لزوم اجرای سیاست‌های درست ارزی

نسبت تصمیم‌گیری درحوزه اقتصاد ایران مثل کاشتن همزمان دو نهال است. نهالی که بیشتر بدان رسیدگی می‌شود و نورکافی می‌بیند مستحکم شده و ریشه‌های عمیق به خود گرفته و در مقابل توفان‌ها پایدار می‌ماند. در طرف دیگر نهالی که چندان بدان رسیدگی نشده ریشه‌ای سطحی خواهد داشت و با باد ملایمی ازبین خواهد رفت. حوزه اقتصاد نیز دقیقا مشابه همین موضوع است و اگر سیاست‌های مناسب و متناسب با مسائل و مشکلات اقتصادی چیده شود براساس آن سیاست‌ها مشکلات اقتصادی کاهش یافته و از بین خواهد رفت، اما سیاست‌های غلطی چیده شود تبعات آن بیش از گذشته بر اقتصاد کشور تأثیر خواهد گذاشت. از این‌رو باید برای حل مشکلات اقتصادی مخصوصا در زمینه ارز سیاست‌های درست و دقیقی از سوی دولت لحاظ شود. ماموریت دولت و به‌ویژه تیم اقتصادی این است که به بیماری ساختاری اقتصاد رسیدگی کرده و با تجویز نسخه‌های درست و اصولی بیماری آن را علاج کنند. تا کنون نسخه‌های تجویز شده‌ای که برای اقتصاد بیمار کشور ارائه شده مناسب حال اقتصاد بیمار کشورمان نبوده است. به همین دلیل است که می‌بینیم که حال اقتصاد به تناوب بهبودی حاصل نمی‌کند. در این راستا کاری که دولت باید انجام دهد اینکه بیماری اقتصاد را به درستی تشخیص داده و به تصویر بکشد. حال اینکه نظرات متناوب، متغیر و بی‌ثباتی در تیم اقتصادی دولت مطرح می‌شود خود نشان دهنده این است که دولت بیماری اقتصاد را درست تشخیص نداده است. دولت باید به ترمیم تیم اقتصادی بپردازدتا با حضور افراد مجرب‌تر به تشخیص صحیح مسائل و مشکلات ساختار اقتصادی برسد. نکته دیگر اینکه پس از تشخیص و تجویز نسخه‌های مناسب اقتصادی باید به اجرای سیاست متناوب اقتصادی از قبیل سیاست مالی، بودجه‌ای، تعرفه‌ای و مهم‌تر از همه سیاست پولی متناسب پرداخت. از سوی دیگر در کنار تمام بیماری‌هایی که اقتصاد با آن مواجه است نرخ ارز بدین علت که یکی از متغیرهای اصلی و کلیدی محسوب می‌شود در رأس این بیماری‌ها قرار دارد. از این رو سرمایه‌گذاران داخلی بر روی آن حساب باز کرده، اما سرمایه‌گذاران خارجی با وجود نوسان نرخ ارز به سرمایه‌گذاری در کشور ترغیب نمی‌شوند، چون در سایر کشورهای منطقه شرایط به مراتب بهتری برای سرمایه‌گذاری وجود دارد و دلیلی ندارد که سرمایه‌گذاران خارجی در شرایطی بی‌ثبات در اقتصاد ایران سرمایه‌گذاری کنند. تا شرایط ثبات در نرخ ارز فراهم نشود و فضای کسب و کار که دولت برای اصلاح آن قدمی برنداشته به همین‌گونه پیش رود بیماری اقتصاد ایران مداوا نخواهد شد. به گفته وزیر اقتصاد دولت یازدهم 600 متغیر مانع فضای کسب و کار شناسایی شده و در اسفندماه گذشته نیز معاون اول رئیس‌جمهور اعلام کرد که 1400 دستورالعمل دست و پا گیر برای فضای کسب و کار وجود دارد. باید اذعان داشت گفتن این مسائل و گفتار درمانی نمی‌تواند اقتصاد بیمار ایران را مداوا کند بلکه باید به جراحی اقتصاد ایران مبادرت ورزید. از زمان آغاز فعالیت دولت‌های یازدهم و دوازدهم دولت قول و وعده ووعید داد که ارز یکسان سازی خواهد شد اما زمان طولانی گذشت و شرایط به گونه‌ای ‌پیش رفت که این اشاره به بازار داده شد که دولت توانمندی لازم را برای اجرای این موضوع ندارد. اما بنا به دلایل خاصی که در چند روز گذشته در حوزه ارز رخ داد دولت تصمیم گرفت که به این حوزه ورود کند و در عملی غیر کارشناسی قیمت ارز را به 4200 تومان کاهش دهد. گرچه هنوز هم مشخص نیست که سیاست دولت به گفته معاون اول رئیس‌جمهور تثبیت نرخ ارز بوده یا طبق اظهارات رئیس بانک مرکزی قرار نیست تثبیت ارز ثابت بماند. تا این تاریخ نیز بانک مرکزی بخشنامه‌های لازم برای نظام بانکی و فعالان اقتصادی ارائه نداده چون بانک‌ها و صرافی‌ها با سخن و گفتمان الزام به چنین کاری ندارند. آقای جهانگیری گفت ارز با نرخ واحد 4200 اجرایی خواهد شد که تاکنون این اقدام صورت نگرفته است. البته به لحاظ فوریت در تصمیم‌گیری این مساله طبیعی است. بدین جهت به نظر می‌رسد در شرایط فعلی با توجه به جمیع شرایطی که در حوزه ارز اتفاق افتاد که می‌تواند کشور را به بحران بکشد تصمیم دولت جدای از نرخ ارز تصمیم درستی بود. تصمیم اخیر دولت مبتنی بر کاهش نرخ ارز به مثابه مسکنی برای اقتصاد ایران بود تا در زمان مشخص دولت و مجلس شرایط جامع‌تری راتنظیم کنند تا مراحل بعدی طی شود.
* تحلیلگر مسائل اقتصادی