2 نامه يك اعتراض

حجت‌الاسلام احمد مازنی، از اعضای شاخص کمیسیون فرهنگی مجلس، در یادداشتی، به تبلیغات سیاسی صداوسیما برای رئیسی اعتراض کرده بود. نماینده مردم تهران درعین‌حال خطاب به تولیت آستان قدس گفته بود شکاف میان فقیر و غنی با اتخاذ سیاست‌ها و تدابیر درست اقتصادی ترمیم می‌شود... .
تبلیغات زودهنگام ستاد رئیسی یا روحانی؟ 
از اواخر اسفند سال گذشته که احتمال ورود رئیسی به رقابت‌های انتخاباتی شدت گرفت، کم‌کم فضاسازی برای آشنایی با ابراهیم رئیسی که چهره‌ای ناآشنا برای عموم بود، آغاز شد. به صداوسیما رفت. به سفر رفت و رسانه‌های اصولگرا شروع به پوشش‌دهی آن کردند. در اخبار هم آمده بود که در ایام عید نوروز بیش از ۲۵‌ هزار بسته ارزاق تبرکی آستان مقدس امام‌رضا علیه‌السلام در شهرهای مختلف این استان و همین‌طور حاشیه شهر اهواز، اندیمشک، شوش، شوشتر، مسجد سلیمان، اندیکا، لالی، الوان، دشت آزادگان، دهدز، دزفول، هفتگل، ایذه و روستاهای تابعه در میان مردم پخش شد. بسیاری همان زمان این اقدام را - که در سال‌های قبل سابقه نداشت- دارای شائبه تبلیغاتی دانستند. در ماجرای سیل در استان خراسان ‌رضوی هم آستان قدس که تحت تولیت ابراهیم رئیسی است حضور فعالی داشت. 
باشگاه خبرنگاران جوان هم با تأیید توزیع بسته‌های غذایی توسط بنیاد کرامت امام رضا، وابسته به آستان قدس رضوی نوشت که بنیاد کرامت امام رضا (ع) تلاش دارد با سازماندهی نهضت خدمت‌رسانی مردمی برای محرومان در عرصه رفع محرومیت در پنج حوزه فرهنگی، تربیتی، ازدواج، اشتغال و درمان اقدام کند. اقدامی که شائبه تبلیغاتی‌بودن آن زیاد بود. روزنامه ایران هم اخیرا در گزارشی نوشته بود: «پخش تصاویر یکی از نامزدهای احتمالی ریاست‌جمهوری در قامت امام جماعت، به یکی از عناصر ثابت برنامه‌های شبکه‌های مختلف در هنگامه نماز ظهر تبدیل شده است»، مقصود ابراهیم رئیسی بود. 


در اقدامی کمی عجیب و بی‌سابقه، رئیسی در شب میلاد مولای متقیان حضرت علی علیه‌السلام هم از مشهد به تهران آمد تا در یکی از مساجد جنوب شهر سخنرانی کند و هوادارانش در یکی از مساجد تهران هنگام استقبال از وی شعار دادند: ابراهیم بت‌شکن- بت بزرگ را بشکن! همچنین تراکت‌های «خدا را شکر رئیسی آمد»، بین افراد حاضر در مسجد «حوری» محله بلوار قیام تهران دیده می‌شد؛ تراکت‌هایی که چند بار پخش و جمع شد. منتشرکنندگان تراکت‌ها هم خودشان را این‌گونه معرفی کرده بودند: «پویش بزرگ مردمی حمایت از خادم امام رضا (ع) در انتخابات ریاست‌جمهوری». روی این تراکت‌ها نوشته شده بود: «خدا را شکر رئیسی آمد» و همه اینها درحالی است که طبق «ماده ٦٦» قانون انتخابات، «فعالیت‌های انتخاباتی نامزدهای ریاست‌جمهوری رسما از تاریخ اعلام اسامی آنان به وسیله وزارت کشور آغاز و تا ٢٤ ساعت قبل از شروع اخذ رأی، خاتمه می‌پذیرد». این درحالی است که در تلگرام یک کانال پرمخاطب با نزدیک به 74‌هزارو 600 عضو وجود دارد به نام کانال رسمی ستاد انتخاباتی حجت‌الاسلام‌والمسلین دکتر رئیسی و تمامی اخبار و بیانیه‌های تبلیغاتی رئیسی را پوشش می‌دهد. این کانال رسما عملیات تبلیغات به نفع رئیسی را از مدتی قبل شروع کرده است. در کانال تلگرامی‌اش و سایت‌های خبری نزدیک به او مدام تصاویری از دیدارهای رئیسی با خانواده‌های بی‌بضاعت منتشر می‌شود.
