روزنامه قانون
1396/02/06
مافياي آشغال
زباله، روزانه بيش از یک میلیارد و دویست میلیون تومان براي شهرداري تهران هزينه داردبراي جمع‌آوري زباله، شهرداري بايد مزايده برگزار كند. اين درحالي است كه شهرداري تهران مناقصه برگزار كرده است
سال 95 درحدود 150 ميليارد تومان بابت جمع‌آوري زباله هزينه شده است
فكر مي‌كنم كه نحوه مديريت پسماند شهر تهران مي‌تواند نمونه‌اي از بي‌كفايتي آقاي شهردار در اداره اين شهر باشد
اشخاصي از اين سوء‌مديريت منتفع مي‌شوند اما به‌عنوان عضو شوراي شهر از آن خبر ندارم
سازماني كه مي‌توانست درآمدزا باشد، يك باري بر دوش شهرداري شده است
اگر آن‌ها به‌راحتي مي‌توانند پسماند پايتخت را مديريت كنند، چرا تاكنون شهرداري اين كار را انجام نداده است
شهرداري تهران علاوه بر اينكه پولي دريافت نمي‌كند، ميلياردها تومان از بودجه شهر را نيز به حساب آن شركت‌ها واريز مي‌كند
روزانه ۵۰ هزار تن زباله در شهرها و روستاهای کشور تولید میشود. ۳۷ هزار میلیارد تومان خسارت اين زباله‌ها به کشور است که این عدد، بدون احتساب خسارت حوزه سلامت است. سهم تهران از اين آمار، هفت هزار و پانصد تن است. شهرداري تهران درچند سال اخير طرح‌هاي انگشت‌شماري را براي حل معضل پسماند پايتخت اجرا كرده است كه تاكنون هيچ يك از اين طرح هانتواسته بحران پسماند در تهران را حل كند. يكي از طرح‌ها ی مطرح شده نيروگاه زباله‌سوز بود كه پس از تبليغات گسترده‌اي درباره آن، به‌سرانجامي نرسيد. از طرفي مديران شهرداري تهران بارها خود را الگوي ديگر پايتخت‌هاي جهان در بحث مديريت پسماند معرفي كرده‌اند. به‌عنوان نمونه عبداللهی قايم‌مقام سازمان پسماند شهرداری تهران در يك مراسم گفته بود:« چندی پیش گروهی از اسپانیا برای بازدید به ایران آمده بودند که از وضعیت نظافت شهر تهران بسیار متعجب شده بودند.موضوع نظافت در کشور ما با دیگر کشورها قابل مقایسه نیست. امروز وضعیت ما در نظافت از کشورهای اروپایی بسیار مناسب‌تر است و بعضا در برخی محله‌ها طی سه تا چهار مرحله جمع آوری زباله داریم».
طبق برآوردهاي انجام شده، زباله روزانه بيش از یک میلیارد و دویست میلیون تومان براي شهرداري تهران هزينه دارد. همچنين با نگاهي به آمار ديگر پايتخت‌هاي جهان به اين نكته پي مي‌بريم كه میزان تولید زباله در شهر تهران نسبت به ديگر پایتخت‌های جهان بسیار بیشتر است.
مناقصه به‌جاي مزايده
رحمت‌ا... حافظي ،عضو شوراي شهر تهران در گفت‌وگو با «قانون» درباره نحوه مديريت پسماند در شهرداري تهران مي‌گويد:« مديران شهرداري تهران هيچ انگيزه‌اي براي ساماندهي پسماند پايتخت نداشته‌اند. دليل آن نيز بسيار واضح و مشخص است. زباله كالاي بسيار با ارزشي است كه از آن به‌عنوان طلاي كثيف ياد مي‌شود. براي جمع‌آوري زباله، شهرداري بايد مزايده برگزار كند. اين درحالي است كه شهرداري تهران مناقصه برگزار كرده است.
