گروه صنعت، معدن و تجارت: اعضاي کميسيون تسهيل تجارت و توسعه صادرات اتاق بازرگاني تهران در بيست و دومين نشست خود ظرفيت‌ها و موانع تجارت با کشورهاي همسايه را مورد بحث و بررسي قرار دادند. در اين نشست همچنين تصميم مجلس براي سياستگذاري براي واردات و صادرات در لايحه بودجه 98 مورد اعتراض قرار گرفت.
به گزارش تجارت به نقل از اتاق بازرگاني تهران، در ابتداي اين نشست، رييس کميسيون تسهيل تجارت و توسعه صادرات اتاق تهران با اشاره روند کاهشي تجارت کشور، گفت: اين پيش‌بيني وجود دارد که با اعمال تحريم‌ها و موانع ايجاد شده در مسير نقل و انتقال پول، شيب کاهش حجم تجارت خارجي کشور، در ماه‌هاي پاياني سال تندتر شود. در چنين شرايطي، يکي از راهکارهايي که مي‌تواند از تشديد افت تجارت خارجي جلوگيري کند، افزايش مبادلات با کشورهاي همسايه است.
محسن بهرامي‌ارض اقدس افزود: اکنون سهم ايران از واردات يک هزار ميليارد دلاري کشورهاي همسايه کمتر از 2 درصد است و توسعه مراودات با اين کشورها از طريق ساز و کارهايي چون توافق‌هاي منطقه‌اي و تعيين ترجيحات تعرفه‌اي قابل حصول است. او ادامه داد: به نظر مي‌رسد اگر ما امروز تحت فشار تحريم‌ها ناگزير به توسعه مراودات با کشورهاي همسايه شده‌ايم، اين روش، روشي استراتژيک براي ارتقاي سطح مناسبات تجاري کشور خواهد بود و پس از لغو تحريم‌ها نيز مي‌تواند ادامه پيدا کند. بهرامي‌با بيان اينکه 80 درصد گردشگران خارجي در کشور، اتباع کشورهاي همسايه هستند، عنوان کرد که مي‌توان از ظرفيت‌هاي کشور در حوزه گذردشگري سلامت براي جذب اين نوع گردشگران نيز بهره گرفت. رييس کميسيون تسهيل تجارت و توسعه صادرات اتاق تهران در ادامه با اشاره به اهميت وجود رايزنان بازرگاني در کشورهاي همسايه گفت: کشوري نظير ترکيه 20 رايزن بازرگاني در عراق مستقر کرده است. در حالي که ايران، تنها يک رايزن بازرگاني ايران در عراق دارد و البته مشکلاتي هم براي فعاليت اين فرد ايجاد شده است.
او افزود: اين درحالي است که اتاق تهران، نسبت به همکاري در حوزه رايزنان بازرگاني اعلام آمادگي کرد. اما گفته مي‌شود، آيين‌نامه مربوط به اين حوزه، شرايطي را براي تعيين رايزنان مشخص کرده و فعالان اقتصادي نمي‌توانند به عنوان رايزن بازرگاني برگزيده شوند. آيين‌نامه که وحي منزل نيست و اصلاح آن مي‌تواند کمک‌کننده باشد.
محسن بهرامي‌در بخش ديگري از سخنانش تسهيل تشريفات تجاري از جمله در گمرکات را مورد تاکيد قرار داد و گفت که حدود 50 هزار کانتينر در گمرکات در انتظار ترخيص هستند و چنانچه شرايط حمل و نقل در ماه‌هاي پاياني سال دشوار تر شود، بروز کمبود در مورد برخي کالاها محتمل خواهد بود.
- سياست‌هاي تجاري مانع توسعه مراودات با کشورهاي همسايه است
در ادامه اين جلسه، مريم خزاعي معاون بررسي‌هاي اقتصادي اتاق تهران، توضيحاتي درباره وضعيت تجارت ايران با کشورهاي همجوار ارائه کرد. اين معاونت طي سال‌هاي گذشته، پتانسيل تجاري کشورهاي همسايه از جمله امارات، عراق، افغانستان، پاکستان، آذربايجان، عمان و ... را مورد بررسي قرار داد و نتايج اين بررسي‌ها را در سلسله نشست‌هايي در اختيار فعالان اقتصادي قرار داده است. در عين حال، اين گزارش‌ها روي پرتال اتاق تهران در دسترس کاربران قرار گرفته است.
او گفت: خلاف آمارهايي که از سوي دولت در مورد تجارت خارجي کشور منتشر مي‌شود، وضعيت مراودات به ويژه با کشورهاي همسايه مطلوب نيست. به رغم قرابت‌هاي فرهنگي و مذهبي و نيز همجواري، تجارت ايران و کشورهاي همسايه در سطح قابل قبولي قرار ندارد و دليل اين مساله را بايد در سياست‌هاي تجاري کشور جست و جو کرد نه در نوع فعاليت صادرکنندگان.
