روزنامه شهروند
1398/04/10
عشق موتورهای ناکام
شهروند| درسشان را با نیت رسیدن به پاداش قبولی و رویای ویراژدادن در کوچه و خیابان می‌خوانند و تابستانشان با موتورسیکلت رنگ دیگری می‌گیرد؛ اما ماجرا برای همه نوجوانان ایرانی پایان شادی ندارد؛ تعدادی از آنها مهر سال بعد را به چشم نخواهند دید. مرگ موتورسواران ایرانی به نوجوانان و دانش‌آموزان خلاصه نمی‌شود و سالانه بیش از ۳هزار و ۵۰۰ نفر با این وسیله نقلیه و بر اثر تصادف با موتور روانه دنیای باقی می‌شوند. این آمار اگر چه در دهه ۹۰ شیبی رو به پایین گرفت و مانند دیگر تلفات سوانح ترافیکی کاهش یافت اما در سه چهار سال گذشته باز هم روند صعودی به خود گرفت که به نظر می‌آید در صورت بی‌توجهی باز هم روند رو به رشد خود را حفظ خواهد کرد. اگر چه سازمان پزشکی قانونی ایران به عنوان رسمی‌ترین منبع اطلاع‌رسانی در این زمینه اطلاعات تفکیک‌شده‌ای درباره سن و سال جانباختگان در دهه گذشته منتشر نمی‌کند اما اظهارات مسئولان نشان می‌دهد که نوجوانان زیادی هم در گروه جانباختگان بر اثر تصادف با موتور قرار دارند. تابستان و عشق نوجوانان به موتوردوره ابتدایی که به پایان می‌رسد، علاقه به دوچرخه در میان نوجوانان هم رنگ می‌بازد و عشق به موتور هم کم‌کم از راه می‌رسد. این علاقه اگر چه در شهرها و مناطق مختلف ایران متفاوت است اما در شهرهای بزرگ و مناطق گرمسیری گستردگی فراوانی دارد. بسیاری از دانش‌آموزان با شروع متوسطه اول، از علاقه خود به موتور می‌گویند تا این‌که بالاخره و در یکی از سال‌های همین دوره دوم یا دبیرستان، به خواسته خود برسند. «علی» یکی از این دانش‌آموزان است. او متولد بهبهان در استان خوزستان است؛ شهری که با تعداد زیاد موتورسوارانش شناخته میشود. علی امسال و همین چند روز پیش آخرین امتحان دبیرستانش را تمام کرده و حالا قرار است با فراغ بال بیشتری به عشق همیشگی‌اش برسد. آن‌طور که علی می‌گوید از دوره راهنمایی می‌خواست موتور بخرد: «همان ابتدایی هم چند نفر از پنجمی‌ها موتور داشتند. بهبهان که به موتورهایش معروف است. داخل هر خانه‌ای حداقل یک موتور هست. منم ۱۲-۱۳ ساله بودم که موتور را یاد گرفتم ولی بابا نمی‌خرید. می‌گفت خطرناک است؛ مخصوصا که یکی از همکلاسی‌هایم هم با موتور مرده بود.» علی البته در متوسطه دوم به خواسته‌اش رسید: «بابا گفته بود که اگر قبول بشی برایت موتور می‌خرم، منم هر طوری بود با تقلب و درس‌خواندن راهنمایی را تمام کردم. اولش اما نمی‌خواست بگیرد ولی در نهایت خرید. البته کلی هم شرط گذاشته بود که مثلا فقط شب‌ها، آن هم دو سه ساعت استفاده کنم، خیابان اصلی نروم و از این حرف‌ها.» آن‌طور که این دانش‌آموز بهبهانی می‌گوید او تنها نوجوان موتوری شهر و مدرسه‌اش نیست: «تقریبا همه دارند، مخصوصا دبیرستان و سال آخری‌ها. حالا شاید هر روز با موتور نیایند ولی اکثرا موتور دارند. جلوی مدرسه بیایی کلی موتور می‌بینی، انگار پارکینگ موتور باشد.» مشابه سخنان این دانش‌آموز را می‌توان از زبان نوجوانان دیگر شهرهای خوزستان یا دیگر شهرهای جنوبی شنید. داراب در استان فارس، شهرهای استان گلستان و اصفهان هم بر اساس آمار، موتورسواران زیادی دارند.
