لزوم ارتباط موثر با اروپا

حدود یک ماه دیگر تحریم‌های ثانویه آمریکا علیه ایران اجرایی می‌شود و شکی نیست که این تحریم‌ها بر اقتصاد ایران تاثیر خواهد گذاشت. زیرا طی 4ماه گذشته شاهد این بودیم که تحریم‌ها اثر خود را بر بازار ارز گذاشته و نشان داده که مثلا تغییر قیمت ارز بیش از جو اقتصادی، ناشی از جو روانی و سیاسی است. البته این گزاره بدین معنا نیست که اکنون به لحاظ اقتصادی مشکل نداریم، چون قطعا عوامل اقتصادی نیز دخیل هستند، اما در این روزها مسائل سیاسی به شدت مطرح است. منتها باید واقعیاتی را در جهان پذیرا باشیم. اینکه حدود 24 درصد تولید ناخالص ملی جهان به‌وسیله آمریکا تولید می‌شود و بیش از 62 درصد تجارت بین‌الملل نیز به‌واسطه دلار آمریکا انجام می‌گیرد. بنابر این ایالات متحده قدرت اقتصادی مهمی در جهان است، اما نه بدین مفهوم که ایران به زیر سلطه خارجی برود بلکه بدین مفهوم که اقتصاد ایران برای مبارزه با تحریم‌ها نیاز به تعامل با اقتصاد جهان دارد. برای همین تعامل با کشورهای جهان از جمله اتحادیه اروپا، شرق آسیا، آسیای میانه و همسایگان کشورمان باید در دستور کار سیاست خارجی دولت قرار گیرد. حال که اتحادیه اروپا تصمیم گرفته تجارت خود را با ایران افزایش دهد و سازوکاری ایجاد کند که مبادلات ارزی با یورو انجام شود، ایران نیز باید از این فرصت نهایت استفاده را ببرد. سازوکار پیشنهادی اروپایی‌ها چیزی شبیه به مبادله کالا به‌ کالا، اما با پول است. البته نکته مهم این است که ایران باید مقررات FATF را پذیرا باشد و اگر ایران مقررات گروه ویژه اقدام مالی برای مبارزه با پولشویی را نپذیرد، قطعا بانک‌های اروپایی نمی‌توانند با ایران مبادله ارزی داشته باشند. حتی اگر آمریکا نیز از برجام خارج نشده بود ایران برای مبادله مالی با بانک‌های کوچک و متوسط اروپایی نیازمند پذیرش این مقررات بین‌المللی است. بانک‌های ایرانی 40 سال است که با بانک‌های جهان ارتباط خاصی دارند. بدیهی است که در چارچوب منافع ملی می‌توان با جامعه جهانی مراوده و تعامل داشته باشیم. بنابر این نباید تحت تاثیر احساسات و تندروی‌ها قرار بگیریم، چراکه صرفا منافع ملی مهم است. نمی‌توان چیزی را به طور مطلق رد یا تایید کرد. همه چیز بستگی به منافع ملی دارد. به یاد داریم که برجام از طریق مذاکره با 1+5 به سرانجام رسید. اقتصاد ایران برای حل و فصل مسائل خود با جامعه جهانی به همه ابزارها احتیاج دارد. اینکه نفت خود را با یورو به فروش برسانیم بسیار بهتر از این است که با روپیه هند و یوان چین مبادله کنیم. امروز یورو یک ارز معتبر بین‌المللی است و پس از دلار معتبر‌ترین ارز بین‌المللی محسوب می‌شود. به هر جهت ایران به‌خاطر تحریم با محدودیت‌هایی مواجه است و همین که بتوانیم با یورو تجارت و مبادله ارزی کنیم تا حد زیادی تحریم‌های آمریکا را بی‌اثر خواهیم کرد. ایران در بالاترین سطوح اقتصادی می‌تواند با آلمان که بزرگ‌ترین قدرت اقتصادی اتحادیه اروپا و چهارمین قدرت اقتصادی جهان است ارتباطات مفید و موثر برقرار کند. هر چه ارتباط با جوامع پیشرفته‌ای مثل آلمان، فرانسه و بریتانیا بیشتر شود، تندروهای آمریکایی ناراحت‌تر خواهند شد.
* اقتصاددان