 سخنان او هم پوشش داده می‌شود. مثلا در یکی از مطالب منتشر‌شده در کانال، نوشته‌ای همراه با عکس رئیسی منتشر شده با این عنوان که: «عمیقا معتقدم این وضعیت قابل تغییر است و به مدد الهی امکان بازگشت تحرک، نشاط و رونق به زندگی مردم وجود دارد».
نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری در بخشی از نامه خود خطاب به رئیس سازمان صداوسیما نوشته است: «متأسفانه برخلاف روال معمول، اکنون برنامه‌های جاری رئیس‌جمهور محترم که یکی از کاندیداهای انتخابات ریاست‌جمهوری هستند، به ‌طور پی‌درپی و پرحجم در صدا‌و‌سیما پوشش زنده و خبری پیدا می‌کند... از صداوسیما انتظار می‌رود با عنایت به اهداف و مأموریت‌های قانونی خود از هرگونه اقدامی که با ایجاد شائبه تبلیغ جانبدارانه به نفع یک فرد یا جریان خاص، فرایند داوری درست و آگاهانه مردم شریف را مخدوش سازد، جدا پرهیز نماید». 
در نامه به روحانی هم نوشته است: «بنده و جنابعالی پیش از آنکه حقوق‌دان باشیم، هر دو مفتخر به کسوت روحانیت هستیم و این انتساب، ما را به رعایت امور اخلاقی بیش از دیگران ملزم و موظف می‌نماید. اگر در صحنه انتخابات ریاست‌جمهوری، رقابت برای خدمت به مردم می‌باشد و همین مایه مباهات ماست، حیف است که به شائبه نمایش‌های تبلیغاتی که داوری دیگران را درباره ما مخدوش می‌کند، آلوده شود». حسن روحانی به‌واسطه شخصیت حقوقی خود؛ یعنی بالاترین مقام اجرائی در کشور، مسئولیت‌هایی برعهده دارد، باید سخنرانی کند، به جلسه هیئت دولت برود، پروژه‌هایی را افتتاح کند و...، در نتیجه صداوسیما حتی در صورت عدم تمایل هم مجبور به پوشش‌دهی آن است. نه‌فقط روحانی، بلکه هر رئیس‌جمهوری دیگری راه گریزی از این مسئله ندارد، مگر اینکه در یکی، دو ماه مانده به انتخابات از سمت ریاست‌جمهوری مرخصی بگیرد تا رفتارش از سوی منتقدان شائبه تبلیغ نداشته باشد. 
اما قانون تا این لحظه چنین پیش‌بینی‌ای نداشته است. پس بدون نیت‌خوانی کنش‌های معمول یک رئیس‌جمهوری مستقر نمی‌تواند شائبه تبلیغاتی داشته باشد، مگر رفتارها و اقداماتی از او سر بزند که در دوران ریاست‌جمهوری‌اش سابقه نداشته یا جزء مسئولیت‌های معمول یک رئیس دولت قرار نگیرد. تجربه تا به امروز می‌گوید که گرایش سیاسی حاکم بر صداوسیما از قضا چندان تمایلی هم به پوشش همان اخبار دولت و ریاست‌جمهوری فعلی ندارد و تاجایی‌که بتواند در ارتباط با پخش اخبار دولت انواع ترفندها را به کار می‌برد. تاجایی‌که عدم پوشش زنده برخی سخنرانی‌های روحانی یا قطع ناگهانی آن حتی باعث اعتراض ناظران بیرونی هم شده است؛ مثلا در تازه‌ترین اقدام، صداوسیما اخیرا از پخش سخنرانی رئیس‌جمهوری در همایش اقتصاد مقاومتی و توسعه روستایی اجتناب کرد. همچنین خبری از پوشش مصاحبه مطبوعاتی ارائه گزارش پلاسکو نیز در صداوسیما نبود. سیما نه‌تنها از پوشش کنفرانس مطبوعاتی هیئت ویژه بررسی اجتناب کرد، بلکه در اقدامی هدفدار، از طرح پرسش از اعضای این هیئت که کاملا تخصصی و غیرسیاسی بود نیز خودداری کرد. آنچه باعث اعتراض رئیسی و نامه‌نگاری او شده است احتمالا به پخش دو سخنرانی حسن روحانی بازمی‌گردد؛ یکی افتتاح پروژه‌های اخیر در عسلویه و دیگری روز ارتش.  