شركت‌هايي كه در بحث پسماند ورود پيدا مي‌كنند و تقاضاي جمع‌آوري زباله مي‌كنند، بايد به شهرداي بابت صدور مجوز جمع‌آوري زباله پول پرداخت كنند. اما متاسفانه در شهرداري تهران علي‌رغم اينكه پولي دريافت نمي‌شود بلكه ميلياردها تومان از بودجه شهر نيز به حساب آن شركت‌ها واريز مي‌شود. حال شهردار بايد پاسخ دهد كه چرا چنين اتفاقي در 10 سال گذشته رخ داده است؟ از يك سو ميلياردها توماني كه از بودجه شهرداري پرداخت شده و از سوي ديگر ميلياردها توماني كه مي‌توانست به خزانه شهرداري تزريق شود اما نشده است. تمامي اين پول‌ها كجا رفته و به حساب چه كساني واريز شده است؟».
شهرداری تهران در سال 95 ، 150 میلیارد تومان هزینه جمع آوری زباله کرده است
شهرداری سه الي پنج نوبت در روز اقدام به جمع‌آوری زباله‌ها مي‌کند.درحالی که در بسياري از كلانشهرهاي كشور همانند اصفهان جمع‌آوری زباله‌ها، دو مرتبه در هفته انجام میشود. اين اتفاق درپي فرهنگ‌سازي و برقراري زيرساخت‌هاي مربوطه انجام شده است. حافظي درباره جمع‌آوري زباله در شهر تهران عنوان مي‌كند:«سال 95 درحدود 500 میلیارد تومان بابت جمع‌آوري زباله هزينه شده است. يعني روزانه 500 میلیون تومان در اين شهر بابت جمع‌آوري زباله هزينه مي‌شود. اين 150 ميليارد تومان را مي‌توانستيم صرف توسعه خدمات شهري كنيم درحالي كه آن را بابت جمع‌آوري زباله پرداخت كرده‌ايم. خسارت اقتصادي يك بعد اين قضيه است اما بعد ديگر قضيه، مساله محيط‌زيست و ظاهر بسيار فجيع شهر است. بر سر هر كوچه و برزني كه نگاه مي‌كنيم مخزن زباله‌اي است كه وضعيت اسف‌باري دارد؛ در كنار آن، زباله‌گردهايي كه مشغول جمع‌آوري كالاهاي با ارزشش هستند.اين زباله‌گردها مديريت و ساماندهي مي‌شوند. اگر آن‌ها را تعقيب كنيد، متوجه خواهيد شد كه همه آن‌ها در يك منطقه مشخصي گرد هم مي‌آيند. آيا شهردار نمي‌تواند آن‌ها را ساماندهي كند؟ خوشبختانه يا متاسفانه دوره مديريتي شهردار فعلي رو به اتمام است.شايد متاسفانه چون ديگر در جايگاه پاسخگويي قرار نمي‌گيرد».
مردم فرهنگ دارند، مديران شهرداري بيفرهنگ هستند
حافظي با اشاره به اينكه تاكنون چندين مرتبه درخصوص معضل پسماند به شهردار تذكر داده شده است، مي‌گويد:« به‌دليل سياست‌هاي غلطي كه شهردار در اين مساله داشته است، طي چهار سال گذشته بارها تذكر و سوال كرده‌ايم. بارها گفته‌ايم كه چرا در كلانشهرهايي همانند اصفهان و تبريز وضعيت زباله اين‌گونه نيست. برخي براين باورند كه هنوز مديريت پسماند براي شهروندان تهراني فرهنگ‌سازي نشده است. من با اين جمله مخالف هستم. فرهنگ‌سازي انجام شده و شهروندان آمادگي اين موضوع را دارند اما مديران شهر ما فرهنگ اين مساله را ندارند. اين فرهنگ‌سازي براي مديران شهري بايد اجرا شود. مديريت شهري ما بيفرهنگ است و صلاحيت اداره اين شهر را ندارد. اگر بسترسازي شود، شهروندان تهراني نيز همانند ديگر شهروندان كشور مشكلي با اين موضوع ندارند. مردم از بستري كه ايجاد شده استفاده مي‌كنند چون شهر را محيط زندگي خود مي‌دانند. انتظار داريم مسئولان پاسخگو باشند و فكر مي‌كنم كه نحوه مديريت پسماند شهر تهران مي‌تواند نمونه‌اي از بي‌كفايتي آقاي شهردار در اداره اين شهر باشد».
