نگفتن، بدترین گزینه روحانی

سجاد وجدانیان- هفته گذشته رییس‌جمهور برای پاسخگویی به پرسش‌های نمایندگان‌ به مجلس رفت. او با پاسخ‌هایی که داد، نمره قبولی نیاورد و با نمره 4 از 20، مردود قطعی شد. البته او به جمع یارانش- سیف، ربیعی و کرباسیان- نپیوست ولی با نحوه پاسخگویی‌اش همه را در دولت امید، ناامید کرد. روحانی آن چیزی که از او انتظار می‌رفت بگوید را نگفت. رییس دولت دوازدهم گزینه‌های متعددی را برای سخنرانی داشت که می‌توان آن را در چارچوب یک درخت تصمیم‌گیری تصور کرد. این درخت ترکیبی از چهار متغیر «گفتن، خواستن، توانستن و دانستن» را در قالب 16 گزینه در اختیار او قرار می‌داد. بهترین گزینه برای روحانی، گزینه «او می‌دانست، می‌توانست، می‌خواست و می‌گفت» بود و بدترین گزینه، گزینه «او نمی‌دانست، نتوانست، نخواست و نگفت» بود. او هیچ‌کدام از این دو گزینه را انتخاب نکرد. با این حال اگر سخنرانی او را در مجلس مرور و تحلیل کنیم، فقط در یک گزینه می‌توان انتخاب با اطمینان کامل انجام داد و آن، اینکه او «نگفت». در مورد خواست او، توانایی او و دانش او در پاسخ به سوالات نمی‌توان اظهارنظر قطعی کرد اما می‌توان پیش‌بینی‌هایی کرد. در مورد متغیر خواستن، گذشته‌نگری نشان می‌دهد که نه‌تنها رییس‌جمهور بلکه هر مدیری تا زمانی که در قدرت بوده و خواسته و گفته، گفتارش اثربخشی بیشتری داشته است و دور از قدرت، هر چقدر هم که خواسته و گفته، تاثیری به حالش نداشته است. این موضوع در خصوص رییس‌جمهورهای قبلی به ویژه نهم و دهم کاملا صدق می‌کند. روحانی هم در اشتباهی راهبردی، گزینه نخواست و نگفت را انتخاب کرد که انتخاب خوبی نبوده است. متغیر بعدی، توانستن است. این متغیر میزان توانایی روحانی را در گفتن نشان می‌دهد و اینکه او تا چه میزان می‌توانست پشت پرده اتفاقات را توضیح دهد. در این مورد هم گذشته‌نگری نشان می‌دهد از پیروزی انقلاب تا الان، همه رییس‌جمهورها بدون استثنا‌ در سخنرانی‌هایشان از واژه‌های مبهمی چون عده‌ای، دیگران، آنها و مانند اینها استفاده کرده‌اند. این نشان می‌دهد که حداقل برخی از موارد را رییس‌جمهور نمی‌توانسته به طور شفاف توضیح دهد. بازگشت به سخنرانی‌های خود روحانی به ویژه در مورد بودجه و میزان بودجه در اختیار او تقریبا نشان می‌دهد میزانی که رییس‌جمهور نمی‌توانسته توضیح دهد، بسیار بیشتر از آن مقداری است که می‌توانسته توضیح دهد. در این مورد هم روحانی انتخاب خوبی نکرد چون آینده، عبارت احتمالی نمی‌توانستم را از او نخواهد پذیرفت. متغیر آخر، دانستن است و آن اینکه روحانی تا چه حد می‌دانسته دلیل اصلی این بحران‌های اقتصادی چیست. در این خصوص اگر او کاملا می‌دانسته یا کاملا نمی‌دانسته و نگفته مغایر با قانون اساسی عمل کرده است ولی اگر او تا حدودی می‌دانسته و تا حدودی هم نمی‌دانسته که چرا و چگونه این بحران‌ها اتفاق می‌افتد و نگفته، باز هم نگفتن، بدترین گزینه برای او بوده است. با توجه به شرحی که برای استراتژی روحانی در پاسخگویی بیان شد، اگر نگوییم که انتخاب رییس‌جمهور بدترین گزینه بوده ولی می‌توان گفت که نزدیک به بدترین بوده است.
s.vojdanian@chmail.ir