اجلاس ورشو: یک بستر و چند رویا

به نظر می‌رسد اجلاس وزرای ورشو اجلاسی چندان مهم و تاثیرگذار نخواهد بود، به چند دلیل: 1. اگر به خاطر عدم استقبال کشورهای اصلی اتحادیه اروپا که در غرب قاره واقع هستند مثل فرانسه، آلمان، ‌انگلیس، ایتالیا، کشور لهستان ابراز آمادگی کرده است میزبان مشترک این نشست باشد، به عبارتی باید پذیرفت که اشتراک نظر بین لهستان با این کشورها و مجموعه اتحادیه اروپا و با خانم موگرینی به عنوان رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا وجود ندارد. 2. لهستان از زمان اجلاس سران نیس در سال 2000 که در زمان ریاست دوره‌ای فرانسه برگزار شد، اختلافاتش با اتحادیه اروپا و با کشورهای اصلی آن به دلیل زیاده خواهی‌های ورشو بالا گرفت به خصوص بر سر تعداد نمایندگان آن در پارلمان اروپایی. که بعدا به دلیل موضع منسجم و یکدست آلمان، فرانسه، ایتالیا و کشورهای کوچکتر و با استفاده از بازوی اجرایی کمیسیون اروپا و جنبه‌های اقتصادی مالی مثل صندوق‌های عمرانی و مالی اتحادیه اروپا، لهستان سر جایش نشانده شد و اینکه بیشتر از حد و اندازه خود حرف نزند. 3. تلاش آمریکا برای ایجاد شکاف بین کشورهای شرق و غرب قاره کهن موضوع جدیدی نیست و این سیاست به‌خصوص در دوره نئوکان‌ها همیشه در دستور کار بوده که اوج آن در زمان جنگ دوم خلیج فارس علیه عراق بود. این تلاش در دوره ترامپ پررنگ‌تر و عریان‌تر شده است. کشورهای بزرگ غرب اروپا با این سیاست واشنگتن همیشه مخالف بوده و زیر بار نرفته‌اند. 4.تلاش آمریکا برای ایجاد شکاف بین کشورهای خاورمیانه و دور کردن آنها از ایران و یا نزدیکتر کردن آنها با واشنگتن بعید است که جواب دهد و این کشورها با این سیاست تشنج‌زای آمریکا همراهی کافی نخواهند کرد. 5.عنوان اصلی نشست ورشو صلح و امنیت در خاورمیانه اعلام شده است. ممکن است کشورهای زیادی در این نشست شرکت کنند ولی انگیزه و هدف هر یک متفاوت خواهد بود. مثلا قطر و عمان و عراق اعلام خواهند کرد در چارچوب صلح و ثبات و امنیت خاورمیانه حضور خواهند یافت و نه اینکه نشستی ضد ایرانی. 6. برگزاری این نشست به عبارتی اذعان آمریکا به نتیجه‌بخش نبودن سیاست‌های تحریمی این کشور علیه ایران و لاجرم توسل به سایر کشورها و بازیگران است تا به یاری آمریکا بشتابند. 7. این نشست می‌تواند به تشدید اختلافات و شکاف‌ها بین دو سوی قاره آمریکا منجر شود و واگرایی در روند کاری اتحادیه اروپا را تشدید کند. این موضوع می‌تواند منجر به اختلافات شدیدی بین دولت راستگرای افراطی پوپولیستی ورشو با اتحادیه اروپا و بروکسل شود. 8. احیانا کنفرانس در تهیه و صدور بیانیه پایانی به‌خصوص با رویکرد ضدایرانی مشکل خواهد داشت، زیرا هر کشوری با هدف و نیت متفاوتی در این نشست شرکت خواهد کرد. 9. دعوت یا عدم دعوت از ایران به‌عنوان یک کشور بزرگ و یک بازیگر مهم در خاورمیانه ملاک جدی در سمت‌گیری این اجلاس خواهد بود. نمی‌توان اجلاسی در سطح وزرای امور خارجه برگزار کرد که عنوان آن صلح و امنیت در خاورمیانه است و از یکی از بازیگران عمده (ایران) دعوت نکرد. 10. احتمال اینکه همه کشورها در سطح وزرای امور خارجه شرکت نکنند وجود خواهد داشت. در مجموع، اجلاس وزرای امور خارجه ورشو یک نشست کمرنگ و البته پرهیاهو به لحاظ تبلیغاتی خواهد بود و نتیجه ملموس چندی از آن حاصل نخواهد شد و کشورهای اروپایی و خارمیانه هر یک با هدف و نیت خاص خود در آن شرکت خواهند کرد که الزاما به منزله هدف مورد انتظار آمریکا نخواهد بود.
* تحلیلگر ارشد مسائل اروپا