طرح سهمیه‌بندی بنزین روی میز مجلس

آرمان: سخنگوی سازمان برنامه و بودجه می‌گوید سالانه حدود ۶۰۰هزار میلیارد تومان یارانه پنهان در حوزه نفت و انرژی پرداخت می‌شود و در این شرایط، دولت و مجلس به دنبال تدوین بسته اصلاحات ساختاری حامل‌های انرژی هستند که اصلاح قیمت نیز جزئی از آن است. پیش از این با آغاز بررسی لایحه بودجه 98 نیز برخی کارشناسان به تخمین ارقام یارانه پنهان پرداخته بودند؛ اما با اعلام رسمی رئیس سازمان برنامه و بودجه و تایید رئیس‌جمهوری، این رقم حدود 900هزار میلیارد تومان اعلام شد که گفتنی‌ست به دلیل نقص در اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها، هرگز نتوانسته است به اهداف عدالت اجتماعی دست یابد.
بر اساس قانون هدفمندی یارانه‌ها قرار بود دولت به دلیل آنکه روند کنونی با برقراری عدالت اجتماعی تقابل جدی داشت، قیمت حامل‌های انرژی را به تدریج تغییر دهد تا نرخ‌ها به فوب منطقه نزدیک شده و قاچاق برخی حامل‌ها از جمله سوخت، نیز کاهش یابد. آمارها نشان می‌دهند که ثروتمندان و دهک‌های درآمدی بالاتر، در تقابل کامل با قانون هدفمندی، به میزان بیشتری از این نوع یارانه‌ها بهره‌مند می‌شوند. برای مثال در بحث یارانه بنزین، طبیعی‌ست خانوارهایی که خودرو ندارند، نمی‌توانند از این یارانه‌ها استفاده کنند در حالی‌که خانوارهای پردرآمد حساسیت کمتری درباره صرفه‌جویی سوخت و استفاده از وسایل حمل‌ونقل عمومی دارند. اگرچه اجرای این روند در قانون هدفمندی یارانه‌ها مصرح است اما در عمل اجرایی نشد و دولت تنها طی دو مرحله تغییر قیمت بنزین را انجام داد که آخرین مرحله آن به سال ۱۳۹۳ وافزایش قیمت بنزین به ۱۰۰۰تومان بازمی‌گردد. با وجود بحث‌ها و انتقاداتی که در مورد یارانه‌های پنهان و قیمت حامل‌های انرژی وجود دارد، بازهم در لایحه بودجه سال آینده، بندی در این رابطه وجود ندارد و دولت تاکید دارد که برای هر تغییر قیمتی ملاحظات خاص آن از جمله تورم ناشی از اصلاح قیمت باید در نظر گرفته شود. نمایندگان مجلس نیز یکی از اشکالات اساسی بودجه ۹۸ را تکرار رویه غلط دولت در عدم تعیین تکلیف یارانه‌های پنهان و آشکار در بودجه می‌دانند؛ چرا که برآورد 900هزار میلیارد یارانه پنهان و آشکار در اقتصاد به معنای آن است که حدود سه برابر بودجه عمومی کشور در سال ۹۷ یارانه انرژی پرداخت می‌شود و این عدد شرایط خاصی را برای کشور به‌وجود می‌آورد. دولت در سال گذشته در تبصره(۱۸) لایحه بودجه، منابع حدود ۱۷هزار میلیارد تومانی افزایش قیمت حامل‌های انرژی را خارج از تبصره هدفمندی پیش‌بینی کرد، اما به دلایلی از جمله آثار تورمی، در نهایت با مخالفت مجلس مواجه شد.
