« ابتکار» کشمکش‌های کشورهای عربی برای بازگشت سوریه به اتحادیه عرب را بررسی می‌کند

برزخ دمشق برای بازگشت به جهان عرب
محمدرضا ستاری
در میدان بحرانی سوریه چند تحول دنباله‌دار و توامان با یکدیگر موجب شده تا معادلات حل این بحران پیچیده‌تر از گذشته رقم بخورد. پس از شکست سرزمینی داعش در سال گذشته، اکنون نفس‌های این گروه‌ تروریستی در شرق سوریه و روستای باغوز به شمارش افتاده و هر آن ممکن است که آخرین سنگر آنها توسط نیروهای کرد فتح شود اما همچنان علی‏رغم این موضوع، دورنمای سوریه پسا داعش مبهم است.
از سوی دیگر با ورود ترکیه به شمال سوریه و اشغال بخش‌هایی از این کشور و تاکید آنکارا بر سرکوب کردن یگان‌های مدافع خلق در شرق فرات، نوعی در هم ریختگی میان آمریکا، ترکیه و نیز روند مدیریت بحران در سوریه مشاهده می‌شود. از سوی دیگر همزمان با پیشروی‌های ارتش سوریه و بازپس‌گیری نزدیک به 70 درصد از خاک این کشور توسط دولت بشار اسد، ایستگاه پایانی مخالفان مسلح وی استان ادلب است؛ جایی که از تابستان امسال قرار است عملیات قریب‌الوقوع دمشق و متحدانش در این استان آغاز شود و هر بار با مخالفت و چه بسا کارشکنی بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای حاضر در زمین سوریه این مهم به تعویق افتاده است. در همین راستا و در حالی که تحلیلگران معتقدند که اسد با باز‌پس‌گیری ادلب تقریباً جام پیروزی را در عرصه میدانی بالای سر خواهد برد و بیش از پیش مواضع خود را در آینده سیاسی سوریه تقویت خواهد کرد، برخی از دشمنان اصلی او در حال بازگشت به سمت دمشق هستند.


دشمنان دیروز؛ دوستان امروز
این مهم با بازگشایی سفارت چند کشور عربی در دمشق و گمانه‌زنی‌‌هایی مبنی بر بازگشت مجدد سوریه به اتحادیه عرب، موجب شده تا ناظران معتقد باشند، دیگر موضوع کنار رفتن اسد برای آمریکا و متحدانش در منطقه حداقل در میان مدت از دستور کار خارج شده است. در همین راستا و در حالی که منابع نظامی سوری از آمادگی ارتش این کشور برای آغاز عملیات نظامی در حماء خبر داده و محور آنها را هدف‌گیری عناصر گروه‌ جبهه النصره در حومه این شهر اعلام کرده‌اند، روزنامه فرامنطقه‌ای رای الیوم در گزارشی به نقل از منابع آگاه نوشت که در نشست اتحادیه پارلمان عربی که چندی قبل در اردن برگزار شد، نمایندگان پارلمان سوریه پس از 8 سال در این نشست حاضر بودند. از اخبار داخل این نشست آنچنان بر می‌آید که دو کشور امارات و عربستان در چرخشی عجیب از اتمام مقر پارلمان عربی در دمشق حمایت کرده و حتی سعودی‌ها با پرداخت مخارج ساخت این پارلمان در خیابان ابورمانه دمشق توسط دولت سوریه، مخالفت کرده‌اند. همچنین گفته می‌شود که طبق توافق صورت گرفته و اعلام وزارت کشور سوریه، عربستان پرونده حجاج سوری را از دست مخالفان گرفته و بار دیگر آن را به دست دولت سوریه داده است. این در حالی است که برخی از منابع سیاسی سوریه از بازگشت کارکنان عربستان به سفارت این کشور در دمشق نیز خبر داده‌‌اند.