در تهران البته ماجرا به شیوه‌ای دیگر در جریان است و این وسیله فراتر از عشق دوران نوجوانی، ابزار کسب‌وکار بعضی از شهروندان است. مدارس پایتخت ایران اگر چه به تعطیلات تابستانی رسیده‌اند یا آخرین روزهای امتحانی خود را پشت سر می‌گذرانند، اما در اطراف آنها موتورسیکلت تعدادی از دانش‌آموزان دیده میشود. «ساسان» دانش‌آموز مدرسه در منطقه ۱۲ تهران است که امروز آخرین امتحان خود را هم گذرانده و حالا با شوق آغاز تابستان زنجیری که نقش قفل موتور را دارد، باز می‌کند. او می‌گوید که بیشتر روزهای سال را با موتور به مدرسه رفته است: «من خودم کار می‌کنم و با پول خودم موتور خریدم، باهاش کار می‌کنم؛ توی بازار ۱۵ خرداد. مدرسه هم گیر می‌دهند ولی موتور را توی مدرسه که نمی‌برم، بیرون از مدرسه هم که ربطی به آنها ندارد.» او هم مانند دیگر دانش‌آموزان گواهینامه ندارد: «توی این سن که گواهینامه نمی‌دن. البته گیر هم نمی‌دن. باید حواست باشه و از یه جاهای خاص اون هم در روزهای خاص رد نشی، همین.»
«رضا سیدی‌پور» تجربه معلمی در چندین استان ایران و برخی مناطق تهران را داشته و سال تحصیلی گذشته هم در مدارسی مانند منطقه ۶ و۱۱ مشغول به تدریس بوده است. او که در مدارس متوسطه اول مشغول به تدریس است، درباره موتورسواری دانش‌آموزان می‌گوید: «بین دانش‌آموزان متوسطه اول زیاد نیست. بعضی دانش‌آموزان از علاقه‌شان می‌گویند اما تعداد افرادی که موتور دارند، کم است.» آن‌طور که سیدی‌پور می‌گوید در یکی از مدارس محل فعالیت او در میدان قزوین چند دانش‌آموز با موتور رفت‌و‌آمد داشتند: «مدرسه میدان قزوین چند دانش‌آموز با این شرایط بود که البته خودشان کار کرده و خریده بودند. در کل و در مدارس متوسطه اول تعداد این دانش‌آموزان بسیار کم است ولی در متوسطه دوم افزایش می‌یابد.» موتور جان چند نفر را در سال ۹۷ گرفت؟
سالانه نزدیک به ۱۷هزار نفر در ایران و بر اثر تصادفات رانندگی جان خود را از دست می‌دهند و بیش از ۳۰۰هزار نفر هم روانه بیمارستان‌ها می‌شوند. مرگ‌ومیر بر اثر تصادف اگرچه در دهه ۸۰ به بیشترین حد خود در تاریخ ایران رسیده بود، اما در سال‌های ابتدایی دهه ۹۰ با کاهش روبه‌رو شد. هرچند، چندسالی است که این روند کاهشی متوقف شده. این البته آمار و اطلاعات مربوط به تمام حوادث رانندگی و وسایل نقلیه است که سوانح مربوط به موتورسیکلت هم در دل همین آمار جای گرفته است. سازمان پزشکی قانونی به‌عنوان منبع رسمی و اصلی این آمار تاکنون اطلاعات تفکیک‌شده چندسال گذشته را منتشر نکرده، اما میزان مرگ‌ومیر پارسال براثر تصادف با موتور را مشخص کرده است. براین اساس، پارسال 3هزار و ۷۴۵ موتورسوار در حوادث رانندگی جان خود را از دست دادند که از این تعداد 3هزار و ۶۰۸ نفر مرد و ۱۳۷ نفر زن بودند. براساس آمارهای موجود بیشترین آمار تلفات موتورسواران در‌سال گذشته به ترتیب مربوط به استان تهران با ۳۸۶، فارس با ۳۲۷، اصفهان با ۲۸۹ و کمترین آن مربوط به ایلام با ۱۲، کهگیلویه و بویراحمد با ۲۲ و اردبیل با ۲۳ فوتی بوده است. علاوه‌براین و براساس آمارهای‌سال گذشته سهم تلفات موتورسواران در مقایسه با کل تلفات حوادث رانندگی در استان‌های گلستان و هرمزگان رقمی قابل توجه است. در استان گلستان سهم تلفات موتورسواران از کل تلفات 42.6درصد و در استان هرمزگان 36.2درصد بوده است. انگلیس؛ موردی برای مقایسه
