آیا گردشگران افغانستانی در ایران تکریم نمی‌شوند؟

آفتاب یزد- گروه اجتماعی: خیلی وقت است که ما در کشورمان با اتباع افغانستانی به یک همزیستی مسالمت آمیز رسیده ایم، هر چند که هنوز هم در برخی از موارد مثل تحصیل دانش آموزان افغانستانی با مشکلاتی رو به رو هستیم اما نزدیکی فرهنگ و زبان ما با اتباع این کشور سبب شده تا احساس نزدیکی بیشتری با آنها داشته باشیم؛ با این وجود مسئولان افغانستانی نظر دیگری در این باره دارند، آن‌ها‌ معتقدند که گردشگران افغانستانی در ایران تکریم نمی شوند! این موضوع در رابطه با مردم ایران که به مهمان نوازی مشهورند بسیار قابل تامل است.
سیدرضا حسینی میثم، مشاور وزارت اطلاعات و فرهنگ افغانستان به تکریم نشدن گردشگران افغانستانی در ایران و برخوردهای سلیقه‌ای برای صدور ویزا در کنسولگری‌ها‌ی ایران انتقاد کرده و گفته بود: گردشگران افغانستانی به خاطر همین برخوردها ترجیح می‌دهند به ایران نیایند.
علاوه بر آن مجتبی نوروزی، معاون مرکز مطالعات فرهنگی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی نیز در رابطه با ارتباطات ایران و افغانستان گفته بود: دو کشور دچار نوعی بدفهمی متقابل و عمومی هستند. این مشکل در سطح عمومی، نخبگان، تصمیم سازان و سیاستمداران وجود دارد، به طوری که حتی از اتفاقات خوب دو کشور هم سوءبرداشت می‌شود.
برای بررسی بیشتر این موضوع با دکتر عبدالمحمد طاهری رایزن فرهنگی سابق ایران در افغانستان به گفت و گو نشستیم.



> پشتونیزم رویکرد مثبتی به ایران ندارند
او در رابطه با ذهنیت منفی افغانستانی‌ها‌ در رابطه با ایرانی‌ها‌ می‌گوید:« این ذهنیت قبلا هم وجود داشته است و تازگی ندارد و علت آن هم این است که در واقع‌اندیشه پشتونیزم در افغانستان رویکرد مثبتی نسبت به ایران ندارد و آن هم به دلیل ایدئولوژی خاصی است که دارند و حمایت‌ها‌یی است از سایر کشورها می‌شوند؛ همه این مسائل سبب شده تا افغانستانی‌ها‌ ذهنیت مثبتی نسبت به گردشگری ایران نداشته باشند و حتی ذهنیت آنها منفی هم باشد! البته این موضوع همه پشتو‌ها‌ را در بر نمی گیرد و ما گروه‌ها‌ی زیادی هم داریم که مدافعان سرسخت جمهوری اسلامی ایران هستند؛ مثل بیات‌ها‌. این گروه‌ها‌ اکثرا فارسی زبان هستند و طرفدار کشور ما هستند. این را هم باید بدانیم که ایران سرمایه‌گذاری هنگفتی در این کشور بدون
هیچ گونه چشمداشتی کرده و همه این سرمایه گذاری
را هم در قسمت فارسی زبان و پشتونیزم
انجام داده است، با این اوصاف چون گروههای پشتونیزم از طرف کشورهایی که با ما در تخاصم هستند مورد حمایت قرار گرفتند این ذهنیت را با خودشان حمل می‌کنند و این موضوع تازگی ندارد؛ به هر شکل این موضوع طبیعی هم هست و من در سال‌ها‌یی که در این کشور زندگی می‌کردم شاهد این موضوع بودم. حتی یک بار معاون نهضت سواد آموزی این کشور در یک جلسه رسمی که وزرا حضور داشتند خیلی رک گفت که جمهوری اسلامی اجازه درس خواندن به بچه‌ها‌ی ما را نمی‌دهد! یعنی می‌خواهم بگویم که این ذهنیت نسبت به ایران از قبل هم وجود داشته است و یک جریان‌ها‌یی هم آن را تقویت می‌کنند؛ به هر شکل در این شرایط ما باید خیلی حواسمان جمع باشد که همه حمایت‌های اجتماعی و فرهنگی که در آن کشور انجام داده ایم و کماکان هم در حال انجام است زیر سایه این گونه از مسائل به هدر نرود.»

