظم رهبری:
مجتمع آدینه رشت ارتباطی با رهبری ندارد
آیا میان هزینه‌های خدمات شهری و زندگی در پایتخت تناسب وجود دارد؟
تهرانِ من ، گران !
ایسائو تاکاهاتا در 82 سالگی درگذشت
یتیمی دوباره «هایدی» و «آن شرلی»
محمدعلی وکیلی
امضای ایرانی مقدم برکالای ایرانی
اصلاحیه لایحه منع حیوان آزاری در پیچ و خم بروکراسی مجلس گم شد
جان دادن حیوانات لابه‌لای کاغذهای اداری
حاشیه های خبر امکان ارائه اینترنت بدون فیلتر به 100 خبرنگار ایرانی بررسی شد
ما نیستیم!
«ابتکار» رویکرد دولت دوازدهم در حوزه اقتصادی را بررسی می‌کند
دولت روحانی، گرفتار در دومینوی حوادث
«ابتکار» از دستورجلسات مهم هفته نخست صحن علنی مجلس در سال جدید گزارش می‌دهد
بررسی وزارت گردشگری و تفحص از سرخابی‌های پایتخت در بهار بهارستان
«ابتکار» استقبال مخاطبان از جدیدترین سریال نمایش خانگی را بررسی کرد
از «شهرزاد» نگران تا «گلشیفته» خندان
اجلاس وزرای خارجه عدم تعهد با حضور محمدجواد ظریف در باکو برگزار شد
عدم تعهد؛ از ویترین سیاسی تا راهبرد جهانی
دریادار سیاری پیش از خطبه‌های نماز جمعه تهران:
باید توان دفاعی خود را بالا ببریم
رئیس دفتر مقام معظم رهبری:
مجتمع آدینه رشت ارتباطی با رهبری ندارد
بعد از پیروزی پر گل استقلال تهران اتفاق افتاد
دومی موقت آبی‌پوشان و سقوط قطعی مشکی‌پوشان