حجت‌الاسلام احمد مازنی، از اعضای شاخص کمیسیون فرهنگی مجلس، در یادداشتی، به تبلیغات سیاسی صداوسیما برای رئیسی اعتراض کرده بود. نماینده مردم تهران درعین‌حال خطاب به تولیت آستان قدس گفته بود شکاف میان فقیر و غنی با اتخاذ سیاست‌ها و تدابیر درست اقتصادی ترمیم می‌شود... .
تبلیغات زودهنگام ستاد رئیسی یا روحانی؟ 
از اواخر اسفند سال گذشته که احتمال ورود رئیسی به رقابت‌های انتخاباتی شدت گرفت، کم‌کم فضاسازی برای آشنایی با ابراهیم رئیسی که چهره‌ای ناآشنا برای عموم بود، آغاز شد. به صداوسیما رفت. به سفر رفت و رسانه‌های اصولگرا شروع به پوشش‌دهی آن کردند. در اخبار هم آمده بود که در ایام عید نوروز بیش از ۲۵‌ هزار بسته ارزاق تبرکی آستان مقدس امام‌رضا علیه‌السلام در شهرهای مختلف این استان و همین‌طور حاشیه شهر اهواز، اندیمشک، شوش، شوشتر، مسجد سلیمان، اندیکا، لالی، الوان، دشت آزادگان، دهدز، دزفول، هفتگل، ایذه و روستاهای تابعه در میان مردم پخش شد. بسیاری همان زمان این اقدام را - که در سال‌های قبل سابقه نداشت- دارای شائبه تبلیغاتی دانستند. در ماجرای سیل در استان خراسان ‌رضوی هم آستان قدس که تحت تولیت ابراهیم رئیسی است حضور فعالی داشت. 
باشگاه خبرنگاران جوان هم با تأیید توزیع بسته‌های غذایی توسط بنیاد کرامت امام رضا، وابسته به آستان قدس رضوی نوشت که بنیاد کرامت امام رضا (ع) تلاش دارد با سازماندهی نهضت خدمت‌رسانی مردمی برای محرومان در عرصه رفع محرومیت در پنج حوزه فرهنگی، تربیتی، ازدواج، اشتغال و درمان اقدام کند. اقدامی که شائبه تبلیغاتی‌بودن آن زیاد بود. روزنامه ایران هم اخیرا در گزارشی نوشته بود: «پخش تصاویر یکی از نامزدهای احتمالی ریاست‌جمهوری در قامت امام جماعت، به یکی از عناصر ثابت برنامه‌های شبکه‌های مختلف در هنگامه نماز ظهر تبدیل شده است»، مقصود ابراهیم رئیسی بود. 
در اقدامی کمی عجیب و بی‌سابقه، رئیسی در شب میلاد مولای متقیان حضرت علی علیه‌السلام هم از مشهد به تهران آمد تا در یکی از مساجد جنوب شهر سخنرانی کند و هوادارانش در یکی از مساجد تهران هنگام استقبال از وی شعار دادند: ابراهیم بت‌شکن- بت بزرگ را بشکن! همچنین تراکت‌های «خدا را شکر رئیسی آمد»، بین افراد حاضر در مسجد «حوری» محله بلوار قیام تهران دیده می‌شد؛ تراکت‌هایی که چند بار پخش و جمع شد. منتشرکنندگان تراکت‌ها هم خودشان را این‌گونه معرفی کرده بودند: «پویش بزرگ مردمی حمایت از خادم امام رضا (ع) در انتخابات ریاست‌جمهوری». روی این تراکت‌ها نوشته شده بود: «خدا را شکر رئیسی آمد» و همه اینها درحالی است که طبق «ماده ٦٦» قانون انتخابات، «فعالیت‌های انتخاباتی نامزدهای ریاست‌جمهوری رسما از تاریخ اعلام اسامی آنان به وسیله وزارت کشور آغاز و تا ٢٤ ساعت قبل از شروع اخذ رأی، خاتمه می‌پذیرد». این درحالی است که در تلگرام یک کانال پرمخاطب با نزدیک به 74‌هزارو 600 عضو وجود دارد به نام کانال رسمی ستاد انتخاباتی حجت‌الاسلام‌والمسلین دکتر رئیسی و تمامی اخبار و بیانیه‌های تبلیغاتی رئیسی را پوشش می‌دهد. این کانال رسما عملیات تبلیغات به نفع رئیسی را از مدتی قبل شروع کرده است. در کانال تلگرامی‌اش و سایت‌های خبری نزدیک به او مدام تصاویری از دیدارهای رئیسی با خانواده‌های بی‌بضاعت منتشر می‌شود.
