کالای ایرانی به اندازه کالای خارجی‌ مرغوب باشد؛

گروه بازرگانی- انتخاب شعار حمایت از کالای ایرانی برای سال جدید اگرچه که می‌تواند توجه مردم را به حمایت از کالاهای تولید داخل جلب کند اما برای افزایش تمایل آنها به خرید این کالاها کافی نیست و نمی‌تواند به تنهایی شرایط حمایت از تولیدکنندگان داخلی را فراهم کند‌ بلکه برای تبدیل شدن این شعار به واقعیت، نه تنها به کمک و توجه دولتمردان برای ایجاد استراتژی مناسب به منظور تولید کالاهای متناسب با نیاز بازار و صادرات‌محور نیاز است بلکه یکی از شاخصه‌های مهم تحقق‌پذیری این شعار، تلاش خود تولیدکنندگان برای به دست آوردن اعتماد مصرف‌کننده است. این در حالی است که تولیدکنندگان همواره از نبود تسهیلات مناسب بانکی برای حمایت از تولید و همچنین بی‌توجهی دولت به این موضوع گلایه می‌کنند.
برنامه‌ریزی برای تولید کالای کیفی
این در حالی است که هدف وزارت صنعت در سال جدید افزایش تولید کالای کیفی، رقابت‌پذیر و صادراتی است. به گفته وزیر صنعت، معدن و تجارت، اگر بتوان کالاهایی را تولید کرد که مورد استقبال بازارهای جهانی قرار ‌گیرد، می‌توان مردم را به خرید کالای ایرانی تشویق کرد و این امر باعث رشد صنعت و افزایش نرخ اشتغال می‌شود. محمد شریعتمداری بر این عقیده است که حمایت از کالای ایرانی، وظیفه تک‌تک مردم است اما تولیدکنندگان هم باید برای تولید کیفی محصولات برنامه‌ریزی کنند در غیر این‌صورت پیشرفتی در این خصوص به‌ دست نمی‌آید. بر همین اساس مدیرعامل سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران نیز چندی پیش در مورد برنامه‌های این سازمان در راستای حمایت از کالای ایرانی در سال ۱۳۹۷، اعلام کرد: در سال‌جاری سه برنامه به منظور حمایت از کالای ایرانی در دستور کار قرار خواهد گرفت که به ترتیب در بخش صادرات صنایع کوچک، مقوله سخت‌افزار و نرم‌افزاری و نیز فرهنگ‌سازی در میان مردم است.
کاهش قدرت رقابت‌پذیری تولیدکنندگان واقعی


نگاهی به شرایط بازار و تولیدات داخلی نشان می‌دهد که علاوه بر حضور تولیدکنندگان اسم و رسم‌دار در بازار، هستند افرادی که بدون انجام کار کارشناسی و با سرمایه‌ای محدود وارد کار تولید می‌شوند تا بلکه از مزایای اولیه این حوزه استفاده کنند‌ اما به دلیل اینکه کار در این حوزه بدون انجام مطالعات کافی امکانپذیر نیست، بعد از مدتی ناچار به تعطیلی می‌شوند. این در حالی است که در مدت حضور خود در بازار، تنها سهم تولیدکنندگان واقعی از بازار را کاهش می‌دهند و منجر به کاهش قدرت رقابت‌پذیری آنها می‌شوند.
به عنوان مثال با وجود اینکه در حال حاضر شرایط تولید لوازم خانگی در کشور بهبود یافته و حتی برخی از تولیدات ما به اروپا نیز صادر می‌شود اما همچنان کارخانه‌هایی در کشور وجود دارند که نیازی به حضور آنها نیست و تنها کار را برای تولیدکنندگان واقعی مشکل می‌کنند. در همین خصوص سال گذشته رییس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی با تاکید بر ادغام برخی از واحدهای تولیدی لوازم خانگی اعلام کرد: این افتخار نیست که بگوییم اکنون بیش از ۲۰۰ شرکت به تولید اجاق گاز ایرانی می‌پردازند. به گفته طحانپور، این شیوه‌ تولید نوعی سم محسوب می‌شود و شرایط ایده‌آل آن است که به عنوان مثال ۲۰ شرکت داشته باشیم که محصولاتی با کیفیت مناسب تولید می‌کنند.