خزاعي با بيان اينکه ترس از تجارت آزاد، مانع از توسعه تجارت با همسايگان شده است، افزود: بسياري از کشورهاي توسعهافته از طريق تجارت آزاد به اين مرحله رسيده‌اند. در واقع، توسعه صادرات بدون تسهيل واردات ممکن نيست و سياست‌هاي تجاري منسجم مي‌تواند، به تجارت کشور رونق ببخشد.
او در بخش ديگري از سخنانش نسبت به عدم ارائه آمار صحيح در حوزه تجارت انتقاد کرد و گفت: عدم ارائه آمار صحيح، مانع از انتشار تحليل‌هاي صحيح مي‌شود و متعاقب آن، تصميمات مناسبي بر مبناي اين تحليل‌ها اتخاذ نخواهد شد.
- فهرست‌هاي ممنوعه وارداتي، مانع توسعه تجارت است
در ادامه اين جلسه، حميد زادبوم، مديرکل دفتر امور نمايندگي‌ها و سرپرست دفتر امور بين‌الملل و سازمان‌هاي تخصصي سازمان توسعه تجارت با اشاره به اينکه از ابتداي سال 1397، پروژه‌اي براي ارتقاي ارزش و تنوع محصولات صادراتي به کشورهاي همسايه تعريف شده است، توضيح داد: از ميان 13 کشور همسايه که در مورد آنها هدفگذاري صورت گرفته است، صادرات به 9 کشور رو به افزايش بوده است. اما افت صادرات 9 ماهه سال جاري به اين کشورها تا حدودي نگران‌کننده است.
او با بيان اينکه بخشي از مخالفت‌ها براي تجارت آزاد از بخش توليد برمي‌خيزد، ادامه داد: تنها کشوري که ايران با آن موافقتنامه تجارت آزاد منعقد کرده، سوريه است. اکنون بخشي از مخالفت‌ها با مقوله تجارت آزاد مربوط به بخش توليد است. اما اگر بخش توليد نپذيرد که ما با سوريه، کشوري که تا اين حد صادرات آن به ايران محدود است، تجارت آزاد داشته باشيم، تجارت آزاد با ديگر کشور به هيچ وجه ممکن نخواهد بود. زادبوم سپس به مشکلات برقراري تعرفه ترجيحي با ديگر کشورها پرداخت و گفت: با هر کشوري که وارد مذاکره مي‌شويم، مي‌گويند، ايران فهرست ممنوعه وارداتي دارد و اين برقراري تجارت ترجيحي با ديگر کشورها را با مانع مواجه مي‌کند. او در ادامه به وضعيت رايزنان بازرگاني ايران اشاره کرد و گفت: ايران در 11 کشور رايزن بازرگاني مستقر دارد. سازمان توسعه تجارت درصدد افزايش تعداد رايزنان است اما کمبود منابع مشکل ايجاد کرده است. در اين ميان، دو کشور هند و چين براي ما حائز اهميت هستند که پس از بازگشت رايزنان آنها به کشور، هنوز نتوانسته‌ايم جايگزيني براي آنها اعزام کنيم. زادبوم همچنين از برنامه سازمان توسعه تجارت براي ورود به پيمان گمرکي کشورهاي واقع در منطقه اوراسيا خبر داد و گفت: از اتحاديه گمرکي اوراسيا، فهرستي براي دستيابي به تجارت ترجيحي طي سه سال دريافت کرده‌ايم که در دست بررسي است و به دنبال آن هستيم که ظرف 10 سال تجارت آزاد ميان ايران و کشورهاي منطقه اوراسيا برقرار شود.
- ثروت بي‌پايان
در ادامه، محمدرضا فياض، عضو کميسيون تسهيل تجارت و توسعه صادرات اتاق تهران با اشاره به اينکه ايران، تنها کشوري است که با 15 کشور همسايه است ادامه داد: اين همسايگي و وجود 12 دروازه در اطراف ايران به منزله يک ثروت بي‌پايان است.
او با بيان اينکه ايران هيچ رايزن بازرگاني در اروپا و چين ندارد، افزود: آيا فعاليت‌هاي بازرگاني کشور کاهش يافته است که تعداد رايزنان ما با کاهش روبه رو شده است؟ لازم است در سياست‌هاي بازرگاني خارجي تجديد نظر صورت گيرد. اجازه دهيم، دولت کار خود را انجام دهد و در عين حال بايد از ظرفيت اتاق‌ها و اتاق‌هاي مشترک براي ايجاد وابستگي تجاري بهره بگيريم و بيش از اين نبايد وقت را از دست بدهيم.
فياض از ضرورت ايجاد يک ديده‌باني در حوزه تجارت خارجي سخن گفت و در اين باره توضيح داد: جنس اين ديده‌بان نيز بايد از جنس تجارت و بخش خصوصي باشد و دولت نيز نقش نظارت را بر عهده بگيرد.
