خانه ای برای یک آینده؛ لزوم تاسیس یک موزه اختصاصی برای معماری معاصر ایران

همیشه معمارها موزه می‌ساختند برای اینکه در آن اشیای هنری از قبیل نقاشی و مجسمه و فسیل و اشیای تاریخی به نمایش دربیاید و بازدیدکنندگان بتوانند به صورت حضوری و مستقیم آثار هنری و تاریخی را مشاهده کرده و حظ و بهره‌ای ببرند. در این میان، خودِ بنای موزه هم می‌توانست برای بازدیدکنندگان حائز اهمیت باشد .
بسیاری از موزه‌های جهان و ایران ، دارای معماری فاخری هستند که بازدیدکنندگان، علاوه بر اشیای آن موزه، معماری آن موزه را نیز مورد بررسی و واکاوی قرار می‌دهند. در ایران، موزه هنرهای معاصر ، موزه ایران باستان و موزه خراسان جزو این دسته از موزه‌ها قرار دارند.(تصویر 1)
در آن سوی مرزها نیز موزه هایی چون موزه گوگنهایم در اسپانیا ، موزه حیدر علی اف در باکو و بسیاری از موزه های دیگر، واجد این خصوصیت ممتاز هستند . (تصویر 2)
آنچه به نظر نگارنده جای آن خالی است، موزه‌ای برای معماری است، موزه‌ای برای گردآوری اسکیس ها، ماکت ها و حتی دست خط ها و مصاحبه های معماران و حتی تکنیک های مهندسی پیمانکاران و مجریان طرح تا نسل آینده بتواند علاوه بر بررسی یک اثر معماری ، روند شکل گیری


و تولید آن اثر را نیز بررسی کند .
معماری در یک روند حاصل می‌شود و نه در یک حادثه. اگر می‌خواهیم یک اثر معماری را درست تحلیل کنیم، باید شرایط آن زمان، آثار مشابه، آثار قبلی و روند
شکل گیری طرح را بررسی کنیم تا بتوانیم این حرکت را در قالب یک معماری تحلیل درستی بکنیم .
باید بدانیم این اثر معماری به چه سوالی، به چه نیازی پاسخ داده، چه معضلاتی در پیش روی داشته و به چه اندازه آنها را درست حل کرده است؟ همه اینهاست که به ما کمک تا از یک اثر معماری درس بیاموزیم . (تصویر -3)
جای خالی این موزه را هنگامی متوجه شدم که دریافتم از پروژه برج آزادی فقط و فقط یک اسکیس دستی از حسین امانت ( طراح اثر ) به همراه تعدادی عکس و فیلم باقی مانده است . با وجودی که این برج از بین یک مسابقه معماری بیرون آمد .

تصویر4 :برخی ایده های دیگر برای مسابقه برج آزادی
چقدر آموزنده بود اگر کارهای برگزیده به همراه اثر برتر در یک سالن نمایش داده می‌شد تا نسل امروز معماری ایران می‌توانست تفاوتهای نگرش و ایده های دیگر را نیز مورد مداقه قرار دهد . از دیگر سوی متاسفانه هیچ آرشیوی نیز از روند ساخت، نقشه های کارگاهی و تکنولوژی استفاده شده در ساخت برج و چیدمان سنگها و ... نیز باقی نمانده تا محققین بتوانند درباره آن تحقیق کرده و در آثار بعدی از آن استفاده کنند .
این یک حقیقت است که اگر امروز قرار باشد برجی بسان برج آزادی بسازیم ، دوباره باید تجربه‌ها را تجربه کنیم ............. و این ، برای جامعه معماری و علمی ما یک درد است . (تصویر-4)
در صورتی که اگر یک موزه با هدف جمع آوری تجارب طراحی و اجرایی وجود می‌داشت، به مراتب از برگزاری هزاران همایش و کنگره و کنفرانس و ... آموزنده‌تر بود . (تصویر -5)
چه بسیار پروژه هایی که امروز اجرا می‌شود و نهایتا در آرشیو یک شرکت مشاور باقی مانده و نهایتا بسان بسیاری از پروژه های دیگر مفقود خواهد شد .
اینها سرمایه‌های معماری معاصر ما هستند، چه در بخش دولتی و چه در بخش خصوصی، تجاربی که باید به نسل‌های آینده منتقل شوند تا آزموده ها دوباره آزموده نشود .
موزه معماری معاصر می‌تواند علاوه بر جمع آوری اسکیس‌های اولیه معماریِ آثار فاخر، ماکت های اولیه و حتی مصاحبه با صاحبان اثر ، گوشه چشمی
نیز به شرایط سیاسی و اجتماعی و اقتصادی ایران و جهان داشته و اتمسفر حاکم بر شرایط اجتماعی آن اثر معماری را نیز برملا کند، عاملی که می‌تواند کارگشای بسیاری از سوالات و دریافتهای اجتماعی و روانشناختی باشد .