ایران هم در منطقه و هم در دنیا، شرایط نامناسبی از لحاظ تعداد جانباختگان جاده‌ای دارد و این درحالی است که تعداد وسایل نقلیه ایران به نسبت جمعیت عدد پایینی است. مقایسه ایران با هر کدام از کشورهای منطقه یا کشورهای توسعه‌یافته دنیا به خوبی این تفاوت و شرایط نامناسب را نشان می‌دهد که در این گزارش، کشور انگلیس به‌عنوان مورد مقایسه انتخاب شده است. راه‌های انگلستان البته از ایمن‌ترین راه‌های جهان‌اند. در تابستان ۲۰۱۷ گزارش سوانح ترافیکی انگلستان در‌سال ۲۰۱۶ به‌طور کامل منتشر شد که نشان می‌دهد در یک‌سال تنها ۳۱۹ نفر در این کشور و براثر تصادف با موتورسیکلت جان خود را از دست دادند. در ایران البته سالانه دست‌کم ۱۰ برابر این عدد یعنی نزدیک به ۳هزار و ۵۰۰ نفر جان خود را فقط براثر تصادف با موتورسیکلت از دست می‌دهند. تفاوت ایران با دیگر کشورهای توسعه‌يافته در دیگر سوانح ترافیکی هم به همین شدت است که این اطلاعات لزوم چاره‌اندیشی در این زمینه را به خوبی نشان می‌دهد. چه باید کرد؟ توصیه‌هایی برای کاهش تلفات موتورسواران چه میشود که این همه موتورسوار جان خود را براثر تصادف از دست می‌دهند و آیا راهی برای کاهش تلفات وجود دارد؟ اطلاعات موجود نشان می‌دهد که‌درصد قابل توجهی از کشته‌شدگان بر اثر تصادفات موتورسیکلت‌ها را نوجوانان و جوانان تشکیل می‌دهند. اگرچه بخشی از این آمار می‌تواند ناشی از نوع وسیله نقلیه، هزینه تهیه، هیجان استفاده و... باشد، اما در عین حال اقتضائات سنی نوجوانان و جوانان، پایبندنبودن آنها به قوانین و مقررات، انجام حرکات یا رانندگی مخاطره‌آمیز، عدم استفاده از کلاه ایمنی، حمل بار و مسافر بیش از حد ظرفیت و مجاز و... ازجمله دلایل وقوع این تصادفات و تلفات تأثر برانگیز ناشی از آن است که بر همین اساس پزشکی قانونی مواردی را به‌عنوان توضیح در این زمینه مطرح کرده‌است:
۱-حتما از کلاه ایمنی استفاده کنید. ضربه به سر عامل بیش از نیمی از تلفات تصادفات موتورسواران است.
۲- از حمل بار به میزان غیرمجاز یا سوار کردن سرنشین اضافه - خصوصا بدون کلاه - پرهیز کنید.
۳-از راندن در پیاده‌روها یا در خلاف جهت مسیرهای یک‌طرفه اکیدا اجتناب کنید.
۴- سعی کنید که از موتور برای کارهای داخل شهری‌تان استفاده کنید. بیشترین تلفات موتورسواران در جاده‌های برون شهری بوده است.
۵-رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی می‌تواند در حفظ سلامت شما بسیار موثر باشد، زیرا بسیاری از حوادث در اثر عبور از چراغ قرمز یا عبور از خیابان‌های یک‌طرفه برای موتورسواران رخ می‌دهد.
۶-در زمان وزش باد از عینک یا کلاه‌هایی که حفاظ چشم دارند استفاده کنید.
۷-اگر چراغ راهنما یا چراغ ترمز موتورتان خراب است، هرگز پیش از تعمیر آن شب‌ها از موتور استفاده نکنید.
۸-از خوردن، آشامیدن و صحبت کردن با تلفن همراه هنگام موتورسواری جدا خودداری کنید.
