شیرزاد عبداللهی تئوری نژاد و رنگ پوست در فوتبال

علی مطهری شخصیتی دوست‌داشتنی و زلال است که در بیشتر موارد نظرات خود را بدون سانسورهای معمول سیاسیون بیان می‌کند. اما اگر با معیارهای حقوق بشری و دمکراتیک نظرات او را ارزیابی کنیم بین نظرات سیاسی اصلاح‌طلبانه و دیدگاه‌های فرهنگی اصول‌گرایانه او تناقض وجود دارد و این دو، در سیستم واحدی نمی‌گنجند. با این حال در جامعه‌ای که اصل برخودسانسوری و بیان نظرات در چارچوب‌های رسمی و رعایت خط قرمزهای واقعی و خیالی است، اظهارات شفاف و غیر قابل پیش‌بینی مطهری در حوزه سیاست گوهری کمیاب است. آقای مطهری با اظهار نظر اخیر و توصیه به فیفا که تیم ملی هرکشوری فقط از همان ملیت تشکیل شده باشد و حتی شامل بازیکنان دو رگه نیز نباشد نگاهی نژادگرایانه و سیاسی به فوتبال را ابراز کرده است. او ملیت را امری ثابت و ناشی از نژاد و رنگ پوست می‌داند و می‌گوید مثلاً تیم فرانسه که تعداد قابل توجهی از ملیت‌های آفریقایی در آن حضور دارند، در واقع تیم ملی فرانسه نیست، بلکه تیم فرانسه و مستعمرات آفریقایی سابق اوست. مفهوم فرمایش ایشان این است که اگر یک آفریقایی‌تبار در فرانسه به دنیا آمده و شناسنامه فرانسوی داشته باشد یا بعداً شهروندی فرانسه را اخذ کرده باشد، به اعتبار رنگ پوست، حتی اگر فوتبالیست نابغه‌ای باشد باید از حضور در تیم ملی فرانسه محروم شود. این اظهارنظر قطعاً در میان 7-8 میلیون فرانسوی افریقایی‌تبار (اگر با خبر شوند) واکنش منفی ایجاد می‌کند. اتفاقا برخی جریان‌های افراطی و نژادپرست اروپایی معتقدند که مثلا شهروندان افریقایی و مسلمان و عرب فرانسه و بلژیک و هلند، اروپایی نیستند و باید علیه آنها در گرفتن مشاغل و موقعیت‌ها تبعیض اعمال شود. احتمالا آقای مطهری از طرفداران تیم برزیل بوده و از حذف برزیل و اروگوئه در برابر بلژیک و فرانسه ناراحت شده و بدون توجه به جنبه‌های سیاسی قضیه، احساس شخصی خود را بازتاب داده است. اما اظهارات نایب رئیس مجلس حتی در اموری مانند فوتبال هم سیاسی ارزیابی می‌شود. دوستی می‌گفت کسی که به عنوان منتقد وارد سیاست می‌شود باید سه زیپ محکم داشته باشد زیپ شلوار، زیپ جیب و ژیپ زبان و این را تئوری سه‌زیپ می‌نامید. منتقد و مخالفی که نقطه ضعف جنسی یا مالی دارد خیلی زود ساکت و حذف می‌شود. زبان هم مثل شمشیر دولبه می‌ماند؛ یک لبه آن متوجه حکومت است و یک لبه‌اش متوجه جامعه. آقای مطهری نمی‌گوید که چگونه یک فوتبالیست افریقایی‌تبار غول شده است؟ او ظاهرا غول بودن را به نژاد افریقایی فوتبالیست‌ها مربوط می‌داند و این هم نگاهی نژادپرستانه و مردود است. وحشتناک‌ترین بخش نظریه آقای مطهری آنجاست که می‌گوید تیم ملی هر کشوری فقط از همان ملیت تشکیل شده باشد و حتی شامل بازیکنان دو رگه نیز نباشد. قطعا تیم ملی همه کشورها از افراد همان ملت انتخاب شده‌اند و فیفا هم این امر را قانونی کنترل می‌کند، اما ملت فرانسه یا بلژیک که همه‌اش سفید و بور نیستند! مطهری نه تنها اخراج سیاه‌پوستان از تیم‌های اروپایی را می‌خواهد بلکه اخراج دورگه‌ها را هم طلب می‌کند. دیدگاه مطهری به طور منطقی می‌تواند به حوزه‌های دیگر هم سرایت داده شود. مثلا ناسا دانشمندان ایرانی را به خاطر نژادشان اخراج کند. یا دولت سوئد اردلان شکرآبی ایرانی‌تبار را که به مقام وزارت رسیده است، با همین منطق برکنار کند. آقای مطهری حتما اطلاع دارد که در کشورهای غربی معیار شهروند ، نژاد و خون و رنگ پوست و دین و اعتقادات فرهنگی و سیاسی نیست. ترک‌های آلمان، سیاه‌پوستان بلژیک و فرانسه و هلند، ایرانی‌ها و افغان‌های سوئد و...به همان اندازه شهروند این جوامع هستند که سفیدپوستان بلوند و قدیمی این کشورها. خون و رنگ پوست و حتی اعتقادات فرهنگی نقشی در حقوق شهروندی ندارند. شهروندی یک قرارداد مدنی است.