همزمان با این ماجرا و در حالی که قرار است به زودی نشست اتحادیه عرب در تونس برگزار شود و متعاقب آن گفته می‌شود که برخی کشورهای عربی مانند تونس و عراق در تلاش برای پذیرفته شدن مجدد سوریه در این اتحادیه هستند، روزنامه واشنگتن پست آمریکا در گزارشی آورده است: بازگشایی سفارت امارات در دمشق و بلندتر شدن زمزمه‌های بازگشت اسد به جهان عرب، اکنون با سدی به نام آمریکا مواجه شده، زیرا ترامپ با تحت فشار گذاشتن متحدان عرب خود، به آنها هشدار داده که هرگونه مشارکت برای بازسازی سوریه با تحریم‌های آمریکا روبه‏رو خواهد شد. واشنگتن در ظاهر مدعی شده که این نوع استقبال از اسد، فشارها را از او برای انجام اصلاحات سیاسی بر می‌دارد و لازم است برای اتخاذ چنین تصمیمی یک امتیاز بزرگ از دمشق گرفته شود؛ امتیازی مانند بیرون راندن نیروهای ایرانی از سوریه.
این در حالی است که روس‌ها دقیقاً مسیری متفاوت با آمریکا را در قبال این موضوع دنبال کرده و از کشورهای عربی می‌‌خواهند که هر چه زودتر زمینه‌های عادی‌سازی با دمشق را فراهم کنند. به گفته وزیر خارجه امارات، نفوذ عرب‏ها در دمشق صفر است و آنها تاکنون تمامی منابع خود را هدر داده و در این میان ایران و ترکیه فرصت نفوذ به سوریه را به‏دست آورده‌اند. از همین رو است که عرب‌ها در حالتی دوگانه میان واشنگتن و دمشق در حال نوسان هستند و نمی‌خواهند فرصت‌های سیاسی و اقتصادی نهفته در سوریه پسا بحران را از دست داده و شکست دیگری متحمل شوند و همزمان در میان راهبردهای آمریکا نیز گرفتار آمده‌‌‌اند. به همین دلیل است که بسیاری از تحلیلگران عرب ضمن انتقاد از رویکرد کشورهای منطقه در قبال بحران سوریه، معتقدند که صحنه بازی به سمتی کشیده شد که با ورود قدرت‌های فرامنطقه‌ای به بحران، دیگر ابتکار عمل از دستان آنها خارج شده و ناچار هستند که اهرم و ابراز مدیریت بحران و مشارکت در فرآیند صلح منطقه‌ای را در جایی خارج از خاورمیانه جستجو کنند.
سایر اخبار این روزنامه
مدیران آبی تا چه اندازه بر توان بارورسازی برای حل مشکل آب تمرکز کرده‌اند؟ 20 سال بارورسازی ابرها جلال‌خو ‌ش چهره بانیان پنهان یک بیانیه « ابتکار» کشمکش‌های کشورهای عربی برای بازگشت سوریه به اتحادیه عرب را بررسی می‌کند داریوش قنبری در گفت‌وگو با «ابتکار» از قانون ممنوعیت کاندیداتوری بیش از سه دوره متوالی می‌گوید در نشست عملکرد سال 97 صندوق اعتباری هنر در پاسخ به «ابتکار» مطرح شد آموزش ضامن حفظ کارآفرینان هنر است، نه ما «ابتکار» از مصوبات انتخاباتی نمایندگان مجلس گزارش می‏دهد «تجسس» کمتر در احوال کاندیداهای مجلس حواشی دومین جلسه دادگاه حسین هدایتی وقتی گردن هدایتی از مو هم نازک‌تر می‌شود رهبر انقلاب اسلامی: اقتصاد کشور را به بسته‌ اروپایی موکول نکنید معاون پارلمانی رئیس‌جمهوری: دولت با استانی‌شدن انتخابات مجلس موافق است ظریف در حاشیه جلسه ستاد نقشه جامع علمی کشور: اخراج دو دیپلمات ایرانی از هلند غیرقانونی است حواشی دومین جلسه دادگاه حسین هدایتی وقتی گردن هدایتی از مو هم نازک‌تر می‌شود