روزنامه آرمان امروز
1397/11/02
مقاومت در برابر تکنولوژی، امکانپذیر نیست
در کشور هر از گاهی مباحثی مانند میزان دخالت و یا عدم دخالت در امورات و احوالات شخصی و اجتماعی مردم مطرح میشود و کارشناسان و صاحب‌نظران دینی، سیاسی و اجتماعی در این باره و حدود و ثغور آن سخن می‌گویند. روز گذشته نیز رئیس‌جمهوری در جمع مدیران وزارت ارتباطات ضمن دفاع از آزادی رسانه‌ها و دستیابی آزادانه مردم به اطلاعات و اخبار و نقد فیلترینگ، عنوان داشت: «نمی‌توان با خواست عمومی مردم مبارزه کرد، نه درست است و نه مشروع و قانونی» و از تحمیل دین و برخی مباحث اجتماعی به جامعه هم انتقاد کردند. در این باره بیان چند نکته ضروری است. نخست از منظر قرآن کریم به این موضوع باید پرداخت. «لا إکراهَ فی‌الدین» یعنی جنس «اکراه» در دینداری وجود ندارد. دین یک مساله عقلی، فکری و فطری است و در فطرت و فکرت انسان جایگاه اساسی دارد. بنابراین دین مقوله‌ای است که نمی‌توان آن را با تحمیل به شخصی داد و او را وادار به دینداری کرد، دین مانند ریاضیات و هندسه است که مباحثی عقلی است. اگر فردی عقل و درک لازم را نداشته باشد، به ضرب چوب و شلاق نمی‌توان ریاضیات آموخت. باید فرد خودش به یک میزان عقلانیت و تعقل برسد تا دین را بفهمد. مسائل دین فهمیدنی است و با زور حاصل نمی‌شود. آقای روحانی فرمودند که دین هنگامی دین است که انتخابی باشد و نه تحمیلی. این سخن دقیقا ترجمان آیه شریفه «لا إکراهَ فی الدین» است. نکته دوم این است که جهان امروز از آن تکنولوژی است و کاروان دانش و تکنولوژی به سرعت پیش می‌رود. در برابر این سرعت، کسی نمی‌تواند مقاومت و یا مقابله کند. تکنولوژی مانند سیلی بنیان کن، همه موانع را از پیش روی خود بر می‌دارد. کمااینکه در گذشته بودند کسانی که در صدد تقابل با علم و دانش بودند اما موفق به این کار نشدند. امروز زندگی و زیست جامعه بشری به شکلی است که نمی‌توان از تکنولوژی و وسایل ارتباط جمعی گریخت. اکنون در دست کودکان هم نمادهای این تکنولوژی (گوشی‌های تلفن همراه) وجود دارد. این پدیده در زندگی دینداران و متشرعین و غیرمذهبی‌ها و به‌طور کل نوع بشر، رسوخ کرده است. حتی در بیوت علما و دانشمندان دینی هم تکنولوژی‌های روز مورد استفاده قرار می‌گیرد. بنابراین مبارزه با این پدیده‌ها امکانپذیر نیست. باید راه صحیح استفاده از تکنولوژی را به جامعه آموخت تا آسیب کمتری به جامعه وارد شود. تجربه هم نشان داده است که برخی همواره با اولین‌ها که حاصل علم دانش بشری بوده است، مخالفت و مبارزه کرده‌اند اما بعد از چند صباحی تسلیم می‌شوند و ابزارهای نوین را به زندگی خود راه می‌دهند. بنابراین دوران مبارزه و مقاومت دربرابر علم و دانش گذشته است و نمی‌توان گفت هر پدیده جدیدی بد است. باید به فکر راه‌حل‌ها بود. در مجموع می‌توان سخنان روز گذشته آقای روحانی، جالب و برخی مطالب ایشان بسیار دقیق و مهم بود که مورد توجه هم قرار گرفت. اما اینکه حاکمیت تا چه اندازه احاطه وارسی زندگی و احوالات شخصی افراد را دارد هم بحث مهمی است. آنچه که وظیفه حاکمیت است، ایجاد و نگهداری فضای سالم و اخلاقی جامعه است. اما اینکه دولت، مجلس، نهادها، ارگان‌ها و غیره بخواهند در زندگی مردم دخالت کنند، اساسا قدرت و توان آن را ندارند. این امر مقدور هیچ حکومتی نیست. مسائل خصوصی افراد، قابل دسترسی نیست. نمی‌توان در هر خلوتی مأمور گذاشت و حساب‌کشی کرد؛ امکان این امر وجود ندارد. بنابراین اجزای حاکمیت، در این باره تکلیفی ندارند مگر اینکه یکسری مسائل و مشکلاتی بروز کند که به جامعه و نفع عمومی زیان برساند و اگر بتوان در برابر این زیان ایستاد، آنگاه جای مداخله مشروع خواهد بود. البته تعیین مصداق حریم خصوصی و عمومی هم بحثی است که در هر دوره و عصری، باید کارشناسان مختلف بررسی کنند تا از این بابت کسی مورد تعرض و آسیب فرار نگیرد. دولت و حاکمیت تنها در محدوده‌ای که به فضای اجتماعی و عمومی مربوط میشود، می‌تواند دخالت کند وگرنه تمام حریم و فضای شخصی و خصوصی افراد جامعه، قابل رصد و کنترل نیست.* استاد حوزه و دانشگاه
سایر اخبار این روزنامه
راديو و تلويزيون خصوصي مي‌خواهيم
کربا سچی نرفته به زندان برگشت!
اقتصاد در دولت «يك فرمانده» مي‌خواهد
انحراف افكارعمومي ممنوع!
ماجراي هدايتي و باقي قضايا
بازداشت اسماعیل بخشی، سپیده قلیان و برادرش
بیمه شخص ثالث راننده یا خودرو؟
فساد مانع اجرای تصمیمات عاقلانه بانکی
فضای مجازی بستری برای مطالبه‌گری اجتماعی
یاد د اشـت‌‌هـای اخـتصـاصـی
تا کی منتظر اتحادیه اروپا باشیم؟
اجلاس ورشو: یک بستر و چند رویا
مقاومت در برابر تکنولوژی، امکانپذیر نیست
گونه‌شناسی اصلاحات یا تئوریزه کردن انشقاق
بیمه شخص ثالث راننده یا خودرو؟