> آیا افغانستانی‌ها‌ در قالب صنعت گردشگری
وارد ایران شده‌اند؟
او در رابطه با این موضوع که گفته شده بود افغانستانی‌ها‌ در ایران تکریم نمی شوند نیز توضیح داد: «به دلیل شباهت‌ها‌ی فرهنگی با این کشور همسایه می‌توان گفت در واقع افغانستانیها در ایران یک گردشگر نیستند! همان طور که وقتی ما وارد افغانستان می‌شدیم من این احساس را نداشتم که از یک کشور دیگری وارد این کشور شده ایم! این موضوع دلایل فراوانی می‌تواند داشته باشد که یکی از این دلایل می‌تواند هم زبانی و هم مذهبی ما باشد؛ همه این دلایل سبب می‌شود تا احساس جدایی نداشته باشیم از سوی دیگر حضور پرشمار افغانستانی‌ها‌ در ایران سبب شده تا این افراد برای ما تازگی نداشته باشند؛ چون در هر گوشه‌ای از ایران که نظری بیندازیم افغانستانی‌ها‌ حضور دارند و زندگی می‌کنند بنابراین به چه شکل می‌توان این افراد را از یکدیگر جدا کرد و فهمید که این آدم اتباع هستند، این قشر گردشگر هستند و این قشر ساکن ایران هستند؟! این مسئله باعث شده تا شاید ما خیلی به دیده یک گردشگر به افغانستانی‌ها‌ نگاه نکنیم و این دقیقاً همان حالتی است که ما در آن کشور داریم یعنی وقتی ما هم وارد کشور افغانستان می‌شویم به ما به چشم یک گردشگر نگاه نمی کنند و این موضوع متقابل است. مگر اینکه گردشگران افغانستانی تحت یک تشکیلاتی و زیر نظر وزارت جهانگردی این کشور وارد کشور ما شوند؛ آن موقع مسلماً وضعیت فرق
خواهد کرد و مثل سایر کشورهایی که گردشگران شان
وارد ایران می‌شوند تحت حمایت سازمان
جهانگردی قرار می‌گیرند؛ ولی آیا افرادی که به عنوان جهانگرد یا گردشگر افغانستانی وارد ایران می‌شوند زیر نظر چنین وزارتخانه‌ای هستند؟ من بارها و بارها زمانی که از افغانستان وارد ایران می‌شدم شاهد بودم که افغانستانی‌ها‌ی زیادی با ویزاهای کوتاه مدت وارد کشور ما می‌شوند؛ آنها وقتی وارد مشهد یا تهران می‌شدند انگار که وارد کشور یا خانه خودشان شده‌اند. هم زبان‌ها‌ی خودشان به دنبال آن‌ها‌ می‌آمدند و آنها را با خود می‌بردند در واقع احساس غربتی وجود ندارد. ولی باید مشخص شود که این افراد در قالب صنعت گردشگری وارد ایران شده‌اند و ما آنها را مورد بی‌مهری قرار دادیم که من تا امروز چنین ذهنیتی نداشتم که افغانستانی‌ها‌ اینطور وارد کشورمان شوند! یا نه. یعنی در ابتدا باید مشخص شود که افراد گردشگری که این مقام مسئول افغانستانی از آنها سخن می‌گوید طبق یک ساختار و نظمی وارد
کشور شده‌اند یا مثل همه کسانی که ویزای کوتاه مدت
می‌گیرند و بعد هم برمی‌گردند وارد کشور ما
شده‌اند؟! در عین حال باید بگویم که افغانستانی‌ها‌ واقعاً ایران را خانه خودشان می‌پندارند و در این کشور احساس غربت نمی کنند همانطور که ما در کشور آن‌ها‌ همین احساس را داشتیم.»
طاهری در رابطه با این موضوع که ایران و افغانستان نسبت به هم بدفهمی دارند، گفت:« در بین فارسی زبان‌ها‌ و دری زبان‌ها‌ چنین شکافی وجود ندارد اگر هم باشند بسیار کم رنگ است اما در بین گروهی از پشتو‌ها‌ این ذهنیت وجود دارد و شاید هم گاهی به آن دامن زده می‌شود. مطلبی که ما نباید فراموش کنیم این است که به هر حال باورهای فرهنگی اگر با هم در تعارض باشند وقتی که با هم برخورد می‌کنند دچار تناقضاتی می‌شوند و سر و صداهایی نیز ایجاد می‌کنند اما هر چقدر که اشتراکات فرهنگی ما بیشتر باشد این باورها در یک فضای تساهل و مدارا بیشتر یکدیگر را می‌فهمند به همین خاطر ما با فارسی زبان‌ها‌ و دری زبانها اشتراکات فرهنگی بیشتری داریم به طوری که فارسی زبان‌ها‌ با رویکرد «خانه خود، منزل خود »وارد کشور ما می‌شوند؛ بنابر این آنجایی که باورهای ما با یکدیگر نزدیک است ما با افغانستانی‌ها‌ در حال مفاهمه و مدارا هستیم و تعارض و تضاد بینمان نیست اما اگر با باورهای دیگری بخواهند وارد کشور ما شوند مسلماً در جاهایی نه تنها باعث همگرایی نمی‌شود بلکه باعث واگرایی نیز می‌شود و اتباع این کشور را از ایرانی‌ها‌ دور می‌کند.»