۹-. از عملیات آکروباتیک نمایشی، ویراژ دادن لابه‌لای خودروها، حرکات و تغییر جهت‌های ناگهانی، سرعت غیرمجاز در معابر خودداری کنید. افزایش احتمال حوادث و نیز افزایش شدت جراحات و مرگ و میرها نتیجه بی‌توجهی به نکات ایمنی در راندن است.
علاوه‌براین، تحقیقات انجام‌شده نشان می‌دهد که میزان استفاده از کلاه ایمنی در ایران پایین است؛ به‌عنوان مثال نتایج یک تحقیق می‌گوید که تنها ۱۸درصد موتورسواران خمین از کلاه ایمنی استفاده می‌کنند و این درحالی است که استفاده از این کلاه می‌تواند عوارض ناشی از تصادف را کاهش دهد. سازمان بهداشت جهانی پیش از این دراین‌باره گفته بود: «پوشش مناسب در هنگام رانندگی با موتورسیکلت ۴۰درصد از میزان تلفات جاده‌ای کم می‌کند. پوشش کلاه ایمنی از ۷۰درصد مرگ‌ومیرها در ۴۴ کشور که ۱۷درصد جمعیت دنیا را در خود جای‌داده‌اند؛ کاسته است.» ضربه به سر علت اصلی مرگ موتورسواران
آمارهای پزشکی قانونی ایران می‌گوید که بیشترین علت مرگ موتورسواران ضربه به سر است. این عامل به تنهایی ۵۱.۶درصد از مرگ موتورسواران را در‌سال گذشته به دنبال داشته است که یک‌هزار و ۹۳۳ نفر از کل تلفات را دربر می‌گیرد. این اطلاعات اهمیت کلاه ایمنی را به خوبی نشان می‌دهد. علاوه‌براین، سن جانباختگان هم از تلف شدن افراد جوان حکایت دارد. 54.6 تن از کشته‌های موتورسیکلت، بین 18 تا 39سال داشته‌اند. بقیه گروه‌های سنی هم به این صورت است که کمتر از ۱۰سال 1.5درصد، ۱۱ تا ۱۷سال 12درصد،۴۰ تا ۴۹سال 10.7 درصد،۵۰تا ۵۹سال 9.2درصد، ۶۰سال و بالاتر 11.9درصد. این اطلاعات می‌گوید که پارسال ۵۰۵ ایرانی زیر ۱۷سال براثر تصادف با موتورسیکلت جان خود را از دست دادند. شغل ۴۱درصد تلفات موتورسواران در‌سال گذشته آزاد گزارش شده که رقمی برابر با یک‌هزار و ۵۳۵ نفر از کل تلفات است و بیشترین تعداد را در بر می‌گیرد. مشاغلی همچون کارگران با 752 نفر (20.1درصد از کل تلفات) و دانش‌آموزان با 405 نفر (10.8درصد از کل تلفات) به ترتیب بیشترین تلفات موتورسواران را بعد از شغل آزاد داشته‌اند. از نظر وضع تحصیلی هم بیشترین گروه تلفات با 2886 نفر (77درصد) تحصیلات زیردیپلم داشته‌اند. 16.2درصد از کشته‌شدگان مدرک دیپلم و 5.2درصد نیز دانشجو بوده یا مدارک بالای دیپلم داشته‌اند. وضع تحصیلی 59 نفر از درگذشتگان (1.6درصد) نامعلوم گزارش شده است.
سایر اخبار این روزنامه
کلاه قرمز میلیاردی
شرایط اعزام 5هزار جویای کار به3 کشور
استخراج زغال روی شیب 50 درجه
این 9 روز کجا غیب شده بودی؟
علی دایی مجوز کار ندارد؟
می‌خواستم از همه زن‌ها انتقام بگیرم
چطور قهرمان راننده شد!
مای گاد!
چراغ‌ها را من روشن می‌کنم
دختر 10 ساله سیرجانی ازدواج نمی‌کند
دیواری کوتاه‌تر از معلولان نیست
کمک‌های اولیه در مصائب استخوانی
عشق موتورهای ناکام
تازه عروسان تنها خریداران لوازم خانگی نو!
صفحه شهرونگ
مرثیه سلطان و شبان و همه‌چیز
پرسپولیسی‌ها و استقلالی‌ها به دل نگیرند، اما این پول‌ها خوردن ندارد!
مجادله بي‌حاصل