خرابی کولرهای صادراتی بعد از یک ماه
وجود کارخانه متعدد تولیدی که حضور آنها شرایط فعالیت برای دیگر تولیدکنندگان را مشکل می‌کند در حالی است که حتی گاهی تولیدات آنها به کشورهایی مثل عراق نیز صادر می‌شود و آبروی صادراتی ایران را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در این خصوص نیز طحان‌پور سال گذشته با انتقاد از کولرهایی که به عراق صادر می‌شود، گفت: کولرهایی که به عراق صادر می‌کنند یک ماه کار می‌کند و پس از یک ماه این کولرها خراب می‌شوند این در حالی است که تاکید ما بر آن است که یک کالا باید حداقل ۱۰ سال عمر مفید داشته باشد. به گفته رییس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی، مردم نیز در حال حاضر دیگر محصول کارخانه‌هایی که بی‌کیفیت و با تکنولوژی‌های قدیمی باشد را نمی‌خرند‌؛ از این رو این کارخانه‌ها روز به روز پسرفت خواهند کرد و در رقابت عقب می‌مانند که عاقبت‌شان تعطیلی و ورشکستگی می‌شود.
ضرورت تمرکز بر تولید کالای با کیفیت
نظر صاحبنظران اقتصادی نیز این است که علاوه بر تمرکز دولت بر مبارزه با قاچاق کالا و همچنین اعطای تسهیلات مناسب به تولیدکنندکان واقعی، باید تمرکز تولیدکنندگان نیز بر تولید کالای با کیفیت افزایش پیدا کند تا به مرور زمان اعتماد مصرف‌کننده‌ برای خرید کالاهای داخلی جلب شود.
در غیر این صورت، همواره نیاز به خرید کالای با کیفیت و با قیمت مناسب که بعضا از سوی خارجی‌ها تامین می‌شود، در بازار احساس خواهد شد که این موضوع واردات را تقویت خواهد کرد. این در حالی است که اگر ضوابط و مقررات برای واردات قانونی نیز مشکل شود، این کالاها در نهایت از راه‌های غیر‌قانونی و قاچاق به دست مردم خواهد رسید چراکه معمولا مردم از کالاهایی استقبال می‌کنند که کیفیت و تنوع لازم را داشته و از قیمت مناسب برخوردار باشد.
با توجه به آنچه گفته شد، تنها راه ادامه حضور در بازار برای تولیدکنندگان داخلی این است که با تولید کالای با کیفیت و با قیمت مناسب نظر مردم را نسبت به خرید کالاهای ایرانی جلب کنند.
در این خصوص اسحاق جهانگیری معاون اول رییس‌جمهور نیز با اشاره به شعار سال 97 اعلام کرده‌: منظور از حمایت از کالای ایرانی این نیست که هر محصولی حتی با کیفیت نامناسب به مردم عرضه شود، بلکه محصولات باید از کیفیت و قیمتی مناسب برخوردار باشند.
مصرف‌کننده باید طرفدار بلندمدت محصولات شود
در همین زمینه نایب‌رییس اتاق بازرگانی ایران نیز معتقد است که در سال حمایت از کالای ایرانی، نکته‌ای که باید مدنظر باشد این است که برای اثرگذاری این شعار باید بحث بهبود فضای کسب‌وکار و حمایت از تولیدات ملی به‌نحوی در دستور کار قرار گیرد و اجرایی شود که در عمل زمینه مساعد برای تولید کالاهای داخلی با کیفیت و دارای قیمت مناسب فراهم آید و مصرف‌کننده ایرانی نه برای یک سال‌ که برای بلندمدت طرفدار خرید این کالاها باشد. از سوی دیگر تصور من این است که برای پرداختن به شعار حمایت از کالای ایرانی، باید نگاه کلی‌تر و عام‌تری به مفهوم کالا و تولید ایرانی داشته باشیم و محصولات اقتصاد ایران اعم از کالا و خدمات را در دایره محاسبات بگنجانیم. به گفته حسین سلاح‌ورزی، رفع مشکلات و چالش‌های پیش روی تولید برای کاهش قیمت تمام‌شده، پیش‌نیاز جذاب شدن کالای ایرانی برای مصرف‌کننده است.
تولیدکنندگان کیفیت را بالا ببرند
در این خصوص نماینده مردم خمینی‌شهر در مجلس نیز گفت: امسال، سال حمایت از کالای داخلی است و می‌طلبد که تولیدکنندگان با دلسوزی کیفیت کالاهایشان را بالا ببرند‌ به طوری که ذائقه مردم را پاسخگو باشند.
محمدجواد ابطحی با بیان اینکه باید از تولید کالای بی‌کیفیتی که جنس تقلبی در آن به کار رفته است پرهیز کرد، گفت: برخی کالاها کیفیت اولیه‌شان خوب است، اما وقتی در بازار جا پایی باز می‌کنند در مراحل بعدی تولید آن مرغوبیت اولیه را ندارد و این سابقه تلخی است که در تولید برخی از برندهای ایرانی شاهد آن بوده‌ایم. این در حالی است که باید تولید داخل به گونه‌ای باشد که قابل صادرات هم باشد.
این عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس تصریح کرد: دولت باید تسهیلات لازم را در اختیار تولید کننده بگذارد. این در حالی است که هنوز بانک‌ها بنگاه‌داری را رها نکرده‌اند و از سود کلان استفاده می‌کنند. همچنین تامین اجتماعی در بحث بیمه باید از قوانین دست و پاگیر پرهیز کند و یکی از بحث‌های مهم تولید‌کنندگان همین مشکلاتی است که تامین اجتماعی برای آنان به وجود می‌آورد. نکته مهم دیگر نیز این است که دولت باید از ورود کالای قاچاق جلوگیری کند‌ چرا‌که هم‌اکنون بسیاری از کالاهای چینی وارد کشور می‌شود.
مصرف‌‌کننده باید جذب شود
همچنین عضو کمیسیون شوراها و امور داخلی مجلس نیز در این رابطه گفت: کالای ما باید بتواند با کالای خارجی برابری کند و شاخص‌هایی را که کالای خارجی از نظر کیفیت و قیمت برای جذب مصرف‌کننده دارد، داشته باشد.
قاسم میرزایی نیکو گفت: تولیدکنندگان باید کفایت لازم را داشته باشند و این‌گونه نباشد که وقتی کالایی را به بازار ارائه می‌کنند و کسب و کارشان رونق می‌گیرد دیگر به فکر کیفیت نباشند و کالا را بدون تغییری به بازار عرضه کنند. به گفته وی، کالای ایرانی باید با کالای خارجی برابری کند و شاخص‌هایی را که کالای خارجی دارد و مردم را جذب می‌کند داشته باشد. برندهای خارجی تبلیغات خوبی را انجام داده‌اند. به عنوان مثال برند آدیداس سالیان طولانی کار کرده تا به اینجا رسیده است و نمی‌توان یک شبه جای آن را گرفت.
منابع را صرف تولیدات پربازده کنیم
نایب رییس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی نیز با بیان اینکه برای تحقق شعار امسال باید تصویر شفافی از وضعیت تولید داخل داشت گفت: با آمار و ارقام متناقض و حتی خودساخته که بر مرجعیت علمی و سازوکارهای قاعده مند استوار نیست نمی‌توان برنامه‌ریزی و اولویت‌بندی صحیحی را انتظار داشت. فرهاد آگاهی اظهار داشت: برای تحقق این شعار، یک نکته بسیار مهم و اساسی وجود دارد و آن، این است که در اقتصاد هر کشوری، منابع محدود هستند و حتما باید تلاش کرد که این منابع محدود را صرف تولید محصولاتی کنیم که بتوانند بیشترین بازده را برای کشور رقم بزنند.
وی ادامه داد: بر این اساس باید اذعان کرد که اولویت‌بندی کالاها، ضرورتی تمام عیار است که می‌تواند سرنوشت اقتصاد کشور را رقم بزند.
به گفته آگاهی، اختصاص منابع و سرمایه‌ها برای تولید هر کالایی، بدون لحاظ اولویت بندی‌ها، ظلم و اجحاف در حق تولیدکنندگان کالاهایی است که می‌توانند ارزش افزوده بیشتر و در دسترس‌تر ‌ایجاد کنند. نایب رییس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی افزود: با توجه به اینکه کشورمان با موضوع خشکسالی و کاهش بارش‌ها مواجه است، ضروری است که این موضوع به طور ویژه در خصوص تولید محصولات کشاورزی و دامپروری مورد توجه قرار گیرد.
مسوولان هم کالای ایرانی مصرف کنند
در این میان ذکر این نکته اهمیت دارد که علاوه بر توجه تولیدکنندگان به افزایش کیفیت و برندسازی، باید حمایت از کالای ایرانی از دستگاه‌ها‌ و وزارتخانه‌ها آغاز شود تا مردم نیز به خرید کالاهای داخلی ترغیب شوند. اما اگرچه هیات وزیران خرید کالاهای خارجی دارای تولید داخل را برای کلیه دستگاه‌های دولتی ممنوع اعلام کرده و مصرف کالای ایرانی در دستگاه‌های اجرایی مورد تاکید قرار گرفته اما همچنان مشاهده می‌شود که دولتمردان خودشان از کالاهای خارجی استفاده می‌کنند و حتی خودکارهای مورد استفاده در دستگاه‌های دولتی هم خارجی است.
از این رو انتظار می‌رود علاوه بر دادن وعده وعید و شعار در مورد حمایت از کالاهای ایرانی، در وهله نخست، خود مسوولان نیز این اقدام را مورد توجه قرار دهند و با حل موانع پیش روی تولیدکنندگان، آنها را برای تولید کالاهای متناسب با نیاز بازار داخل و همچنین بازارهای جهانی ترغیب کنند. در غیر این صورت اگرچه این عنوان برای سال 97 انتخاب شده است اما تا چند سال آینده نیز حمایت از کالای ایرانی محقق نخواهد شد و شرایط برای حضور کالاهای خارجی در بازار مهیاتر می‌شود.