۲۱۵هزارمیلیارد تومان یارانه بنزین
در همین رابطه مژگان خانلو- سخنگوی ستاد بودجه سازمان برنامه و بودجه- در گفت‌وگو با ایسنا در مورد وضعیت یارانه‌های پنهان و راهکار دولت برای اصلاح آن اظهار کرد: بررسی‌های سازمان برنامه و بودجه نشان داد که در سال، حدود ۹۰۰هزار میلیارد تومان یارانه در بخش بودجه‌ای، فرابودجه‌ای و یارانه پنهان وجود دارد؛ از این رقم حدود ۶۰۰هزار میلیارد تومان به حوزه انرژی و نفت و مشتقات آن اختصاص دارد که ۲۱۵هزارمیلیارد تومان آن متعلق به بنزین است. به گفته او، از ۹۰۰هزار میلیارد تومان یارانه پنهانی که در سال پرداخت می‌شود حدود ۳۰۰هزار میلیارد تومان نیز به یارانه بودجه‌ای و فرابودجه‌ای تعلق دارد. خانلو با بیان اینکه دولت در لایحه بودجه ۱۳۹۸ هیچ افزایش قیمتی برای حامل‌های انرژی در نظر نگرفته و اعمال نکرده است، گفت: قرار شد دولت بسته اصلاح قیمت حامل‌های انرژی را در قالب بسته اصلاحات ساختاری سازمان برنامه و بودجه تهیه کند و از سوی دیگر کمیسیون اقتصادی مجلس بسته‌ای جداگانه را بررسی و تدوین کند که در هر دو مورد در حال انجام است. سخنگوی سازمان برنامه و بودجه گفت: اگر در فاصله‌ای که لایحه بودجه بررسی و تصویب می‌شود، بسته‌های اصلاحات ساختاری حامل‌های انرژی به جمع‌بندی رسیده باشد، در قالب قانون اعمال می‌شود و اگر این‌گونه نشود به‌عنوان قانون جداگانه به مجلس رفته و مورد بررسی قرار خواهد گرفت. او افزود: بسته مورد نظر، ابعاد مختلف ساختاری حامل‌های انرژی از کارت سوخت، سهمیه‌بندی یا آزادسازی و البته بازتوزیع منابع را در نظر خواهد گرفت، اما جمع‌بندی که باید بین سازمان وکمیسیون اقتصادی مجلس باشد هنوز اتفاق نیفتاده است. خانلو در مورد اینکه آیا با تصویب بسته‌ اصلاح ساختاری می‌توان گفت که بنزین در اصلاح قیمت‌ها چندنرخی خواهد شد، گفت: همان‌طور است؛ اما در این شرایط، این اقدام کنترل‌ها و نظارت‌های خاص خود را می‌طلبد؛ چندنرخی‌شدن نیازمند آن است که قبل از آن الزامات نظارتی پیش‌بینی شود، در غیر این صورت مسیری خارج از هدف از پیش تعیین‌شده را خواهد رفت.


طرح سهمیه‌بندی بنزین اعلام وصول شد
همزمان با آغاز مراحل ثبت‌نام مجدد کارت سوخت در آذر، وزیر نفت اظهار کرده بود: فعلا بحث سهمیه‌بندی مطرح نیست، بلکه بحث استفاده از کارت سوخت در تحویل بنزین مطرح است. او افزود بود: هنوز در مرحله ثبت‌نام کارت سوخت هستیم و وقتی این مرحله تمام شد، تاریخ اجرای طرح تحویل بنزین با کارت سوخت را اعلام می‌کنیم. اما به نظر می‌رسد، مجلس در سهمیه‌بندی بنزین مصمم است و طرح آن را آماده بررسی کرده است. در همین ارتباط، روز گذشته عضو هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی گفت: طرح سهمیه‌بندی بنزین در مجلس اعلام وصول شده است. علیرضا رحیمی در جلسه علنی صبح روز گذشته مجلس، از اعلام وصول طرح اصلاح تبصره ۲ ماده ۷۶ قانون تامین اجتماعی، طرح سهمیه‌بندی بنزین و طرح استفساریه «ب» ماده ۱۵۹ قانون برنامه پنجم خبر داد.