شهردار پول مي‌دهد تا طلاي كثيف راجمع كنند
حافظي درباره مشخصات شركت‌هاي جمع‌آوري زباله در تهران تصريح مي‌كند:« شركت‌هاي طرف قرارداد به‌راحتي قابل شناسايي هستند. محال است كسي بتواند در اين شهرآجر از آجر جدا كند بدون اينكه قراردادي باشد. بحث ما نيز درخصوص پشت پرده همين قراردادهاست. چرا آقاي شهرداري پول مي‌دهد اين طلاي كثيف را جمع‌آوري كنند. آيا مديريت پسماند براي شهردار آن‌قدر سخت است؟ با معاون قبلي خدمات شهر اين موضوع را مطرح كرديم. حتي مثال شهر اصفهان و تبريز را عنوان كرديم كه در آن شهرها يك مخزن زباله در كنار خيابان و كيسه زباله در منازل مردم نمي‌بينيد. شهرداري اصفهان سه روز در هفته زباله را جمع‌آوري مي‌كند. شما هزينه جمع‌آوري زباله سه روز در هفته اصفهان را با سه بار در روز تهران مقايسه كنيد. مديران شهري مي‌گويند كه درحال مطالعه و بررسي طرحي براي مديريت پسماند هستند. روش‌هايي را پيدا كرده‌اند كه زير زمين نوارهاي نقاله‌اي احداث كنند و مخازن زباله را به آن نوارها متصل كنند. هنگامي كه زباله به داخل آن‌ها ريخته مي‌شود از طريق نوار نقاله جمع‌آوري شود. حالا موضوع اين است كه در شهر تهراني كه توسعه شبكه فاضلاب شهر پس از چندين سال تاكنون به اتمام نرسيده است، چگونه مي‌توانند اين طرح را اجرا كنند. با كدام اعتبار و سرمايه‌اي، اين طرح چه پشتوانه‌اي دارد. حتي يك مورد اجرايي مشابه در شهرهاي ديگر ايران و جهان براي آن وجود ندارد. شما اگر تدبير داريد طرح تفكيك زباله را انجام دهيد و مخازن زباله خشك را در شهر قرار دهيد و زباله تر را نيز طبق يك زمانبندي مشخص جمع‌آوري كنيد. مديريت پسماند شهر تهران يك لكه ننگي بر كارنامه شهردار است. تهران را اينچنين اداره كرده‌اند. تصور كنيد كشور را چگونه مي‌خواهند اداره كنند. مردم باهوشند. مي‌بينند و رصد مي‌كنند و حتما پاسخ شما را پاي صندوق‌هاي راي خواهند داد ».
در 12 سال مديريت قاليباف، هيچ اقدامي در پسماند نشده است
محمدمهدي تندگويان نيز درباره بحران پسماند در شهرتهران به «قانون» مي‌گويد:« تفكيك زباله از مبدا در پايتخت صفر است. در اين 12 سال كه قاليباف شهردار بودهيچ كار عملياتي در اين خصوص انجام نشده است. در يك دوره كوتاه مدت، شهروندان تفكيك زباله در مبدا را انجام دادند اما به‌دليل آماده نبودن زيرساخت‌ها در سازمان پسماند، امكان جمع‌آوري از مبدا نبود و اين طرح اجرايي نشد. اين مشكل تنها به‌دليل سوء مديريت رخ داده و دليل ديگري ندارد. يا شايداشخاصي از اين سوء‌مديريت منتفع مي‌شوند كه به‌عنوان عضو شوراي شهر از آن خبر ندارم».
