توسعه معادن و کاهش وابستگی به نفت

امیر واعظی‌آشتیانی* - سنگ معدن از دیگر موهبت‌های کشور در عرصه صنعت و اقتصاد است که به جرات می‌توان گفت بعد از صنعت نفت از ثروت‌های قابل تامل کشور است که متاسفانه تا امروز مورد بی‌مهری و بی‌توجهی قرار گرفته است. تا امروز نه‌تنها از ظرفیت‌های موجود در این حوزه به درستی بهره نبرده‌ایم بلکه بی‌توجهی به آن تبدیل به رفتاری تکراری در دولت‌های مختلف شده است. دولت‌ها در این حوزه کاملا اغراق‌آمیز رفتار کرده‌اند؛ گاه مدعی شده‌اند همه مشکلات این صنعت را حل کرده‌اند و گاهی کماکان که خود هیچ فعالیت مثبتی نداشته‌اند دولت قبلی را درباره مشکلات صنعت سنگ معدن مقصر دانسته‌اند.
همه این مشکلات اما بازمی‌گردد به عدم توجه و اهتمام به برنامه توسعه کشور، اظهار نظرهای شخصی و بی توجه بودن به آینده صنعت و اقتصاد کشور. معدن از جمله صنایعی است که هر نقدی بر عدم خصوصی‌سازی آن و بی‌توجه بودن به اصل 44 در این صنعت وارد است و باید پذیرفت سنگ معدن به طور خاص ظرفیت‌های لازم برای توسعه خصوصی‌سازی در این بخش را دارد اما هیچ تلاشی برای گسترش دانش و بومی کردن دانش معدن در کشور نمی‌شود.
امروز همچنان معادن کشور به صورت خام‌فروشی صادر می‌شوند و کشورهای مقصد بعد از انجام فرآوری‌های مختلف روی مواد خام، همان سنگ را تحت نام‌های دیگری از جمله ورق آهن و کالاهای دیگر وارد کشور می‌کنند. واقعیت این است که نداشتن برنامه‌ریزی و سیاست‌های مدون بلند‌مدت منجر به آن شده است که صنعت کشور هزینه‌هایی گزاف و گاه جبران‌ناپذیری را پرداخت کند. این در حالی است که همواره مدعی ارائه سیاست‌های خردمندانه هستیم و هر روز از خردورزی دوری می‌کنیم.
همواره مدیران مشغول به کار ادوار قبلی را مقصر دانسته و زمانی که از عملکرد آنها سوال می‌شود هیچ پاسخ جدی ارائه نمی‌دهند. این مدیران همواره بر مسندهای مختلف می‌نشینند و توان مدیریتی ندارند. به جرات می‌توان گفت برخی از این مدیران در جایگاه کارشناس کاملا قابل اعتماد هستند اما نمی‌توان توقع داشت مسوولیت اجرایی مدیریت را به درستی پیش برند. شاید بتوان گفت معادن بخش شکفته نشده‌ای از صنعت کشور هستند که اگر به آنها توجه جدی شود بسیار اثر‌گذار خواهند بود.


توسعه تکنولوژی در صنعت معادن می‌تواند نیاز کشور به نفت را کاهش دهد و از این وابستگی تک‌قطبی بکاهد. همین روند منجر به آن خواهد شد که از ظرفیت‌های همه‌جانبه کشور به بهترین شکل ممکن استفاده شده و در نتیجه بخش خصوصی به فعال‌ترین شکل ممکن راهگشایی کند. معادن در اغلب نقاط کشور وجود دارند و این امکان فراهم خواهد شد تا با بهره‌وری مناسب از معدن و فرآوری سنگ‌آهن در داخل کشور امکان توسعه صنایع مرتبط فراهم شود.
* مدیرعامل اسبق شرکت شهرک‌های صنعتی ایران
v.ashtiani37i@yahoo.com