 سخنان او هم پوشش داده می‌شود. مثلا در یکی از مطالب منتشر‌شده در کانال، نوشته‌ای همراه با عکس رئیسی منتشر شده با این عنوان که: «عمیقا معتقدم این وضعیت قابل تغییر است و به مدد الهی امکان بازگشت تحرک، نشاط و رونق به زندگی مردم وجود دارد».
نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری در بخشی از نامه خود خطاب به رئیس سازمان صداوسیما نوشته است: «متأسفانه برخلاف روال معمول، اکنون برنامه‌های جاری رئیس‌جمهور محترم که یکی از کاندیداهای انتخابات ریاست‌جمهوری هستند، به ‌طور پی‌درپی و پرحجم در صدا‌و‌سیما پوشش زنده و خبری پیدا می‌کند... از صداوسیما انتظار می‌رود با عنایت به اهداف و مأموریت‌های قانونی خود از هرگونه اقدامی که با ایجاد شائبه تبلیغ جانبدارانه به نفع یک فرد یا جریان خاص، فرایند داوری درست و آگاهانه مردم شریف را مخدوش سازد، جدا پرهیز نماید». 
در نامه به روحانی هم نوشته است: «بنده و جنابعالی پیش از آنکه حقوق‌دان باشیم، هر دو مفتخر به کسوت روحانیت هستیم و این انتساب، ما را به رعایت امور اخلاقی بیش از دیگران ملزم و موظف می‌نماید. اگر در صحنه انتخابات ریاست‌جمهوری، رقابت برای خدمت به مردم می‌باشد و همین مایه مباهات ماست، حیف است که به شائبه نمایش‌های تبلیغاتی که داوری دیگران را درباره ما مخدوش می‌کند، آلوده شود». حسن روحانی به‌واسطه شخصیت حقوقی خود؛ یعنی بالاترین مقام اجرائی در کشور، مسئولیت‌هایی برعهده دارد، باید سخنرانی کند، به جلسه هیئت دولت برود، پروژه‌هایی را افتتاح کند و...، در نتیجه صداوسیما حتی در صورت عدم تمایل هم مجبور به پوشش‌دهی آن است. نه‌فقط روحانی، بلکه هر رئیس‌جمهوری دیگری راه گریزی از این مسئله ندارد، مگر اینکه در یکی، دو ماه مانده به انتخابات از سمت ریاست‌جمهوری مرخصی بگیرد تا رفتارش از سوی منتقدان شائبه تبلیغ نداشته باشد. 
اما قانون تا این لحظه چنین پیش‌بینی‌ای نداشته است. پس بدون نیت‌خوانی کنش‌های معمول یک رئیس‌جمهوری مستقر نمی‌تواند شائبه تبلیغاتی داشته باشد، مگر رفتارها و اقداماتی از او سر بزند که در دوران ریاست‌جمهوری‌اش سابقه نداشته یا جزء مسئولیت‌های معمول یک رئیس دولت قرار نگیرد. تجربه تا به امروز می‌گوید که گرایش سیاسی حاکم بر صداوسیما از قضا چندان تمایلی هم به پوشش همان اخبار دولت و ریاست‌جمهوری فعلی ندارد و تاجایی‌که بتواند در ارتباط با پخش اخبار دولت انواع ترفندها را به کار می‌برد. تاجایی‌که عدم پوشش زنده برخی سخنرانی‌های روحانی یا قطع ناگهانی آن حتی باعث اعتراض ناظران بیرونی هم شده است؛ مثلا در تازه‌ترین اقدام، صداوسیما اخیرا از پخش سخنرانی رئیس‌جمهوری در همایش اقتصاد مقاومتی و توسعه روستایی اجتناب کرد. همچنین خبری از پوشش مصاحبه مطبوعاتی ارائه گزارش پلاسکو نیز در صداوسیما نبود. سیما نه‌تنها از پوشش کنفرانس مطبوعاتی هیئت ویژه بررسی اجتناب کرد، بلکه در اقدامی هدفدار، از طرح پرسش از اعضای این هیئت که کاملا تخصصی و غیرسیاسی بود نیز خودداری کرد. آنچه باعث اعتراض رئیسی و نامه‌نگاری او شده است احتمالا به پخش دو سخنرانی حسن روحانی بازمی‌گردد؛ یکی افتتاح پروژه‌های اخیر در عسلویه و دیگری روز ارتش.