رقابت اخلاقی؛ لازمه اعتلای جامعه

ابوالحسن نواب
عضو جامعه روحانیت مبارز

انتخابات موعد تبلور عملی آگاهی‌های عمومی نسبت به حقایق کشور و جامعه است. به عبارتی جامعه در فرآیند انتخابات قضاوت و داوری عمومی خود درخصوص برنامه‌ها و نحوه اداره کشور را نه تنها بیان می‌کند، بلکه از طریق رأی خود توان اعمال قدرت نسبت به ادامه سیاست‌های گذشته یا تغییر و اصلاح آن را نیز به دست می‌آورد.


با این واقعیت است که میزان عمق دریافت عمومی جامعه از واقعیت‌های کشور و آگاهی و احاطه آن به مسائل مختلف مهم و اساسی می‌شود. چرا که بدون در اختیار داشتن چنین آگاهی و احاطه‌ای عملاً امکان قضاوت صحیح از جامعه در پای صندوق رأی و توان انتخاب درست از مردم گرفته می‌شود.
از همین روست که حفظ چارچوب‌های اخلاقی فراتر از مسائل شرعی در پروسه انتخابات و رقابت سیاسی اهمیت پیدا می‌کند. به عبارت دیگر از این منظر حتی اگر فرض بر انتخاب در یک نظام غیردینی هم گذاشته شود، حفظ چارچوب‌های اخلاقی دارای اهمیت هستند. چرا که گذر از این چارچوب‌ها و روی آوردن به روش‌های تخریبی و غیراخلاقی در رقابت‌های سیاسی در قدم اول آگاهی مردم نسبت به توانمندی، برنامه‌ها و افق پیش روی نامزدهای مختلف را از بین می‌برد و در این خلأ آنچه که جایگزین فاکتور آگاهی و عقلانیت در رأی مردم می‌شود، دودستگی‌های ساختگی، مسائل غیرواقعی و موارد خلاف واقعی است که قسمتی از فضای رقابت را اشغال می‌کنند. بسیار روشن و بدیهی است که در چنین فضایی اساساً نه در یک نظام دینی و نه حتی در نظام‌های غیر دینی امکان انتخاب شایسته و درستی به وجود نمی‌آید و احتمال انحراف رأی جامعه زیاد می‌شود. کما اینکه بارها و بارها هم در کشورهای دیگر و هم متأسفانه در کشور خودمان شاهد بوده‌ایم که رأی دهندگان بعد از انتخاب خود که در فضایی غیراخلاقی و غیرعقلانی انجام شده بود، دیر یا زود از این انتخاب پشیمان شده‌اند. چارچوب‌های اخلاقی رقابت سیاسی را در حد و مرز واقعیت‌ها حفظ می‌کند و اجازه ورود دروغ، تهمت و تخریب ناصحیح را به این محدوده نمی‌دهد.
بسیار روشن است که فضای انتخابات یک فضای محدود به واسطه زمان و امکانات است. خروج از چارچوب‌ها و مکارم اخلاقی باعث خواهد شد تا نامزدها قسمتی از این فضا را که باید صرف آگاهی رسانی دقیق به رأی‌دهندگان شود، صرف دفاع از خود، پاسخ دادن به دروغ‌ها و عوامل حاشیه‌ای کنند که چنین صرف وقت و انرژی به نفع منافع ملی نخواهد بود. مضافاً اینکه باید توجه کنیم که رقابت سیاسی ما در چارچوب یک نظام دینی انجام می‌شود که حفظ مکارم اخلاقی از ستون‌های اصلی آن است. شریعت ما به وضوح طرح دروغ، افترا و بهتان را حرام می‌داند. در مذهب شیعه هم فریب مردم از طریق وعده‌های بی اساس یک امر حرام و خلاف شرع است. قطع به یقین توسل به یک شیوه خلاف و حرام در جریان رقابت سیاسی، هم باعث حرمت رأی کسب شده توسط مرتکبین می‌شود و هم حرمت قدرت و مقامی را که به دست آورده‌اند در پی دارد.
به عبارتی دین اسلام و مذهب تشیع هیچ تردیدی در این واقعیت باقی نگذاشته که پست و مقام به دست آمده از طریق تخریب دیگران، طرح مسائل دروغ و دادن وعده‌های بی اساس، پست و مقامی حرام است که نه می‌تواند به ارتقای معنوی حاکم منجر شود و نه تزکیه جامعه را در پی خواهد داشت. بر این مبنا با توجه به چارچوب‌های شرعی حکومت جمهوری اسلامی، بر تمام نامزدها و گروه‌های سیاسی واجب است که به طور مضاعف چارچوب‌های اخلاقی را در برنامه‌ها و اقدامات تبلیغی خود مدنظر قرار دهند. چرا که تجربه کشور ما هم به خوبی نشان داده رقابت سیاسی غیراخلاقی در نهایت خود چه آسیب‌های جبران ناپذیر و بزرگی برای کشور و جامعه در پی خواهد داشت.