تندگويان ادامه مي‌دهد:« بسياري از شهروندان تهراني تفكيك زباله را در منزل انجام مي‌دهند اما موضوع اين است كه مكاني را براي تحويل آن پيدا نمي‌كنند. وظيفه شهروندان نيست كه به‌دنبال مكاني براي تحويل زباله‌هاي تفكيكي خود باشند. اين وظيفه شهردار است كه مخازن مختلفي را براي زباله‌ها در شهر تعبيه كند. طي چند دهه اخير شهروندان آموزش‌هاي لازم را در بحث مديريت پسماند ديده‌اند اما مساله اين است كه آن‌ها مي‌گويند تفكيك زباله را از مبدا انجام مي‌دهند اما هنگامي كه مكاني براي آن وجود ندارد، مجبور هستند درنهايت آن را در داخل مخازن زباله معمولي قرار دهند و اين تفكيك زباله عملا كارآمد نيست».
پسماند؛ باري بر دوش تهران
تندگويان با اشاره به چهار بار سوال از شهرداري درخصوص بحران پسماند تصريح مي‌كند:« در اين چهار سال عمر شوراي شهر بيش از چهار بار از شهردار در اين‌باره سوال شده است اما پاسخ درستي نداده‌اند. اين‌گونه پاسخگويي نشان‌دهنده وجود يك رانت زباله در شهرداري تهران است. حتما رانتي وجود دارد كه شهردار اجازه ساماندهي وضعيت زباله‌هاي را نمي‌دهد. با سياست و عملكرد شهردار تهران، سازماني كه مي‌توانست درآمدزا باشد و در راستاي ايجاد درآمد پايدار براي شهرداري تهران كارگشا باشد، يك باري بر دوش شهرداري شده است كه سالانه هزينه‌هاي هنگفتي براي آن از خزانه واريز مي‌شود. با هزينه‌اي كه به سازمان پسماند پرداخت مي‌شود،سالانه مي‌توانستيم در حدود 300 دستگاه اتوبوس به ناوگان حمل و نقل عمومي اضافه كنيم يا يك بخش زيادي از احداث خط مترو را اجرا كنيم».
برق نخريدند؛ پسماند را رها كردند
تندگويان با اشاره به پاسخ شهردار درباره پسماند مي‌گويد:« با توجه به اينكه نتوانستيم توافق خوبي با وزارت نيرو در بحث خريد انرژي برق انجام دهيم؛ اجراي دستگاه زباله‌سوز را رها كرديم. اين غيرمنطقي‌ترين پاسخي بود كه تاكنون شنيده‌ام. در دنيا زباله صرف توليد 20 درصد انرژي برق مي‌شود. 80 درصد از فرآورده‌هاي ديگر است. از شيرابه زباله محصولاتي به‌دست مي‌آيد كه بسيار ارزشمند است. حتي اگر وزارت نيرو مبلغ مناسبي براي خريد برق پيشنهاد نداده بود، شهرداري مي‌توانست از برق توليدي خود براي مجموعه پارك‌ها، فرهنگ‌سرا و ساختمان‌هاي شهرداري استفاده كند».
شهرداري منكر مافياي زباله است
تندگويان درباره شركت‌هاي جمع‌آوري زباله خاطر نشان مي‌كند:« چيزي تحت عنوان شركت تفكيك و بازيافت زباله وجود ندارد. جمع‌آوري‌ها به‌صورت غيرقانوني و سياه انجام مي‌شوند. آن‌ها توسط مافيايي كه زباله را مديريت مي‌كنند، اداره مي‌شوند. شهرداري كه منكر اين مافياست. حال پرسش اين است كه اگر آن‌ها به‌راحتي مي‌توانند پسماند پايتخت را مديريت كنند، چرا تاكنون شهرداري اين كار را انجام نداده است» .
